Mishi i kultivuar në mënyrë qelizore po afrohet gjithnjë e më shumë me tregun evropian. Prej vitesh janë dhënë sinjale se kërkesa të tilla do të fillojnë të paraqiten
Agjencia Evropiane për Sigurinë Ushqimore (EFSA) ka pranuar kërkesën e parë zyrtare për vlerësimin e rrezikut të një produkti ushqimor të përftuar përmes kultivimit qelizor.
Bëhet fjalë për foie gras, një pashtetë e përgatitur nga mëlçia e rosës, e cila këtë herë është prodhuar nga vezë të fekonduara të rosës Pekin, një racë e njohur, e cila rrjedh nga Kina dhe është shumë e përhapur në mbarë botën për rritje dhe përdorim në ushqim. Kërkesa është paraqitur nga kompania startup franceze Suprême SAS.
Ky zhvillim është në fakt vetëm një tjetër konfirmim se gjithnjë e më shumë ushqime të ashtuquajtura “të reja”, ndër to larvat e krimbit të madh të miellit, bulkthi shtëpiak, karkaleci udhëtar dhe larvat e krimbit të vogël të miellit, po arrijnë në menytë e evropianëve.
Të kujtojmë se “ushqimi i ri” përfshin produkte që nuk janë konsumuar në masë të konsiderueshme në BE para datës 15 maj 1997. Në këtë kategori përfshihen burime të reja ushqimore, ushqime inovative, produkte të përftuara përmes teknologjive dhe proceseve të reja prodhimi, si dhe ushqime që janë konsumuar tradicionalisht jashtë BE-së, por jo brenda saj. A do të arrijë ndonjë produkt i ri në treg, kjo varet si nga interesi i kompanive për ta plasuar atë, ashtu edhe nga mundësia për të dëshmuar sigurinë e tij për konsumatorët, transmeton Telegrafi.
Për të marrë miratimin, kompania duhet të përgatisë dokumentacionin përkatës që dëshmon se ushqimi i ri i përmbush kriteret e lartpërmendura. Vlerësimi shkencor për sigurinë bëhet nga EFSA, dhe nëse konfirmohet se produkti nuk përbën rrezik për shëndetin e njeriut, se përdorimi i tij nuk mashtron konsumatorin dhe se konsumimi i rregullt nuk është i dëmshëm nga ana ushqyese, atëherë Komisioni Evropian, së bashku me shtetet anëtare, merr vendimin përfundimtar për autorizimin, lejimin për daljen në treg dhe përfshirjen në listën e ushqimeve të reja të miratuara.
Ky është produkti i parë ushqimor me origjinë shtazore i përftuar përmes kulturës qelizore, konkretisht nga qeliza të një lloji rose. Kërkesa ka mbërritur në shtator të vitit të kaluar dhe EFSA ka në dispozicion nëntë muaj për ta përfunduar vlerësimin e rrezikut, ose më shumë, nëse është e nevojshme. Megjithatë, theksohet se nuk pritet që qelizat e kultivuara apo biomasa e tyre të jenë të disponueshme drejtpërdrejt për konsumatorët, por si përbërës që do të shtohen në produkte apo grupe të caktuara ushqimore.
EFSA është pyetur edhe nëse kjo është praktikë e zakonshme në tregje të tjera.
Singapori u bë në vitin 2020 vendi i parë në botë që miratoi shitjen komerciale të mishit të kultivuar në mënyrë qelizore, duke lejuar qoftet e pulës të prodhuara nga qelizat e pulës,” thuhet nga EFSA, duke shtuar se aktualisht nuk kanë pranuar kërkesa të ngjashme.
Që nga viti 2002, EFSA ka pranuar rreth 500 kërkesa për ushqime të reja, prej të cilave 240 vetëm që nga fillimi i vitit 2018. Deri më tani është konfirmuar se 97 produkte të reja janë të sigurta për konsum. Disa shembuj të ushqimeve të reja tashmë të aprovuara përfshijnë: farat chia, kërpudha të trajtuara me rrezatim UV për rritjen e përmbajtjes së vitaminës D, vajin e mikroalgave Schizochytrium sp. si burim alternativ i DHA (acid dokosaheksaenoik), forma të reja të vitaminave dhe mineraleve si kalcium L-metilfolati (burim i ri i acidit folik) dhe magnez L-treonati (formë e re e magnezit), si dhe haskapin (frut i bimës Lonicera caerulea L.) si ushqim tradicional nga vende të treta.
“Rreth 10 për qind e kërkesave për ushqim të ri kanë të bëjnë me burime bimore të proteinave. Shembuj të tjerë përfshijnë proteina nga lulelakra, elbi, orizi, si dhe lloje të ndryshme të algave dhe kërpudhave,” shpjegojnë nga EFSA.
Sa i përket insekteve, nga miliona specie, prej të cilave rreth 2.000 janë njohur si të ngrënshme, deri më tani janë pranuar 20 kërkesa për ushqim të ri që lidhen me insektet.
Janë miratuar mendimet shkencore për: larvat e thata të krimbit të verdhë të miellit (Tenebrio molitor), format e ngrira dhe të thata të të njëjtit krimb, karkalecin udhëtar (Locusta migratoria), bulkthin e shtëpisë (Acheta domesticus), pluhurin pjesërisht të yndyrshëm të bulkthit shtëpiak, si dhe format e ngrira dhe të liofilizuara të krimbit të vogël të miellit (Alphitobius diaperinus) dhe pluhurin e trajtuar me UV nga i gjithë krimbi i verdhë i miellit. /Telegrafi/