Antarktida ka humbur 3 trilionë tonë akull në 25 vjet, rritet niveli i deteve

Një shkrirje e përshpejtuar e Antarktidës ka rritur nivelet e detit në botë me pothuajse një centimetër që nga fillimi i viteve 1990, një rrezik për brigjet nga ishujt e Paqësorit e deri në Florida, tha të enjten një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh.

Antarktida ka akull të mjaftueshëm për të rritur nivelin e detit me 58 metra nëse gjithçka shkrin, duke u zhdukur vende nga Grenlanda në Himalaje dhe duke e bërë të ardhmen të pasigurtë.

Kontinenti i ngrirë ka humbur pothuajse tre trilionë tonë akull nga 1992 dhe 2017, thanë 84 shkencëtarët në atë që ata e quajtën pasqyrën më të plotë të akullit antarktik deri më sot.

Shkrirja, e ndjekur nga të dhënat satelitore dhe matjet e tjera, kontribuon 0.76 cm në rritjen e nivelit të detit që nga viti 1992, shkruan ata në revistën “Nature”.

Dhe humbjet e akullit u rritën në 219 miliardë tonë në vit që nga viti 2012, nga 76 miliardë që ishin më parë. “Rritja e mprehtë … është një surprizë e madhe”, tha për Reuters, profesori Andrew Shepherd i Universitetit të Leeds dhe udhëheqës i raportit.

Shumica e akujve po humbnin nga Perëndimi i Antarktidës dhe Gadishulli Antarktik, ku uji i ngrohtë i oqeanit po shkrin raftet e akullta në fund të akullnajave, duke lejuar që akulli të rrëzohet në tokë të rrëshqasë më shpejt drejt detit, tha studimi.

Një milimetër i vetëm i rritjes së nivelit global të detit është ekuivalent me 360 miliardë ton akulli të shkrirë, ose një kub të imagjinuar akullor me anët rreth shtatë kilometra (4.35 milje).

Në përgjithësi, nivelet e detit botëror janë rritur rreth 20 cm në shekullin e kaluar, të nxitura kryesisht nga një zgjerim i natyrshëm i ujit tashmë në oqeane.

Një vlerësim i madh i OKB-së në vitin 2014 tha se detet mund të rriteshin këtë shekull nga rreth 30 cm në pothuajse një metër.

Shepherd tha se vetëm Antarktika është tani në rrugën e duhur për të rritur nivelet e detit në botë me rreth 15 cm deri në 2100, mbi vlerësimet më të fundit.

Një rritje e tillë duket pak, por do të shkaktonte përmbytje bregdetare gjatë stuhive në baticat e larta më të dëmshme, tha ai. Rritja e nivelit të detit është një kërcënim për qytetet nga Nju Jorku në Shangai, si dhe kombet e ulëta nga Oqeani Paqësor në Holandë.

“Ne po i shikojmë këto raporte nga afër,” tha Michiel van den Broeke, profesor i Meteorologjisë Polare në Universitetin e Utrehtit në Holandë.

Sipas marrëveshjes klimatike të vitit 2015, pothuajse 200 qeveri vendosën një synim për frenimin e karburanteve fosile këtë shekull për të kufizuar ngrohjen. Presidenti i SHBA, Donald Trump, ka në plan të tërhiqet nga pakti dhe të përqëndrohet në vendet e punës dhe qymyrit në SHBA.

Chris Rapley, një profesor i shkencave klimatike në University College London, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, shkroi në një koment që kishte sugjeruar që në vitin 2005 se një “gjigant i akullit në Antarktidë, do të zgjohej nga gjumi”. /Tema