Ligji i duhanit nuk respektohet në Maqedoninë e Veriut

Pirja e duhanit në Maqedoninë e Veriut ndalohet me ligj në gjitha objektet e mbyllura publike.

Por, ky vendim duket se nuk vlen për zyrtarët e lartë të shtetit.

Ditë më parë në rrjetet sociale ka qarkulluar një video ku shihet kryetari i Bashkimit Demokratik për Integrim, Ali Ahmeti, duke kënduar derisa në dorë mban një cigare të ndezur në kabinetin e zëvendëskryeministrit të parë, njëherësh ministër për Sistem Politik dhe Marrëdhënie Ndërmjet Bashkësive, Artan Grubi. Këtë postim e kanë rishpërndarë shumë zyrtarë të kësaj partie.

Në dhjetor të vitit të kaluar kryetari i Këshillit Komunal të Kavadarit, Stojanço Ramov, para fillimit të seancës së KK-së ka paralajmëruar këshilltarët që të kenë kujdes çka flasin dhe t’i fikin cigaret pasi të fillojë transmetimi i drejtpërdrejtë i mbledhjes.

“Para fillimit të mbledhjes vetëm t’ju informoj se kjo seancë do të emetohet online në televizionin KTV… tashmë është në emetim të drejtpërdrejtë. Andaj, lidhur me cigaret si dhe në raport me komunikimin mes këshilltarëve ju lutem për një nivel më të lartë dhe me dinjitet pasi janë duke na parë qytetarët”, ka thënë Ramov.

Nga institucionet kompetente nuk ka pasur asnjë reagim në lidhje me këto raste.

Ligji njëherë shtrëngon dhe më pas liron masat për ndalesën e pirjes së duhanit
Ndryshe, Maqedonia ka miratuar Ligjin e parë për mbrojtje nga pirja e duhanit në vitin 1995. Që nga ajo kohë, ky ligj ka pësuar ndryshime nëntë herë.

Reagime më të ashpra në opinion u shfaqën gjatë ndryshimit dhe plotësimit të ligjit që ndalon pirjen e duhanit në vitin 2010, me ç’rast pirja e duhanit atë kohë u ndalua plotësisht në të gjitha objektet e mbyllura publike, përfshirë tarracat e mbuluara dhe tarracat verore të objekteve të hotelerive.

Pas reagimeve të shumta të pronave të objekteve gastronomike ky ligj pësoi ndryshime në vitin 2018 dhe “pirja e duhanit u lejua ekskluzivisht jashtë objektit afarist (tarracë, kopsht veror dhe ngjashëm).

Pas këtij ndryshimi, afaristët gjetën hapësirë për t’iu shmangur ligjit. Pronarët e objekteve afariste tarracat i kanë mbuluar me xhama apo materiale rezistuese nga klima e jashtme, kështu që këto hapësira janë plotësisht të lidhura me ambientin e brendshëm të lokaleve gastronomike dhe kafeterive.

Valdeta Imeri, qytetare, thotë se tymosja fare pranë tavolinës ku është shënuar për klientët joduhanpirës ka bërë që mos të dalë me shoqërinë në lokale. Ajo thotë se jo vetëm veshja merr erë duhani, por si joduhanpirëse tymi e pengon gjatë konsumimit të ushqimit.

“Jo, s’ka dallim më ku pihet dhe ku nuk pihet duhan. Për fat të keq ky është realitet në pjesën më të madhe të lokaleve në vend. Kjo ka bërë që t’i shmang daljet në lokale”, thotë ajo.

Martin Petrevski nga Instituti maqedonas i Shëndetit Publik, thotë për Radion Evropa e Lirë se dëmi që shkaktohet nga tymosja pasive e duhanit pothuajse është e barabartë nga dëmi që u shkaktohet duhanpirësve, veçanërisht te sistemi kardiovaskular, ai frymëmarrjes që çon në sëmundjet malinje.

Petrevski thotë se problem më vete paraqet ekspozimi fëmijëve në hapësirat ku pihet duhani, pasi tek ata tymi cigares ka ndikim edhe më të theksuar pasi akoma nuk është zhvilluar sistemi mbrojtës.

“Pikërisht për këtë theksoj se është shumë keq se hapësira e duhanpirësve me atë të joduhanpirësve pothuajse është e ngjitur dhe kjo mund të çojë te problemet serioze për sa i përket shëndetit të fëmijëve, por edhe të rriturve”, thotë Petrevski.

Gjatë kontrolleve që ka realizuar Inspektorati Shtetëror i Tregut, më 17 janar ka bërë të ditur se Ligji për mbrojtjen nga duhani shkelet në dhjetëra lokale në Maqedoninë e Veriut.

“Pas përfundimit të festave të fundvitit, Inspektorati Shtetëror i Tregut i intensifikoi kontrollet në të gjithë territorin e vendit, ku janë kryer mbi 200 inspektime në përputhje me kompetencat që i parasheh Ligji për mbrojtjen nga duhani dhe janë shqiptuar mbi 50 dënime”, ka bërë të ditur Inspektorati Shtetëror i Tregut.

Në bazë të Ligjit për mbrojtje nga duhani, gjobat për shkelësit e ligjit janë nga dy mijëderi në katër mijë euro për personat juridikë, kurse nga 100 deri në 300 euro për personat fizikë.

Nga Instituti i Shëndetit Publik kanë bërë të ditur se nga popullsia e moshës madhore në Maqedoninë e Veriut, mes 45 dhe 50 për qind e tyre janë duhanpirës të rregullt. Ndërkohë, në vendet e Evropës 18 për qind e popullsisë në moshë madhore është duhanpirëse. Në Suedi kjo përqindje është vetëm 6 për qind./REL/