Një shekull nga përfundimi i Luftës së Parë Botërore, Toka e Askujt sjell në mendje imazhet e djerrinave të Frontit Perëndimor – një peizazh prej druri, metali, trupash dhe balte. Por, Toka e Askujt ka histori gati 1000-vjeçare dhe vazhdon të shfaqet në botën tonë moderne, transmeton Telegrafi.
Toka e Askujt paraqitet për herë të parë (si “Nanesmaneslande”) në Librin e Vinqesterit (Domesday Book) më 1086. Në shekullin e XIV-të, kishte Tokë të Askujt përgjatë Anglisë mesjetare, duke u bërë sinonim për bazat e ekzekutimit, gropave të murtajës dhe territore që ranë mes kishave famullitare – hapësira përtej ligjit.
Hapësira në Hertforshajr që sot quhet “Nomansland” mbeti mes manastireve të Sh. Albanit dhe Uestminsterit. Edhe pse një juri më 1429 vendosi se të drejtat e kullotjes duhet të ndahen, kjo tokë ishte e vështirë për t’u kontrolluar, duke u bërë strehë për banditët. Madje edhe sot është hapësirë e pabanuar.
Me pikënisje në Anglinë mesjetare, Toka e Askujt më vonë u adaptua si term për të përshkruar territoret kufitare që ende nuk janë nën kontrollin e Qeverisë amerikane. Kjo vazhdoi edhe në vitet 1930. Toka e Askujt në Illinois, 20 kilometra nga Çikago, ishte famëkeqe. Si vend pa ligj, njihej si “vend i makinave të fatit, vend i mëkatit të bastoreve ku studentët e kolegjit shthureshin me birrë, pije alkoolike dhe fishekzjarre”. Një zjarr shkatërrues shpërtheu në vitin 1932. Departamentet fqinje të zjarrfikësëve refuzuan të ofrojnë asistencë, pasi Toka e Askujt ishte përtej juridiksionit të tyre. Enklava kurrë nuk e ka marrë veten nga zjarri. Më vonë, fshati i afërt Vilmet e “aneksoi” më 1942 duke i dhënë fund kufirit të paligjshëm.
Tokat e Askujt janë produkt i luftës, konfliktit, dështimit diplomatik dhe mosmarrëveshjeve të sovranitetit. Ato përfaqësojnë disa nga sfidat më të vështira gjeopolitike në botën bashkëkohore. Zona “Bafer” e Qipros, e administruar nga OKB-ja, p.sh. e ka ndarë ishullin për gati 50 vjet. Ndërkaq, territori i shkret Bir Tauil është padyshim hapësira e fundit e lënë në Tokë. E gjetur mes Egjiptit dhe Sudanit, toka refuzohet nga të dy fqinjët. Më vonë, toka do të bëhet skenë e pretendimeve “fantastike”. P.sh. Jeremia Heaton, një farmer nga Virgjinia, e pretendon territorin për vajzën e saj dhe e quan Mbretëria e Sudanit Verior.
Një enklavë e ngjashme për të cilën nuk ka kishte pretendime dhe që ishte e paadministruar për 350 vjet, gjendet mes Skocisë dhe Anglisë. E quajtur “Toka e Diskutueshme”, ajo përdorej plaçkitësit ndërkufitar. Gjërat ndryshuan me Aktet e Bashkimit të shekullit XVIII.
Sot Tokat e Askujt vazhdojnë të jenë rezultat i luftës, konfliktit, kompromisit diplomatik dhe katastrofave mjedisore. Zona e përjashtimit prej 2600 kilometrave katrorë rreth reaktorit bërthamor të Çernobilit, është një nga hapësirat më të mëdha në botë që duket se do të mbetet e tillë për 20,000 vitet e ardhshme – derisa rrezatimi mund të ketë rënë në nivele të sigurta për jetesën e njeriut. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëWilhelm zu Wied dhe Shqipëria në arkivat gjermane
Ateistë, ju as që e kuptoni çfarë është “besimi”!
Nëntëdhjetë mijë shkrepjet e mia të Diellit: Andrew McCarthy dhe fotografia më e mirë e tij
KOLAPS
Viti 1982: Vrasja e Jusuf Gërvallës, Kadri Zekës dhe Bardhosh Gërvallës
HISTORIA E NJENËS NGA ATO
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Atletet e famshme Reebook vijnë me zbritje t’hatashme
Kreativiteti i fëmijëve tuaj fillon me këtë tabelë të zezë nga Vitorja – Përfitoni 20% zbritje ekskluzive
Më të lexuarat
Elon Musk nuk është fans i Liverpoolit, por i rivalit të tyre më të madh në Ligën Premier
Trump paralajmëron 'pushtimin' e Grenlandës, vjen reagimi i kryeministrit të ishullit
Zarf i zi në Big Brother VIP Albania 4
Përmasa gjigante: Granit Xhaka në mbështetje të Gjestit
FSK-ja shkoi në veri të vendit për një varrim, Maqedonci u zotua te KFOR-i se nuk kishte provokim
Rina publikon fotografi krah Feros: Akoma s’ka konkurrencë, 2025