Analistët: Ikja nga ballafaqimi, mungesë e kulturës së debatit

Emisioni Jeta në Kosovë që të parin #DebatPernime e zhvilloi mbrëmë, kishte planifikuar që serinë e ballafaqimeve televizive për zgjedhjet e 11 qershorit ta niste me përballjen mes kandidatëve për kryeministër.

Por ky debat nuk u realizua, pasi pretendenti për kryeministër i koalicionit PDK-LDK-Nisma, Ramush Haradinaj ishte kategorik që të mos ballafaqohej me Avdullah Hotin e Albin Kurtin.

Haradinaj nuk mori pjesë as në një debat të paralajmëruar në Klan Kosova para nisjes zyrtare të fushatës zgjedhore, pasi Komisioni i Pavarur për Medie u sugjeroi medieve që të mos transmetojnë debate tilla para 31 majit kur nisi zyrtarisht fushata për zgjedhjet e 11 qershorit

Ligjëruesi i shkencave politike në Universitetin Paris Est të Francës, Nezir Kraki thotë për KALLXO.com se në Kosovë mungon kultura politike e ballafaqimeve të mëdha.

“Mendoj që kjo ka lidhje më shumë me kulturën e debateve në Kosovë sesa me ndonjë frikë të zotit Haradinaj siç flitet në rrjetet sociale. Thjesht, në Kosovë ende nuk është instaluar kultura politike e debateve ‘të mëdha’ ndërmjet kandidatëve për kryeministër apo për president, gjëra këto krejt normale në disa demokraci europiane”, tha Kraki.

Ndërsa analisti tjetër Imer Mushkolaj tha për KALLXO.com se kandidatët për kryeministër duhet të ballafaqohen.

“Debati ndërmjet kandidatëve për kryeministër është më se i domosdoshëm të ndodhë. Nuk mjafton që qytetarët t’i dëgjojnë veç e veç qëndrimet e pretendentëve për kryeministër. Ata duhet t’i dëgjojnë ata teksa i ballafaqojnë argumentet dhe alternativat e tyre qeverisëse. Refuzimi për të qenë pjesë e debateve të tilla nuk është gjëja e duhur”, tha Mushkolaj.

Ai kërkoi krijimin e një rregullative të veçantë që do të obligonte kandidatët për kryeministër që të paktën një herë të dalin përballë njëri-tjetrit në debatet zgjedhore.

Por ligjëruesi Kraki thotë për KALLXO.com se ballafaqimi nuk duhet të obligohet, por duhet krijuar tradita që nuk e shmang këtë ballafaqim.

Ai tregon se në Francë mungesa e ballafaqimit në debate konsiderohet ligësi politike.

“Nuk mund të ketë një ligj që do t’i obligonte njerëzit të marrin pjesë në debate. Në Francë për shembull s’ka një ligj të tillë por eksiton një traditë politike e debateve prej viteve të 70-ta. Domethenë, është një ligj apo rregull i pashkruar të cilin partitë e respektojnë sepse ikja nga debatet kosiderohet si ligësi politike”, tha Kraki.

Në debatin e parë zgjedhor të emisionit “Jeta në Kosovë” të transmetuar mbrëmë në RTV 21 ku u diskutua për politikën e jashtme, zyrtarët e PDK-së kishin kërkuar që për të qenë pjesë e debatit duhet të kenë më shumë hapësirë.

“Në ora 17:00 na kanë konfirmuar që e vetmja mënyrë për ta denjësu publikun me praninë e tyre për t’u ballafaquar publikisht me oponentët politikë është nëse ata e kanë hapësirën trefish më të madhe se sa ‘Vetëvendosje’ edhe dyfish më të madhe se koalicioni LDK-AKR-Alternativa”, tha moderatorja Jeta Xharra.

Xharra kishte shtuar se sipas informacioneve që ajo ka, ka qenë pikërisht shefi i partisë më të madhe në vend, Kadri Veseli që kishte kërkuar Enver Hoxhajt të mos merrte pjesë në debat, edhe pse Hoxhaj e kishte konfirmuar pjesëmarrjen.

Debati më tepër u përcoll me akuza e kundërakuza, sesa me shpjegim se si do t’i qasen subjektet politike politikës së jashtme.

Ligjëruesi në Paris Kraki thotë se politikanët nuk po diskutojnë për programet për shkak të kufizimeve intelektuale dhe mungesës së programeve partiake.

“Mendoj që disa parti politike nuk flasin për programet e tyre sepse thjesht ato programe ose nuk ekzistojnë fare, ose qëndrojnë në 2-3 faqe tekst. Pastaj cekësia në mendime dhe argumente i shtyn njerëzit në akuza dhe dialogje monotone pa asnjë sens apo interes për publikun. Për fat të keq në partitë politike të Kosovës ka ende shumë personazhe me njohuri dhe bagazh intelektual shumë të kufizuar”, tha Kraki për KALLXO.com.

Imer Mushkolaj thotë se votuesit duan të shohin programet, pasi janë ngopur me akuza e kundërakuza.

“Qytetarët do të duhej të votonin bazuar në programet, respektivisht alternativat qeverisëse që ofrojnë subjektet. Fatkeqësisht, deri tash kemi parë fare pak nga programet e partive. Njerëzit janë ngopur dhe irrituar me akuza e kundërakuza të eksponentëve politikë, andaj votën duhet ta japin bazuar ekskluzivisht për programet, e jo broçkullat që thonë politikanët”, tha Mushkolaj për KALLXO.com.

Ndërsa Kraki që ndjeku debatet e kandidatëve për president në Francë në zgjedhjet që u mbajtën në fund të prillit dhe fillim të majit, thotë se debatet e atjeshme nuk mund të krahasohen me ato në Kosovë.

Në Francë sipas Krakit partitë politike i dërgojnë në debate njerëzit që janë të përgatitur për fushën që diskutohet dhe të dërguarit kanë kulturë të debatit.