Cili është “kompromisi i madh” që tani po kërkon Zelensky?

Presidenti Volodymyr Zelensky tha gjatë fundjavës se ai kërkon një fund të hershëm të luftës me Rusinë, duke shtuar se Ukraina mund të rimarrë tokat e pushtuara më vonë përmes diplomacisë nëse anëtarësimi i Kievit në NATO është i sigurt.

Kjo shënon një ndryshim nga qëndrimi i tij i mëparshëm, ku ai tha se fundi i luftës ishte i kushtëzuar nga kthimi i territorit të “konfiskuar” ukrainas nga Rusia, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi.

Pra, pse e ka ndryshuar qëndrimin Zelensky dhe çfarë do të ndodhë më pas?

Çfarë tha Zelensky për përfundimin e luftës në Ukrainë?

Në një intervistë për Sky News, botuar më 29 nëntor, Zelensky tha se “faza e nxehtë” e luftës mund të përfundojë nëse NATO ofron garanci sigurie për pjesën e Ukrainës që aktualisht është nën kontrollin e Kievit.

Ai theksoi se kthimi i tokës së pushtuar nga Rusia në këtë moment mund të negociohet diplomatikisht më vonë.

Udhëheqësi ukrainas e përsëriti këtë qëndrim në një intervistë të publikuar nga agjencia japoneze e lajmeve Kyodo News të hënën.

“Nëse duam të ndalojmë fazën e nxehtë të luftës, duhet të fusim nën ombrellën e NATO-s territorin e Ukrainës që kemi nën kontrollin tonë”, tha ai për Sky News.

“Duhet ta bëjmë shpejt. Dhe pastaj në territorin [e pushtuar] të Ukrainës, Ukraina mund t’i kthejë ato në një mënyrë diplomatike”, citohet të ketë thënë ai.

Ai i tha Sky News se armëpushimi duhet të garantojë që presidenti rus Vladimir Putin të mos kthehet për të marrë më shumë territor.

Rusia ka marrë rreth 20 për qind të territorit ukrainas që nga viti 2014. Kjo përfshin Krimenë, të cilën Rusia e aneksoi në vitin 2014.

Që nga shkurti i vitit 2022, kur Putini filloi pushtimin e plotë të Ukrainës, Rusia ka marrë pjesë të mëdha të Donetsk, Kherson, Luhansk dhe Zaporizhia, dhe ka njoftuar aneksimin e këtyre rajoneve në shtator të vitit 2022.

A ka ndryshuar pozicioni i Zelenskyt për përfundimin e luftës?

Sipas shkrimit të Al Jazeera, intervistat e fundit të Zelensky shënojnë herën e parë që ai ka paraqitur një plan për përfundimin e luftës që nuk përfshin kthimin e “territorit të sekuestruar” në Ukrainë si kusht.

“Ky është një kompromis i madh i Zelenskyt mbi territorin, por unë mendoj se pasqyron realitetin e ashpër”, i tha Al Jazeera, Timothy Ash, një bashkëpunëtor në programin e Rusisë dhe Euroazisë në Chatham House, një institut me bazë në Londër, përcjell Telegrafi.

Para kësaj, Zelensky kishte theksuar se një marrëveshje paqeje nuk do të kalonte nëse aneksimi i territoreve ukrainase nga Rusia nuk anulohej.

Në korrik, ai i tha gazetës franceze Le Monde se territoret e pushtuara mund të bashkohen me Rusinë nëse votojnë për ta bërë këtë në një referendum të lirë dhe të drejtë.

Megjithatë, për të kryer këtë referendum, Ukraina do të duhet të rimarrë këto territore.

Pse e ka ndryshuar planin Zelensky?

Zelensky bëri një pranim të rrallë për Kyodo News se do të ishte e vështirë për ushtrinë ukrainase të rimarrë tokën e rrëmbyer nga Rusia përmes mjeteve ushtarake.

“Ushtrisë sonë i mungon forca për ta bërë këtë. Kjo është e vërtetë”, tha ai. “Ne duhet të gjejmë zgjidhje diplomatike”.

Deklaratat e tij vijnë gjithashtu menjëherë pasi udhëheqësi republikan Donald Trump fitoi zgjedhjet e Shteteve të Bashkuara muajin e kaluar.

Dhe zgjedhja e Trump shënon një ndryshim në qasjen e SHBA ndaj Ukrainës.

Kujtojmë se SHBA nën presidentin Joe Biden ka qenë ofruesi më i madh i ndihmës ushtarake për Ukrainën.

Sipas Departamentit Amerikan të Shtetit, Uashingtoni ka ofruar 64 miliardë dollarë ndihmë ushtarake për Ukrainën që nga shkurti i vitit 2022.

SHBA-ja i ka ofruar Ukrainës armë me precizion të lartë si raketat me rreze të gjatë veprimi ATACM, por e lejoi atë t’i përdorte ato në objektivat ruse vetëm kohët e fundit.

Ndërsa plani i paqes i Trump për Ukrainën është i paqartë, në Kiev ekziston frika se ai do të shkurtojë ndihmën – apo edhe ta ndalojë atë krejtësisht.

Kështu, pa ndihmën e SHBA-së, forcat ukrainase do të kishin vështirësi për të luftuar një luftë që po intensifikohej me shpejtësi, sipas analistëve.

Përveç shkëmbimit të sulmeve me dron, trupat ruse kanë pushtuar fshatra në lindje të Ukrainës në mes të përpjekjeve për të kapur rajonin industrial të Donbasit.

Për më tepër, forcat ruse janë përforcuar nga trupat e Koresë së Veriut që janë bashkuar me frontin e luftës, thonë Ukraina, SHBA dhe Koreja e Jugut.

Çfarë dëshiron Zelensky?

Zelensky i tha Sky News se dëshiron të punojë dhe të komunikojë drejtpërdrejt me Trump, duke e përshkruar takimin e tyre të shtatorit si “të ngrohtë, të mirë, konstruktiv”.

Studiuesi Ash tha se çështja kritike për Ukrainën është se çdo marrëveshje paqeje duhet të sigurojë territorin që mbetet nën kontrollin e Kievit.

“Nëse jo, Putini do të shihte mundësinë për të pushtuar përsëri në një datë të mëvonshme”.

Opinioni publik në Ukrainë po ndryshon gjithashtu. Gjithnjë e më shumë ukrainas janë të prirur për një përfundim të shpejtë të luftës, në vend të një fitoreje të plotë.

Sipas një sondazhi të Gallup të publikuar më 19 nëntor, 52 për qind e ukrainasve do të dëshironin që lufta të përfundonte “sa më shpejt të jetë e mundur”, edhe nëse përfshin dhënien e territorit. Thjesht 38 për qind duan që Ukraina të “luftojë deri në fitore” – një rënie dramatike krahasuar me 73 për qind në vitin 2022.

Cila është situata rreth anëtarësimit të Ukrainës në NATO?

Ukraina ka bërë presion për anëtarësimin në NATO me urgjencë në rritje muajt e fundit.

Anëtarësimi në aleancën ushtarake është një pjesë kyçe e “planit të paqes” të Zelensky.

Të dielën, ai i bëri thirrje administratës në largim Biden që të bindë aleatët e NATO-s që të ftojnë Ukrainën në aleancë gjatë një takimi të NATO-s në Bruksel këtë javë.

Anëtarët e NATO-s e kanë siguruar Ukrainën se është në një rrugë “të pakthyeshme” drejt anëtarësimit.

Megjithatë, aleatët e NATO-s janë skeptikë për pranimin e Ukrainës ndërsa ajo është në luftë me Rusinë. Kjo për shkak se Ukraina pjesë e NATO-s do të thoshte menjëherë se aleanca në tërësi do të ishte në luftë me Rusinë.

Zëvendës-presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së, JD Vance shpjegoi disa detaje të planit të mundshëm të Trump për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, në një intervistë për Shawn Ryan Show, e cila u publikua në shtator.

Vance tha se plani përfshinte që Rusia të merrte “garancinë e neutralitetit nga Ukraina”, ku Kievi nuk i bashkohet NATO-s.

Ndërsa i dërguari i posaçëm i sapoemëruar i Trump për luftën Rusi-Ukrainë, Keith Kellogg, shkroi në prill se liderët e NATO-s duhet të ofrojnë pezullimin e anëtarësimit të Ukrainës për të bindur Putinin të marrë pjesë në bisedimet e paqes. /Telegrafi/