Një studim revolucionar ka zbuluar se bimët lëshojnë tinguj ultrasonikë – si “zhurma të vogla që shpërthejnë” – kur janë nën stres, për shembull kur janë të dehidratuara apo kur priten
Këto “thirrje” të vogla, që nuk dëgjohen nga veshi i njeriut, mund të kapen nga mikrofonë të posaçëm edhe në një distancë më shumë se një metër larg.
Ajo që është edhe më e habitshme? Tingujt ndryshojnë sipas llojit të stresit dhe algoritmet e inteligjencës artificiale mund t’i klasifikojnë me saktësi.
Bimët e dehidratuara ishin më ‘vokalet’ – praktikisht, po ‘thërrisnin’ për ndihmë.
Ky zbulim mund të ndryshojë mënyrën se si e kuptojmë komunikimin e bimëve – dhe të sugjerojë se ndoshta insektet dhe kafshët tashmë janë duke dëgjuar.
Tingujt që lëshojnë bimët janë zakonisht në diapazonin prej 20 deri 100 kilohertz, shumë më i lartë se sa ajo që veshi i njeriut mund të dëgjojë (zakonisht deri në 20 kilohertz).
Bimët lëshojnë këta tinguj zakonisht kur janë të dëmtuara, kur u mungon uji, apo edhe gjatë procesit të tharjes. Duket se kjo është një formë komunikimi ose sinjalizimi biologjik.
Edhe pse nuk është e qartë nëse bimët “qëllimisht” i lëshojnë këto tinguj si formë komunikimi, disa shkencëtarë besojnë se këta tinguj mund të shërbejnë si sinjale për insekte apo kafshë të tjera — për shembull për të paralajmëruar ose për të tërhequr ndihmë.
Studimi më i përfolur mbi këtë temë u realizua nga Universiteti i Tel Avivit në Izrael. Shkencëtarët, përfshirë biologë, akustikë dhe inxhinierë të zërit, përdorën mikrofona shumë të ndjeshëm për të regjistruar tinguj në ambient të kontrolluar, duke eliminuar zhurmat e jashtme.
U testuan bimë të ndryshme, në kushte stresi, për shembull:
- U ndalua ujitja për disa ditë.
- U dëmtuan fizikisht (p.sh., u prenë disa pjesë të tyre).
Bimët nën stres lëshonin deri në 30 tinguj në orë. Tingujt nuk janë të rastësishëm, por variojnë në varësi të llojit të stresit — kjo sugjeron se tingujt përmbajnë informacion. Tingujt mund të dëgjohen nga distanca deri në 3–5 metra (nga disa kafshë si minjtë, lakuriqët apo insektet).
Një fakt interesant: Bimët që nuk janë nën stres prodhojnë shumë më pak ose pothuajse asnjë tingull — një lloj “heshtjeje” që mund të tregojë mirëqenie. /Telegrafi/
