Sulfitet, taninet, histamina dhe substanca të tjera - të dyshuara si shkaktare të dhimbjes së kokës dhe disa këshilla se si të shmanget ajo
Rexhep Kryeziu
Ekspert i vreshtarisë dhe verarisë, Zvicër
Një festë me verë të kuqe të rëndë, me shampanjë me flluska - “Oh, tashmë kështu një dhimbje koke nga vera”, ankohen shumë kur mblidhen rreth tryezës. Dhe të gjithë kanë përvojat e tyre, për të cilat tregojnë se çfarë kanë pirë dhe pse të nesërmen janë përballur veçanërisht me dhimbje koke apo edhe migrenë.
Blini verëra të mira nga e gjithë bota në vinoteka dhe markete.
Organizata që i përket Fondit “Deutscher Weine” (Vera Gjermane) shqyrton efektet shëndetësore të konsumit të verës. Drejtoresha shkencore është Dr. Claudia Stein Hammer. Ajo është mjeke dietologe, toksikologe dhe, rastësisht, vajza e një verëtari. Ajo ka vënë nën “mikroskop” dyshimet më të shpeshta kur bëhet fjalë për “verën dhe dhimbjet e kokës”.
Sulfitet
Që nga viti 2005, në çdo shishe vere duhet të jetë i shënuar: “përmban sulfite”, sepse nuk është e mundur që verërat të mos përmbajnë këtë dozë mbrojtëse të squfurit. Squfuri është në fakt i domosdoshëm për ruajtjen e verës. Si verërat e kuqe, ashtu edhe ato të bardha, janë të prirura të përmbajnë sulfite. Por jo vetëm ato:
“Shumë ushqime të përpunuara përmbajnë sulfite, si patatina, pure patatesh të thata apo fruta të thata”, shpjegon specialistja Claudia Stein Hammer.
Sulfidet mund të jenë problematike për astmatikët, sepse mund të shkaktojnë reaksione pseudoalergjike. Këto përfshijnë jo vetëm përkeqësim të astmës, por edhe dhimbje koke.
Histamina
Në tryezë, për çdo gotë verë duhet të ketë edhe një gotë ujë. Një substancë që kohët e fundit ka marrë vëmendje të shtuar janë aminat biogjene, veçanërisht histamina. Ajo gjendet edhe në verë dhe ka tendencë të jetë më e pranishme në verërat e kuqe.
Sasia e lartë e histaminës mund të rezultojë nga plakja e gjatë e verës ose nga mungesa e higjienës në bodrum, shpjegon Claudia Stein Hammer. Bakteret e përdorura për fermentimin malolaktik prodhojnë histaminë, duke e shndërruar aminoacidin histidinë në aminë biogjene.
Megjithatë, shumica e verërave përmbajnë pak ose aspak histaminë, sidomos kur janë kthjelluar me preparate si bentoniti. Në mënyrë domethënëse, vlerat më të larta të histaminës gjenden në shumë produkte qumështi, veçanërisht në djathërat e vjetruar, si dhe në fruta agrume, lakër turshi, mish dhe peshk të tymosur.
Kush ka ndjeshmëri ndaj këtyre ushqimeve, mund të ketë probleme edhe me disa verëra të përpunuara pa kujdes.
Claudia Stein Hammer shpjegon gjithashtu se papajtueshmëria mund të shfaqet edhe me moshën: “Ka njerëz që për vite me radhë kanë pirë verë të kuqe me përmbajtje të lartë histamine, shpesh të shoqëruar me djathë, dhe papritmas nuk e tolerojnë më.” Ajo thekson se gratë preken më shpesh se meshkujt.
Taninet
Edhe këtu ka disa të vërteta, thotë Dr. Stein Hammer. Studimet tregojnë se taninet mund të zgjerojnë enët e gjakut, gjë që te personat e prirur ndaj migrenës mund të shkaktojë dhimbje të forta koke.
Një studim i publikuar në vitin 2014 në revistën mjekësore amerikane “Headache” analizoi efektin e verërave të kuqe me përmbajtje të lartë taninesh te 40 persona. Studiuesit vëzhguan lidhjen mes sasisë së taninës në verë dhe shfaqjes së migrenës menjëherë pas konsumimit.
Prandaj, verëtarët duhet të tregojnë kujdes me përdorimin artificial të taninave. Taninet natyrore të rrushit, sipas studimit, nuk shkaktojnë dhimbje koke.
Sheqeri
“Vetë sheqeri ka potencial alergjik”, shpjegon Claudia Stein Hammer. Sheqeri natyror i rrushit zakonisht nuk shkakton dhimbje koke, por problemet mund të lindin nga sheqeri i shtuar ose i përpunuar.
Sa më e lartë të jetë përmbajtja e sheqerit të mbetur në verë, aq më e lartë ka tendencë të jetë edhe përmbajtja e squfurit. Verërat zakonisht përmbajnë 150-200 mg/l squfur, ndërsa verërat e ëmbla mund të arrijnë deri në 400 mg/l.
Në verërat me përmbajtje të lartë sheqeri gjenden gjithashtu alkoolet shoqëruese, të quajtura edhe alkoole avulluese. Kombinimi i squfurit të lartë me sheqerin e mbetur mund të shkaktojë dhimbje koke.
Acidet karbonike
Acidet karbonike rrisin përthithjen e alkoolit në gjak, duke bërë që efekti të ndjehet më shpejt. Kjo shpjegon pse verërat e gazuara, si shampanja apo verërat shkumëzuese, mund të shkaktojnë më shpejt dhimbje koke, shpesh të përshkruara si ndjesi shpimi gjilpërash.
Alkooli
Alkooli ka efekt dehidratues, duke privuar trupin nga lëngjet, gjë që çon në mungesë hidratimi dhe, si pasojë, në dhimbje koke.
Mos e teproni me konsumimin dhe mbani masën. Kush ka pirë verë në sasi të mëdha gjatë natës, do të zgjohet me kokë të rënduar dhe dhimbje të forta në mëngjes. Ky efekt shpesh nënvlerësohet.
Çfarë ndihmon kundër dhimbjes së kokës?
Nëse dhimbja shfaqet, Claudia Stein Hammer këshillon konsumimin e ushqimeve me elektrolite, ushqimeve të kripura, shumë ujë mineral dhe edhe kafe, pasi kafeina është antagonist i adenozinës, e cila rritet në trup pas konsumit të tepërt të alkoolit.
“Kush dëshiron të parandalojë dhimbjen e kokës të nesërmen, duhet t’u përmbahet disa rregullave gjatë pirjes së verës: një gotë ujë - një gotë verë.” Vera nuk pihet për të shuar etjen, por për t’u shijuar.
Në shumicën e rasteve mjafton të pihet verë ngadalë, në sasi të moderuara, dhe të kujdesemi për furnizimin e trupit me ujë. Rekomandohet ujë me pak gaz ose me përmbajtje të lartë minerale, i përshtatur me verën dhe stilin e saj.
Në thelb, një përputhje e mirë mes verës dhe ushqimit është kyçe. Nëse vera nuk kombinohet siç duhet me ushqimin, simptomat mund të përkeqësohen. Një tryezë e mirë me ushqim dhe verë të përshtatur duhet të shoqërohet gjithmonë me një gotë ujë. /Telegrafi/
