Cili është ‘super ushqimi’ më i mirë për trurin sipas shkencëtarëve

Kur bëhet fjalë për trurin tuaj, shkencëtarët kanë zbuluar se nuk ka super ushqim më të mirë se një libër

Gjetjet e fundit sugjerojnë se fëmijët nën moshën gjashtë vjeç që lexojnë libra me prindërit e tyre disa herë në javë, tregojnë aftësi më të forta të shkrim-leximit katër vjet më vonë, kanë rezultate më të mira në testet e inteligjencës dhe gjejnë punë më të mira se ata që nuk lexojnë.

Por studimet e fundit sugjerojnë se leximi mund të jetë po aq i rëndësishëm në moshën madhore. Kur praktikohet gjatë gjithë jetës, aftësitë e leximit dhe të përvetësimit të gjuhës mund të mbështesin funksionimin e shëndetshëm të trurit në mënyra të ndryshme. E thënë thjesht: fuqia e fjalëve rrit fuqinë e trurit.

Për të kuptuar pse dhe çfarë mund të bëjë secili prej nesh për të përfituar sa më shumë nga fjalët tona, filloni duke bërë të njëjtën pyetje që bëri ekipi i Yale:

“Çfarë ka të veçantë leximi i librave që rrit fuqinë e trurit tonë?” Kapitujt e librit inkurajojnë të thelloheni duke lexuar”. Kur krijoni një lidhje, kështu bën edhe truri juaj, duke krijuar fjalë për fjalë shtigje të reja midis zonave në të katër lobet dhe në të dy hemisferat.

Me kalimin e kohës, këto rrjete nervore mund të nxisin të menduarit më të shpejtë dhe mund të ofrojnë mbrojtje më të madhe kundër efekteve më të këqija të rënies njohëse.

Një tjetër avantazh i leximit të librave është se treguar se rrit ndjeshmërinë dhe inteligjencën emocionale. Një studim i vitit 2013 zbuloi se pjesëmarrësit që lexuan vetëm pjesën e parë ose kapitullin e tregimit treguan një rritje të dukshme të ndjeshmërisë një javë më vonë, ndërsa lexuesit e lajmeve treguan një rënie.

Këto zbulime mund të duken të parëndësishme, por nuk janë – zhvillimi i mjeteve sociale si empatia dhe inteligjenca emocionale mund të çojë në ndërveprim më të fortë (dhe më pozitiv) njerëzor, i cili ul nivelet e stresit – gjë që është treguar se ju ndihmon të jetoni më gjatë dhe më shëndetshëm.

Kjo nuk do të thotë se revistat, gazetat dhe artikujt në internet nuk janë të dobishëm! Leximi i çdo gjëje që ju mbush mendjen dhe ju ekspozon ndaj fjalëve, shprehjeve dhe fakteve të reja, padyshim që sjell përfitime mendore.

Hulumtimet e reja tregojnë se një fjalor i madh mund të çojë në një mendje më elastike – dhe një lëndë djegëse më të plotë për atë që shkencëtarët e quajnë rezervë njohëse. Një mënyrë për të menduar për atë rezervë është aftësia e trurit tuaj për t’u përshtatur me dëmtimet.

Ashtu si qelizat tuaja të gjakut do të mpiksen për të shëruar një prerje në gjurin tuaj, ashtu edhe rezerva njohëse ndihmon qelizat e trurit të gjejnë rrugë të reja mendore rreth zonave të dëmtuara nga goditjet në tru, demenca dhe forma të tjera të prishjes.

Si krijohet rezerva njohëse? Ky është një lajm i mirë për adhuruesit e leximit dhe fjalëve. Fjalori është mjaft rezistues ndaj plakjes dhe pasuria, sipas studiuesve në Universitetin spanjoll të Santiago de Compostela, mund të vonojë ndjeshëm shfaqjen e rënies mendore.

Kur ekipi hulumtues analizoi rezultatet e testit të fjalorit të më shumë se 300 vullnetarëve të moshës mbi 50-vjeç, ata zbuluan se pjesëmarrësit me rezultatet më të ulëta ishin tre deri në katër herë më të rrezikuar nga rënie njohëse sesa pjesëmarrësit me rezultatet më të larta.

Mësimi i fjalëve të huaja ofron gjithashtu lëndë ushqyese të rëndësishme njohëse. Në fakt, hulumtimi tregon se të mësuarit e diçka të re, për shembull, si të luani një instrument ose të flisni një gjuhë tjetër, është një nga gjërat më të mira që mund të bëni për trurin tuaj në çdo kohë.

Një studim neurologjik i vitit 2013 zbuloi se pacientët që flisnin dy ose më shumë gjuhë zhvilluan demencë mesatarisht 4.5 vjet më vonë se ata një-gjuhësh. Dhe ndërsa një tru që mëson një gjuhë të dytë më herët në jetë ka të ngjarë të shohë më shumë përfitime sesa një student që mëson më vonë në jetë.

“Ekzistenca e themeleve të këtyre lidhjeve gjuhësore mund të vonojë demencën,” tha Thomas Bak i Universitetit të Edinburgut. /KP