Lufta që duhej t’i jepte fund të gjitha luftërave

Ata që kanë ndjekur ndonjërin nga episodet e serialit dokumentar maqedonas “Radius” e dinë se Ana Stojanovska dhe Driton Veiseli tregojnë historitë autentike të Ballkanit. Episoda e tretë “Lufta e Madhe” e hap dialogun për temat e së kaluarës, përmes të cilës kanë kaluar së bashku të gjithë popujt.

“Çdo episod është një aventurë e re,” thotë Ana. “Duke xhiruar së bashku, mësojmë gjëra që nuk i kishim ditur më parë, dhe xhirimi i episodës ‘Lufta e Madhe’, ndjekur në gjurmët e Luftës së Parë Botërore, ishte vërtet një sfidë. Mbaj mend se kur po përgatiteshim për filmim, mendoja se i dija të gjitha gjërat – a po, kemi mësuar në histori – por kur ndalova te varrezat franceze në Manastir, gjithqka dukej ndryshe nga ajo që dija nga librat shkollore. Papritur u preka nga ndërgjegjësimi i arsyes pse Ballkani në atë kohë e quante veten varrezë e rinisë evropiane.”

Temat në “Radius” janë të lidhura me trashëgiminë kulturore, traditat dhe vlerat të cilat janë të përbashkëta për popujt e Ballkanit, ushqimin e shijshëm dhe natyrën e bukur të rajonit, dhe, sigurisht, njerëzit. Për shkatërrimin e luftërave në Ballkan, vuajtjet, vrasjet e vëllezërve dhe absurditetet tregon Ilija Trajkovski, ose siç e njohin nxënësit e shkollës së mesme “Gjimnazit të Lartë” në Manastir, Ile historiani.

“Profesori i preferuar i Manastirit kishte shumë të tregonte, jo vetëm për faktet historike, por edhe për legjendat që rrotullohen rreth pasurive të fshehura, armëve dhe konjakut në rajonin e Mariovski, të mbetura pas tërheqjes së ushtarëve nga fronti që kalonte pikërisht atje. Dritoni, sigurisht, erdhi në xhirimet i pajisur me një detektor metali, ai gjithmonë di të sjellë një sens humori në xhirime”, tregon Ana.

Shikoni momentet serioze dhe jo aq serioze nga episoda e tretë “Radius”