Kopja e jashtëligjshme e “Iluzioneve të humbura” dhe reagimi i çuditshëm i Balzakut

“L’Écho rochelais”, ka botuar të martën e 3 dhjetorit 1839, në faqen e dytë, një shkrim në lidhje me reagimin e Balzakut (Honoré de Balzac), shkrimtarit të shquar francez, pas vënies re në shitje të një kopje të jashtëligjshme të romanit të tij “Iluzionet e humbura”. Shkrimi është si më poshtë:

“Romancieri ynë më prolifik që, siç e dimë, ka një urrejtje të thellë për të gjithë falsifikuesit belgë, dhe madje ka botuar në një gazetë që Belgjika e bëri atë të humbiste një milion, pa këto ditët e fundit të ekspozuar në një dyqan të biblioteka e Pallatit Mbretëror, një kopje të një prej romaneve të tij, formati dhe teksti i të cilit nuk dukeshin shumë të ngjashëm me të tijtë.

Në fakt, duke e parë nga afër, ai nuk vonoi ta njihte botimin e Brukselit dhe menjëherë vendosi që krimi të bëhej i ditur dhe të ndëshkohej. Ai vrapoi te komisariati më i afërt i policisë: oficeri publik mungonte; pa u dekurajuar, ai u nis drejt një komisariati tjetër, por edhe aty nuk kishte njeri. Si arsye e këtij dështimi të dyfishtë, humbi durimin dhe u kthye në dyqanin e librarisë dhe, duke futur dorën në vitrinën që e ndante nga vepra e jashtëligjshme, ai e kap atë dhe e tërheq drejt vetes duke thyer kështu xhamin, dhe pastaj vazhdon qetësisht shëtitjen e tij nëpër galeri. Ky incident shkaktoi një zhurmë të madhe, dhe shitësi i librave vrapoi pas njeriut që akuzohej si autor i shkeljes.

– Zotëri, ishit ju – i tha ai romancierit tonë – që më thyet vitrinën time për të vjedhur një libër ?

– Jam unë.

– Do të kërkoj që t’ju arrestojnë.

– Kjo është ajo që po kërkoj.

– T’ju çoj para komisarit.

– Kjo është dëshira ime më e shtrenjtë. Shkojmë; le të ecim. Shkoni e merreni atë nëse dëshironi, unë do t’ju pres këtu.

– Ju doni të largoheni.-

– Më mbani në paraburgim në dyqanin tuaj.

Dhe kështu ndodhi. Pas një gjysmë ore të mirë, librashitësi kthehet me komisarin.

– Ah ! më në fund zotëri, i bërtet autori i ‘Xha Gorios’ teksa ai hyn, ju kam kërkuar mjaft.

– Ju! Por njerëzit e llojit tuaj nuk e kanë zakon të më kërkojnë.

– Gaboheni. Bëni procesverbalin tuaj.

– Emri juaj ?

– Honoré de Balzac, i cili ju kërkoi nëpërmjet zotërisë që t’ju ftojë të konstatoni zyrtarisht krimin për të cilin zotëria është fajtor duke ekspozuar dhe debituar një falsifikim të romanit tim ‘Iluzionet e humbura’”. /Darsiani/