Numrat janë të qartë dhe nuk gënjejnë: ja kur fillon rënia e fertilitetit
Infertiliteti po shndërrohet në një nga sfidat më të mëdha të shëndetit publik modern dhe numri i çifteve që përballen me vështirësi në ngjizje po rritet nga viti në vit. Sipas të dhënave të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), çdo i gjashti çift në botë përjeton probleme me fertilitetin, shpesh në heshtje dhe larg vëmendjes publike.
OBSH thekson se infertiliteti është një gjendje mjekësore, jo një dështim personal, dhe kërkon qasje të integruar shëndetësore, psikologjike dhe sociale.
Suksesi i fekondimit in vitro varet kryesisht nga mosha e gruas
Faktori më i rëndësishëm që ndikon në suksesin e fekondimit in vitro (IVF/VTO) është mosha e gruas. Problemi kryesor mbetet fakti se shumë paciente paraqiten vonë te mjeku.
Plodshmëria e gruas fillon të bjerë ndjeshëm pas moshës 35 vjeç - kjo është një e vërtetë e dokumentuar shkencërisht. Pas kësaj moshe, probabiliteti për shtatzëni ulet ndjeshëm. Pas moshës 40 vjeç, rënia është edhe më e theksuar, ndërsa pas 42 vjeç, shanset biologjike për shtatzëni bien pothuajse në minimum.
Sipas ESHRE (European Society of Human Reproduction and Embryology), kjo lidhet kryesisht me:
- uljen e rezervës ovariane
- rritjen e anomalive kromozomike në vezë
- rënien e cilësisë së ovulacionit
Edhe pse nuk është e lehtë për t’u thënë, është thelbësore që gratë dhe çiftet ta njohin këtë realitet biologjik, transmeton Telegrafi.
Çfarë e vështirëson VTO pas moshës 35 vjeç dhe pse diagnostikimi i hershëm është vendimtar?
Para moshës 35 vjeç, problemet e fertilitetit shpesh nuk lidhen drejtpërdrejt me moshën e gruas. Sot, infertiliteti shihet si problem i çiftit, jo vetëm i gruas. Mbi 50% e çifteve infertile kanë faktorë kontribuues te të dy partnerët.
Në praktikë, paraqiten edhe gra shumë të reja (21–23 vjeç), por arsyet janë zakonisht:
- spermogrami i dobët i partnerit
- bllokim i tubave fallopiane për shkak të infeksioneve ose ndërhyrjeve kirurgjikale
- çrregullime hormonale ose endometriozë
Pas moshës 35 vjeç, nuk është gjithmonë e domosdoshme të kalohet menjëherë në fekondim in vitro, por shanset për shtatzëni, qoftë natyrale apo me VTO, janë dukshëm më të ulëta. VTO nuk e eliminon kufizimin biologjik, por e rrit probabilitetin e suksesit krahasuar me përpjekjet natyrore, veçanërisht kur rezerva ovariane është e reduktuar.
Infertiliteti nuk është vetëm problem mjekësor - është sfidë shoqërore dhe ekonomike
Infertiliteti nuk prek vetëm çiftin, por ka pasoja për familjen, shoqërinë dhe sistemin ekonomik. Për këtë arsye, shumë shtete po zbatojnë politika mbështetëse, duke zgjeruar të drejtat për trajtim fertiliteti, përfshirë mbulimin e VTO-së dhe procedurave të lidhura.
Sipas OBSH dhe Komisionit Evropian, infertiliteti është gjithashtu një faktor që ndikon në rënien e lindshmërisë, plakjen e popullsisë dhe presionin mbi sistemet sociale dhe pensionale
Vlerësimi i suksesit: biologjia është e qartë
Statistikat globale tregojnë se:
- te gratë nën 35 vjeç, shkalla e shtatzënive klinike pas VTO është mbi 45%
- te gratë mbi 42 vjeç, këto përqindje bien në 0.9% deri në maksimum 5.1%
Kjo do të thotë se nga 1.000 gra mbi 42 vjeç, vetëm 9 deri në 50 mund të arrijnë shtatzëni. Biologjia nuk mund të anashkalohet, pavarësisht përparimeve mjekësore.
Donimi i qelizave riprodhuese - një mundësi reale për shumë çifte
Në të kaluarën, çiftet shpesh udhëtonin jashtë vendit për donim të vezëve ose spermatozoideve. Sot, shumë sisteme shëndetësore kanë gjetur zgjidhje përmes:
- bankave të donatorëve
- importit të qelizave riprodhuese
Vezët e dhuruara vijnë nga gra të reja, çka rrit ndjeshëm suksesin e VTO-së, edhe te gratë që kanë pasur përpjekje të pasuksesshme më parë. Studimet tregojnë se IVF me vezë të dhuruara ka norma suksesi mbi 50-60%, pavarësisht moshës së gruas përfituese.
Stresi emocional: barra që shpesh neglizhohet
Hulumtimet tregojnë se niveli i stresit emocional te çiftet që përballen me infertilitet është i krahasueshëm me stresin që përjeton një person pas diagnozës së një sëmundjeje kronike serioze, si kanceri, diabeti, sëmundjet kardiake.
Prandaj, përveç trajtimit mjekësor, mbështetja psikologjike është një komponent thelbësor i trajtimit modern të infertilitetit.
Stili i jetesës moderne dhe rënia e fertilitetit
Dikur jetesa ishte dukshëm më e shëndetshme. Sot, faktorë të shumtë të stilit modern të jetesës ndikojnë negativisht në fertilitet:
- përdorimi i shpeshtë i telefonave mobilë pranë organeve riprodhuese mashkullore
- ekspozimi i zgjatur ndaj ekraneve
- konsumimi i ujit nga shishe plastike (bisfenoli A dhe mikroplastikat)
Studimet tregojnë se këta faktorë jo vetëm ndikojnë te individi, por kanë efekte që mund të transmetohen edhe ndërbreznisht.
Infertiliteti i pashpjegueshëm: sfida më e madhe për mjekët dhe çiftet
Infertiliteti i pashpjegueshëm mbetet një nga sfidat më frustruese. Çifti duket plotësisht i shëndetshëm, analizat janë normale, por shtatzënia nuk ndodh.
Në këto raste, fekondimi in vitro shpesh rezulton i suksesshëm, edhe pse shkaku mbetet i panjohur. Kjo tregon se, pavarësisht përparimeve, mjekësia ende nuk i ka të gjitha përgjigjet. /Telegrafi/
