Me rastin 35 vjetorit të vënies në skenë të dramës “Hetimi”: Peter Weiss dhe Serafin Fanko.
“Hetimi” është një dramë e shkrueme nga Peter Weiss (1916-1982) në vitin 1965, në të cilën përshkruhen gjykimet e kriminelëve të Auschwitzit, në Frankfurt, gjatë viteve1963-1965. Premiera u dha më 19 tetor 1965 në katërmbëdhjetë qytete të Gjermanisë Perëndimore dhe Lindore si dhe në Royal Shakespeare Theater, në Londër.
Drama përndryshe thirret edhe “Oratorio me 11 këngë”. Weiss ishte vetë vëzhgues në gjyqet kundër kriminelëve nazistë, por u mbështet në të shkruarin e tekstit edhe mbi raportet e Bernd Naumannit.
Në mendjen e Weissit, “Hetimi” duhej të ishte pjesë e një projekti ma të madh, i cili do të ndiqte strukturën e “Komedisë Hyjnore” të Dante Alighierit. Projekti duhej të përfshinte tre botët e përtejme: Parajsën, Ferrin dhe Purgatorin.
Regjisori Serafin Fanko e merr këtë dramë të sapobotueme në Shqipërinë komuniste dhe e shqyrton nëpërmjet dijes brehtiane mbi teatrin, të mësueme s’di mirë se ku e s’di mirë sesi, dhe nisë ta shikojë shfaqjen që do prodhojë në “teatrin e vet” si një patalog kundërshtishë trimnore e kundrimesh sy më sy, nëpërmjet një ritmi të lartë, energjisë së thellë të aksionit skenik, mizanskenave masive e dinamike në shërbim të krijimit dhe gërshetimit të tri rrafsheve të veprimit: Akuzës (Tinka Kurtit); Mbrojtjes (Bruno Shllakut); dhe dëshmitarëve të krimit (Lec Bushatit, Violeta Sekujt, Bep Shirokës, Ymer Balës etj.).
Serafin Fanko arrin në një riprodhim emocional të tablove të gjalla të disa ngjarjeve reale, në të cilat shtjellohen marrëdhaniet reciproke të njerëzve. Ai shkon drejt një riprodhimi që ka për qëllim zhveshjen, lakuriqësinë, e cila mandej mund të të çonte në një zbavitje intelektuale, për të respektue kështu detyrën ma të përgjithshme e ma natyrale të institucionit të quejtun teatër: dhanien e kënaqësisë.
Këtu, në këtë shfaqje, besoj se Serafin Fanko realizon takimin fatlum të kënaqësisë brehtiane me katarsën e teatrit aristotelian, si një pastrim i pasioneve (pathemata) me anë të mëshirës (eleos) dhe frikës (fobos), sepse ajo që në të vërtetë e ndan kënaqësinë brehtiane me katarsën aristoteliane, është pikërisht “pastrimi”, i cili, sipas Brehtit, “nuk është në vetvete një kënaqësi, porse krijues i një kënaqësie”.
Serafin Fanko, sidomos me “Hetimin”, por edhe me elemente të përngjashëm estetikë teatrorë te shfaqjet e tjera, si: “Kanga e dhimbjes krenare”, “Shtegtim nëpër ankth”, “Tregim për Makbethin” e ndonjë tjetër ndoshta, e manipulon katarsën që arrihet nëpërmjet tragjedisë, në një mënyrë tjetër e të tërthortë, duke na ba me dije se ai kurrësesi nuk mund të synonte aso kohe të dilte mbatanë pa u lagë, duke qenë ashtu i drejtpërdrejtë. Dhe a e dini pse? Sepse aso kohe nuk ekzistonin as ndërgjegjet e aktorëve e as të spektatorëve, por sidomos nuk ekzistonin qartësitë e mendjeve për ta shoqnue në atë rrugëtim. Prandaj, ai e ndalë turrin e vet zemërak te ripropozimi i “kënaqësisë brehtiane” jo si një kënaqësi e thjeshtë, që arrihet nëpërmjet teatrit imitues, por si rrugë për një rigjetje të vlerave të reja e të fshehta të shoqnisë njerëzore, si një vlerë që e cyt njeriun ta transformojë vetveten…
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumë
Historia e vrasjes së Çerçiz Topullit
Individualizmi ynë i mjerë

Pse Ismail Qemali dha dorëheqjen nga kryesimi i qeverisë së përkohshme më 22 janar 1914?

GJUHA SHQYPE

Shpërngulja e shqiptarëve në vitet 1912-‘39 dhe reagimi i shtetit shqiptar

Shqiptarët nëpër dekada: Çfarë kaluan ata në vitet 1920, 1930, 1940… 2020!?

104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja

Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140

Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254

Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253

Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123

A do të shihemi në Balkan eCommerce Summit 2025?

Ekskluzivisht në Telegrafi Deals – Nike REAX nga 101€ në 79.95€!

Çfarë do të thotë DeepSeek AI për marrëdhëniet e SHBA me Kinën?

Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!

25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
Më të lexuarat

Më të votuarit e LDK-së nga 60 për qind të votave të numëruara

Prokuroria Speciale kërkesë gjykatës për të urdhëruar Kurtin të paraqitet për të dëshmuar në prokurori

Trump pretendon se Ukraina e filloi luftën me Rusinë

"Kush është ky", momenti kur Gjesti ngatërron Jezusin me figurën e Çerçiz Topullit në spektaklin e BBVA

Kjo është lista e përditësuar me votat e kandidatëve për deputetë të PDK-së

Kryeziu: Konsullata e Kosovës në Shtutgart bëri skandal pasi organizoi përvjetorin e pavarësisë në qendrën islame