Romët

Nga: Daut Dauti

Mbi rrugën e shtëpisë ku qëndroja në Ulqin në vitin 2003, ka qenë një shtëpi dykatëshe e kthyer anash dhe me pamje nga lindja. Kjo shtëpi, e cila nuk ishte e mirëmbajtur siç duhet, ka qenë e banuar me romë që kishin ikur nga Kosova dhe që atëherë ishin refugjatë. Nuk e di nëse ka qenë një familje apo dy, por e di se ishin më shumë se dhjetë veta.

Në mbrëmje unë kthehesha nga plazhi dhe pasi haja darkë, i shihja se si ktheheshin edhe romët. Dy ose tre prej tyre ishin të ngarkuar me çanta. Me siguri punonin gjatë ditës apo shkonin diku e ktheheshin me flladin e mbrëmjes. Nuk vononte shumë dhe dilnin në pushimoren e shkallëve e ia krisnin këngës. Këndonin herë solo e herë në grup, të shoqëruar nga ritmi i një tarabuke. Dukej se dita i dispononte dhe këngët, të cilat i këndonin në gjuhën e tyre, por edhe në shqip e serbisht. Ishin të hareshme. Në këto tri gjuhë edhe flisnin mes veti.

Në mëngjes ndryshonte situata. Ata zgjoheshin më herët se unë dhe menjëherë ia nisnin këngës. Por, kësaj radhe muzika ndryshonte. Këngët ishin kryesisht në shqip dhe të dhembshme. Agu i mëngjesit me siguri ua sillte kujtimet për Kosovën, vendin dhe shtëpinë e tyre. Malli për vendlindjen është i  madh dhe nuk përshkruhet lehtë. Me këtë rast, unë afrohesha te muri i oborrit që t’i dëgjoja më mirë. Askush si romët nuk ka fuqi që në muzikë ta paraqesë dhembjen, përmallimin, vuajtjet dhe dashurinë me përmasa të mëdha.

Këta kishin ikur nga Kosova për të mos u kthyer kurrë më. Nuk është lehtë të jetosh me këtë ndjenjë. Apo ndoshta vlen ajo thënia e rëndë se romët nuk kanë atdhe. Ndoshta kanë ikur për shkak se janë përzier në vepra kriminale gjatë luftës dhe ndjehen fajtorë. Kushedi, ndoshta edhe nuk kanë faj. Unë e parkoja kerrin afër shtëpisë së tyre dhe nga regjistrimi ata e dinin nga isha. Një herë tentova të bisedoja me ta, por më injoruan. Ndoshta nuk provova sa duhet të hyja në bisedë apo ndoshta ata nuk besonin se do të flisja me ta.

Nga fakti që këndonin shqip, e ruanin një lidhje për Kosovën, së paku në mendje.

Minoritetet gjithmonë e përkrahin pushtetin në vendet ku jetojnë dhe kjo gjë është tragjike. Historia tregon se në rast të luftërave dhe revolucioneve, për këtë arsye minoritetet në fund e pësojnë keq. Por, kujtesa nuk mund të fshihet dhe në këtë rast unë e ndjeja atë në tingujt e këngëve të tyre mallëngjyese. /Telegrafi/