Kundër fjalëve që u përfshinë “pa doganë” në “Fjalorin e Gjuhës së Sotme Shqipe”

Nga: Lazër Stani

Një status i publikuar dje me titullin “Mësoni turqisht me Fjalorin e Gjuhës së Sotme Shqipe”, ngjalli shumë debate, pakënaqësi, mendime të kundërta. E respektoj mendimin e secilit, të drejtën për të mbrojtur dhe për të shprehur qëndrimet e veta, pikëpamjet e veta.

Unë jam shkrimtar, jo gjuhëtar. Çdo shkrimtar në këtë rrokulli, ka një lidhje emocionale me gjuhën në të cilën shkruan, një lidhje dashurie që nuk mbaron kurrë. Unë nuk kam asgjë me gjuhën turke, dhe as me ndonjë gjuhe tjetër, pasi çdo gjuhë e konsideroj pasuri të njerëzimit. Por, si shkrimtar që shkruaj në gjuhën shqipe (nuk është zgjedhja ime, shqiptar kam lindur) e dua gjuhën time, më dhembin edhe sot e gjithë ditën vuajtjet e saj në histori, plagët e saj të dhunshme, shtrembërimet, masakrimet, ndotjet, njollosjet.

Unë nuk jam nga ata, që i mohon vlerat e “Fjalorit të Gjuhës së Sotme Shqipe”. Përkundrazi, jam ndër njerëzit që e shfleton pothuajse çdo ditë. Por, kjo nuk me pengon të shoh mangësitë që ka. E di se është një fjalor i hartuar në kushte të vështira, në kushtet e diktaturës dhe me metodologji marksiste çka ka bërë që fjalori të këtë, veç mangësive të tjera, edhe një ngarkesë të zymtë ideologjike. Mendoj se këto tridhjetë vjet kanë qënë të mjaftueshme për t’i bërë një redaktim shkencor fjalorit, duke e çliruar atë nga ideologjia. Por, në të gjitha botimet nuk e ka marrë kush mundimin ta bëjë këtë, të paktën në botimet që kam parë unë.

Së dyti, dhe kjo çështje jo më pak e rëndësishme, është përzënia nga fjalori i fjalëve të huaja të panevojshme, turqizma qofshin këto, apo të huajtura nga gjuhë të tjera, që janë futur si njolla në trupin e shqipes. Unë nuk besoj se ka gjuhëtar normal, që të thotë se janë të nevojshme në leksikun e shqipes fjalë të tilla, si aksham, sabah, haber, zullum dhe qindra e qindra fjalë të tjera të kësaj natyre, që janë përfshirë “pa doganë” në “Fjalorin e Gjuhës së Sotme Shqipe”. Shkakun nuk e di, por argument shkencor këtu nuk gjej.

Dhe e fundit që dua të them është se asnjë fjalor nuk është punë e kryer njëherë e përgjithmonë. Fjalori në konceptin tim është një libër i hapur që çdo ditë pasurohet, përtërihet, përkryhet. Qëndrimi dogmatik ndaj një fjalori të hartuar në rrethana të caktuara historike, aspak të favorshme për shkencën dhe të vërtetën, nuk më duket qëndrim i arsyeshëm. Dhe as shkencor kurrsesi.