Nga shfaqja e llojit të ri të coronavirusit JN.1, te shqetësimet për linë e majmunëve në Afrikën qendrore, te përhapja e sëmundjeve të mbartura nga mushkonjat në vende të reja falë ndryshimeve klimatike, çështjet e shëndetit duket se do të jenë sërish në titujt kryesorë vitin e ardhshëm.
Dhe ndërsa kemi përmbyllur vitin 2023, i hedhim një sy asaj se çfarë mund të sjellin 12 muajt e ardhshëm.
Në këtë drejtim, Sky News shkruan se ka folur me Dr. Maria Van Kerkhove, një eksperte për sëmundjet infektive, e cila drejton Departamentin e OBSH-së për Përgatitjen dhe Parandalimin e Epidemisë dhe Pandemisë, përcjell Telegrafi.
“Nuk e kuptoj pse është një befasi”, ka thënë ajo, kur u pyet për rritjen e rasteve të COVID-19.
“Sigurisht që ne nuk kemi parë ende një ‘sezonalitet’ me COVID-19. Por për të gjitha sëmundjet e tjera të frymëmarrjes ne shohim një rritje në muajt e vjeshtës dhe dimrit. Kështu që nuk duhet parë si befasi”.
Kjo është arsyeja pse fushatat e vaksinimit fillojnë herët për gjëra të tilla si gripi dhe COVID-19, duke synuar më të rrezikuarit, thotë ajo.
Ajo shton: “Por mbulimi i vaksinimit në të gjitha vendet e grupeve të rrezikuara është i dobët… Për mua, ky është zhgënjimi më i madh… COVID-19 në fakt ka zgjidhje, gripi ka zgjidhje, që mund të parandalojnë sëmundje të rënda dhe vdekje. Pse nuk po i përdorim ato?”.
Ndryshimi i klimës dhe përhapja e etheve Denge
Dhe nuk është vetëm coronavirusi që mund ta gjejë veten në qendër të vëmendjes gjatë vitit të ardhshëm.
Ndërsa liderët globalë u mblodhën në Dubai për të diskutuar për luftën kundër ndryshimit të klimës në fillim të këtij muaji, ngrohja globale tashmë po ndikonte në përhapjen e sëmundjeve infektive, thotë Dr Van Kerkhove.
Ethet Denge, një virus që transmetohet te njerëzit nga mushkonjat, është një shembull i tillë.
“Kjo vërtet ilustron sfidat sepse mushkonjat shkojnë më tej në veri dhe më në jug”, thekson ajo.
“Vendet si Italia po shohin transmetimin e Dengës brenda kufijve të tyre që nuk e kanë përjetuar kurrë më parë”.
Ndërkohë vë në pah Sky News, mendohet se mushkonjat që bartin ethet e dengës mund të jenë të zakonshme në Angli deri në vitet 2040.
Ndër tjerash, ndryshimet klimatike, thotë ajo, po ndikojnë tani.
“Ky nuk është një rrezik teorik për të ardhmen. Po ndodh tani dhe duhet të trajtohet tani”.
Shpërthimi i lisë së majmunit
Dr Van Kerkhove gjithashtu vuri në dukje një shpërthim të virusit të lisë së majmunit në Republikën Demokratike të Kongos, në Afrikën Qendrore, përcjell Telegrafi.
Lija e majmunit është një sëmundje e shkaktuar nga infeksioni me virusin mpox. Ekzistojnë dy lloje të virusit mpox: Clade I dhe Clade II.
Clade I ka një vdekshmëri më të lartë, me një shkallë vdekshmërie prej rreth 10%. Clade II është përgjithësisht më i butë dhe ishte ky lloj që qarkullonte në Evropë, thekson Dr Van Kerkhove.
“Pra, ne jemi të shqetësuar për zgjerimin e Clade I në vende të tjera, dhe ka shumë pak vëmendje për mpox-in tani”, shpjegon ajo.
Sëmundje infektive në zonat e luftës
Bota shkon në vitin 2024 me dy konflikte – Ukrainë-Rusi dhe Izrael-Hamas – që dominojnë fokusin botëror, si dhe një mori luftërash të tjera në mbarë botën.
Për profesionistët e mjekësisë, kushtet e dëshpëruara në zonat e luftës dhe shkatërrimi i shtëpive të njerëzve rrisin rrezikun e përhapjes së sëmundjeve infektive.
Dr Van Kerkhove thotë: “Përveç kërcënimeve infektive me të cilat përballen, njerëzit janë të uritur, janë të kequshqyer, nuk kanë qasje në ujë të pastër dhe sisteme mbeturinash dhe kanë të ftohtë”.
“Njerëzit që janë të frikësuar dhe të kërcënuar do të vuajnë më shumë kur sëmundjet infektive të jenë përreth”.
A jemi të përgatitur për një tjetër pandemi?
Pandemia e shkaktuar nga COVID-19 u duk sikur “u shfaq nga askundi”.
Qeveritë mbetën të tronditura ndërsa rastet u rritën – me njerëzit e tyre të mbyllur ose të paaftë për të vizituar të dashurit që vuanin.
Pra, katër vjet më vonë, a është bota e përgatitur më mirë?
Po dhe jo, mendon Dr Van Kerkhove, përcjell Telegrafi.
Nga njëra anë, thotë ajo, ajo shikon kapacitetet në mbarë botën për gjëra të tilla si mbikëqyrja, testimi dhe renditja e kërcënimeve të reja, si dhe përparimet në fusha si parandalimi i infeksionit dhe përpjekjet e punonjësve shëndetësorë në komunitet.
“Puna në ato fusha na vendosi në një pozitë shumë më të mirë për të ardhmen”, vlerëson ajo.
Por ka gjëra që e bëjnë Dr Van Kerkhove më pak të sigurt se sa të përgatitur jemi për të trajtuar një pandemi të re.
Ajo shpjegon: “Unë shikoj rënien e besimit në botë. Shikoj sulmet ndaj shkencës dhe shkencëtarëve, politizimin e çdo aspekti të COVID-19”
Ajo shprehu frikën gjithashtu se vendet mund të jenë më pak të gatshme të raportojnë një patogjen të ri për shkak të stimujve financiarë dhe politikë.
“Pra, nga ana ime më pak optimiste, jam vërtet e shqetësuar se në disa aspekte jemi më keq se sa ishim edhe katër vjet më parë”, shton ajo. /Telegrafi/