Gjatësia e një dite luhatet çdo 6 vjet – ndoshta më në fund mund ta dimë pse

Sipas hulumtimeve të reja, bërthama e brendshme e planetit tonë, në vend që të rrotullohet vazhdimisht më shpejt se Toka, rrotullohet fillimisht në një drejtim në raport me sipërfaqen dhe më pas në tjetrin; ndryshimi i drejtimit çdo gjashtë vjet.

Jo vetëm që kjo na ndihmon të kuptojmë më mirë funksionimin e brendshëm të planetit tonë, por gjithashtu mund të shpjegojë një mister që i ka hutuar shkencëtarët për disa kohë – pse gjatësia e ditës lëkundet çdo 5.8 vjet, transmeton Telegrafi.

“Ne vumë re se bërthama e brendshme rrotullohej disi më ngadalë nga 1969-71 dhe më pas ndryshoi drejtim nga 1971-74. Gjatë kësaj periudhe, pati gjithashtu një lëkundje në gjatësinë e ditës”, tha gjeofizikani John E. Vidale nga Universiteti South California (UCLA).

Edhe pse ne kemi mësuar shumë për funksionimin e bërthamës së Tokës në dekadat e fundit, ne ende nuk dimë shumë. Kjo është për shkak se ne nuk mund të shkojmë në zonë dhe të shohim se çfarë saktësisht po ndodh. Gjithçka që dimë, e kemi mbledhur nga vëzhgimet indirekte, siç janë valët sizmike, transmeton Telegrafi.

Por edhe ky lloj vëzhgimi është mjaft efektiv. Shkencëtarët kanë qenë në gjendje të përcaktojnë se bërthama e brendshme e Tokës është ndoshta një sferë e nxehtë dhe e dendur prej hekuri të ngurtë, rreth 2440 kilometra në diametër – pak më e madhe se Plutoni. Provat sugjerojnë gjithashtu se ai rrotullohet, domethënë rrotullohet më shpejt se planeti ynë.

Studiuesit e përshkruan për herë të parë këtë fenomen në detaje në vitin 1996, me një normë superrotacioni të vlerësuar prej 1 shkallë në vit. Vidale dhe kolegu i tij, Wei Wang e rishikuan më vonë normën në 0.29 gradë në vit, duke përdorur të dhëna nga testet bërthamore nëntokësore të kryera në vitet 1970 në zonën ruse të testimit, Novaya Zemlya.

Në kërkimin e tyre, ata u kthyen pas në kohë, duke analizuar dy teste të kryera nën ishullin Amchitka në 1971 dhe 1969 dhe zbuluan diçka të çuditshme. Të dhënat treguan se bërthama e brendshme e Tokës rrotullohej në vend të superrrotullimit, domethënë rrotullohej më ngadalë se rrotullimi i Tokës me rreth 0.1 gradë në vit.

Duket se bërthama e brendshme po rrotullohet plotësisht, pastaj ngadalësohet dhe përshpejtohet përsëri, shkruan sciencealert.

“Ne prisnim të shihnim të njëjtin drejtim dhe shpejtësi të rrotullimit në bërthamë si në testet e mëparshme, por në vend të kësaj ishte e kundërta. Ne ishim mjaft të befasuar kur zbuluam se po lëvizte në një drejtim tjetër”, tha Vidale.

Ditët në Tokë kalojnë nëpër variacione kohore prej plus ose minus 0,2 sekonda çdo gjashtë vjet, dhe fusha magnetike e saj gjithashtu lëkundet gjatë një periudhe prej gjashtë vjetësh. Nga amplituda dhe faza, këto të dhëna mbështesin teorinë e Vidalet se të dy gjërat janë të lidhura.

Por për ta konfirmuar këtë me saktësi, ne kemi nevojë për më shumë testime, gjë që është paksa e papërshtatshme. Përkatësisht, uzina e Forcave Ajrore të SHBA-së që regjistroi të dhënat e testeve bërthamore u mbyll në vitin 1978 dhe testet bërthamore nëntokësore nuk janë më aq të gjera sa dikur.

Një studim i quajtur Vëzhgimi Sizmologjik i Bërthamës së Brendshme të Lëkundshme të Tokës u botua në revistën Science Advances. /Telegrafi/