Neuropatia nervore frenike

Neuropatia e nervit frenik i referohet një mosfunksionimi ose dëmtimi të nervit frenik, i cili është thelbësor për furnizimin motorik të diafragmës

Msc. Pht. Irfan M.Tifeku
Master of Physiotherapy
+383 45 330 144, Prishtinë
00447770083120, Londër

Nervi frenik e ka origjinën nga palca kurrizore e qafës së mitrës (C3, C4 dhe C5) dhe inervon diafragmën, duke luajtur një rol kritik në frymëmarrje.

Shkaqet e neuropatisë së nervit frenik:

Neuropatia e nervit frenik mund të lindë nga një sërë shkaqesh, duke përfshirë:

▪ Trauma: Procedurat kirurgjikale, lëndimet e qafës ose traumat e kraharorit.
▪ Çrregullime neurologjike: sindroma Guillain-Barré, neuropatia diabetike, skleroza laterale amiotrofike (ALS) dhe neuropati të tjera.
▪ Tumoret: Kompresim nga tumoret në qafë, majën e mushkërive (tumori Pancoast) ose mediastinum.
▪ Infeksionet: Infeksionet virale si herpes zoster.
▪ Idiopatike: Ndonjëherë, shkaku mund të jetë i panjohur.

Ndikimi në diafragmë:

Kur nervi frenik është i komprometuar, ai ndikon në aftësinë e diafragmës për t’u tkurrur dhe relaksuar në mënyrë efektive, gjë që mund të çojë në:

▪ Paraliza ose pareza diafragmatike: Rezulton në ulje të kapacitetit të mushkërive dhe vështirësi në frymëmarrje, veçanërisht të dukshme gjatë sforcimit fizik ose kur jeni shtrirë.
▪ Dispnea: Frymëmarrje e shkurtër, e cila mund të jetë e rëndë në rastet e paralizës dypalëshe.
▪ Ortopnea: Vështirësi në frymëmarrje kur jeni shtrirë.
▪ Hipoventilimi: Në raste të rënda, ulja e kapacitetit të ventilimit mund të çojë në hipoksi dhe hiperkapni.

Diagnoza

Diagnoza zakonisht bëhet bazuar në vlerësimin klinik dhe konfirmohet nga studimet imazherike dhe elektrofiziologjike, të tilla si:

▪ Radiografia e gjoksit ose Fluoroskopia: Për të vëzhguar lëvizjen e diafragmës.
▪ Ultrasonografia: Për të vlerësuar trashësinë dhe lëvizjen e diafragmës.
▪ Studime për përcjelljen e nervave dhe elektromiografi (EMG): Për të vlerësuar funksionin e nervave dhe muskujve.
▪ Skanim MRI/CT: Për të identifikuar kompresimin e mundshëm ose anomalitë strukturore.

Trajtimi

Menaxhimi i neuropatisë së nervit frenik varet nga shkaku themelor dhe nga ashpërsia e gjendjes:

1. Menaxhimi konservativ

– Vëzhgim: Në raste të lehta ose kur parashikohet rikuperim spontan.
– Terapia fizike: Fizioterapia e frymëmarrjes për të forcuar muskujt e frymëmarrjes shtesë dhe për të përmirësuar funksionin e përgjithshëm të frymëmarrjes.
– Ventilimi jo invaziv: Të tilla si CPAP ose BiPAP, për të mbështetur frymëmarrjen, veçanërisht gjatë natës.

2. Trajtimi mjekësor

– Trajtimi i shkaqeve themelore: Trajtimi i infeksioneve, menaxhimi i çrregullimeve metabolike ose ndalimi i përparimit të sëmundjeve neurologjike.
– Menaxhimi i dhimbjes: Nëse neuropatia shoqërohet me dhimbje.

3. Ndërhyrjet kirurgjikale

– Ritmi i nervit frenik: Në raste të caktuara, implantimi kirurgjik i një stimuluesi të nervit frenik për të siguruar stimulim elektrik dhe për të rivendosur funksionin e diafragmës.
– Plikimi i diafragmës: Shtrëngimi kirurgjik i diafragmës në rastet e paralizës së njëanshme të diafragmës për të përmirësuar mekanikën e frymëmarrjes.
– Rrezatimi ose heqja kirurgjikale: Për tumoret që shtypin nervin.

4. Terapitë e reja:

– Terapia e qelizave staminale dhe shartimi i nervave: Trajtime eksperimentale që synojnë rigjenerimin nervor.

Duke pasur parasysh kompleksitetin e neuropatisë së nervit frenik, një qasje multidisiplinare që përfshin neurologë, pulmonologë dhe kirurgë torakale është shpesh e nevojshme për menaxhimin dhe kujdesin optimal.

Megjithatë, një qasje integruese që kombinon modalitete të ndryshme mjekësore mund të ndihmojë gjithashtu në trajtimin e neuropatisë së nervit frenik, duke neutralizuar me sukses komplikimet e frymëmarrjes. Terapitë e përmendura synojnë kryesisht në çështjet muskuloskeletore dhe nervore periferike dhe ato zakonisht nuk janë trajtimet e linjës së parë:

Masazh mjekësor – megjithëse nuk synon drejtpërdrejt nervin frenik, ai mund të lehtësojë tensionin e muskujve në zonën e qafës dhe shpatullave, duke reduktuar potencialisht çështjet dytësore si dhimbja ose shqetësimi.

Segmentopunktura mund të ndihmojë duke stimuluar zonat e shtyllës kurrizore të lidhura me nervin frenik (C3, C4, C5), duke përmirësuar potencialisht funksionin nervor dhe duke lehtësuar tensionin e muskujve.

Osteopatia është e pazëvendësueshme. Nëse shtrembërimet prekin rrugët nervore – këto rregullime mund të lehtësojnë presionin mbi nervat spinale të qafës së mitrës (C3-C5), duke ndihmuar në këtë mënyrë funksionimin e nervit frenik.

Relaksimi post-izometrik (PIR) mund të zvogëlojë tensionin e muskujve dhe potencialisht të lehtësojë problemet dytësore muskulo-skeletore që mund të përkeqësojnë kompresimin nervor ose të çojnë në modele kompensuese të frymëmarrjes.

Terapia Radiale Shockwave – megjithëse përdoret kryesisht për çështjet muskuloskeletore, ajo mund të nxisë shërimin e indeve dhe rigjenerimin e nervave. Duhet pasur kujdes për shkak të natyrës së tij indirekte dhe jo specifike për neuropatinë e nervit frenik.

Sistemi Super Induktiv (SIS) mund të përmirësojë funksionin e muskujve dhe stimulimin nervor, ndoshta i dobishëm për përmirësimin e funksionit të diafragmës dhe muskujve ndihmës. Kërkohen më shumë kërkime për efektet e drejtpërdrejta në neuropatinë e nervit frenik.

Terapia me laser me intensitet të lartë (HILT) është në gjendje të ndihmojë rigjenerimin e nervit dhe të zvogëlojë inflamacionin ose dhimbjen në zonën e qafës së mitrës, duke përmirësuar potencialisht funksionin e nervit frenik në mënyrë indirekte.

Lexo po ashtu Qasja e fizioterapisë ndaj problemeve urogjenitale te femrat dhe meshkujt

Integrimi i këtyre terapive mund të jetë më efektiv, duke u fokusuar në:

▪ Reduktimi i problemeve dytësore: Dhimbja, tensioni i muskujve dhe qëndrimi i dobët mund të përkeqësojnë vështirësitë në frymëmarrje, kështu që këto terapi mund të ndihmojnë në lehtësimin e këtyre komplikimeve.
▪ Promovimi i shërimit: Teknikat si HILT dhe terapia me valë goditëse radiale mund të mbështesin shërimin e indeve dhe nervave.
▪ Përmirësimi i funksionit: Osteopatia, SIS dhe PIR mund të përmirësojnë funksionin nervor dhe muskulor, ndoshta duke ndihmuar diafragmën në mënyrë indirekte. /Telegrafi/