Lajme Kosovë

‘Politico’: Kosova e pasluftës, a pati sukses SHBA-ja në ndërtimin e shtetit

Para 1 viti

Mediumi “Politico” ka bërë një analizë të thellë mbi ndikimin dhe rolin e SHBA-së në zhvillimet e fundit në Kosovë, duke tërhequr paralele mes situatës atje dhe ngjarjeve të tanishme në Ukrainë.

Në një artikull të fundit, gazetari i njohur Matthew Karnitschnig, i cili udhëheq zyrën gjermane të “Politico”, ka sjellë në vëmendje projektet e realizuara nga korporatat amerikane në Kosovë – si; ndërtimi i autostradës nga kompania “Bechtel Enka”, dhe ka veçuar denimin e ish-ministrit të Infrastrukturës së Kosovës, Pal Lekaj, i cili u akuzua për abuzim me fondet e shtetit në skandalin e njohur si “53-milionëshi”.

Artikulli gjithashtu përmend vizitën e Neil Bush, vëllait të ish-presidentit George Bush, i cili, megjithëse nuk kishte njohuri të thella rreth Kosovës, vizitoi vendin me qëllim të identifikimit të mundësive për investime në sektorin energjetik, si pjesë e një grupi të udhëhequr nga gjenerali i pensionuar Wesley Clark.

Sipas gazetarit Karnitschnig, Kosova ka qenë ‘vendstrehim’ për shumë “gjahtarëve amerikane të pasurisë”, që vijnë në kërkim të mundësive në çdo zonë konflikti ku SHBA-ja ka ndërhyrë, nga Iraku e deri në Afganistan.

Teksti i “Politico” analizon se si, pavarësisht përfshirjes së thellë amerikane në konflikte ndërkombëtare, ka një tendencë të zbehtë të angazhimit politik nga Washingtoni, i cili shpesh zbehet pasi korporatat amerikane “shtrydhnin” sa munden nga prania e tyre.

Ish-ministra të Kosovës janë cituar në shkrim duke u shprehur të habitur se si Amerika, pasi investon aq shumë në ndërtimin e një shteti funksional si Kosova, duket se “lëshon topin” dhe “harron” vendet pas tërheqjes së trupave apo ndërhyrjeve të tyre.

Në veçanti, një ish-ministër thekson se mungesa e ambicieve dhe vëmendjes amerikane në veriun e Kosovës tregon një “sëmundje diplomatike”.

Ai sugjeron se SHBA-ja ka potencial të bëjë shumë më tepër për të zgjidhur problemet atje.

Artikulli përfundimisht paralajmëron Ukrainën të marrë shembull nga Kosova dhe tregon rrezikun e një përkrahjeje me afat të shkurtër nga SHBA-ja.

Pro-amerikanizmi në Kosovë

Edhe pse dashuria dhe mirënjohja e qytetarëve të Kosovës për SHBA-në është e thellë, e treguar edhe nëpërmjet monumenteve dhe emrave të fëmijëve të politkanëve amerikanë, ka edhe sugjerime të propozuara, si ai i ribrendimit të emrit, Liqeni Ujman në Liqeni “Donald Trump”, që reflektojnë dëshirën për të ruajtur lidhjet me Amerikën.

“Në Prishtinë, kryeqytet, ka një rrugë dhe një monument kushtuar Bob Dole, senatorit të ndjerë amerikan dhe kandidatit republikan të dikurshëm presidencial (i harruar kryesisht në Amerikë) i cili mbrojti kauzën e Kosovës”.

“Edhe amerikanët që vizitojnë vazhdimisht Kosovën priten me një shkallë entuziazmi. Kosovarët duan t’i gëzojnë vizitorët amerikanë me tregimet e të gjithë fëmijëve të lindur që nga lufta, të quajtur “Klinton” dhe “Madeleine””, shkruan në artikull.

Dashuria është e ndërsjellë.

Për një gjeneratë të zyrtarëve amerikanë, Kosova qëndron si shembull i Washingtonit që po ecën drejt shpëtimit në një krizë dhe po e bën të drejtë një ndërhyrje të huaj.

“Është pjesë e asaj që ne ndjejmë se kemi arritur në shërbimin diplomatik,” më tha një veteran i Kosovës.

“Shumë prej nesh e mbajmë Kosovën me krenari,” pranoi diplomati amerikan.

Faji për energjinë dhe papunësia dhe emigrimi

SIç shkruan ‘Politico’, shembulli më i qartë i dështimit amerikan është infrastruktura energjetike e vendit.

“Një gjeneratë pas luftës së saj me Serbinë, furnizimi me energji elektrike i Kosovës ende varet nga dy termocentrale të prishur me qymyr, më i vjetri prej të cilëve hyri në shërbim në vitin 1962 me turbinat e përdorura Westinghouse dhe General Electric. Impiantet, të vendosura pak jashtë Prishtinës konsiderohen si më të pista në Evropë, duke nxjerrë një rrymë të qëndrueshme smogu kafe që e ka bërë qytetin një nga më të ndoturit në kontinent.

E thënë thjesht, edhe pas dekadash ndihme dhe mbështetjeje amerikane, vendi mbetet një rast i shportës ekonomike dhe politike.

Shkalla e papunësisë në Kosovë është ndër më të këqijat në Evropë, mesatarisht më shumë se 27 për qind në dekadën deri në vitin 2022, pjesërisht për shkak se shumë njerëz punojnë pa llogaritë. Megjithëse norma ka rënë kohët e fundit, papunësia mbetet një problem i madh.

Perspektiva e dobët ekonomike i ka shtyrë të rinjtë të largohen me shumicë, me rreth 800,000 qytetarë të saj që jetojnë jashtë vendit , shumica e tyre gjetkë në Evropë.

Megjithëse shumë dërgojnë para në Kosovë, eksodi e ka lënë ekonominë e vendit të varur nga remitancat, një burim i pasigurt dhe i paqëndrueshëm i të ardhurave që përbën rreth 15 përqind të PBB-së.

Problemet e migracionit të Kosovës ka të ngjarë të përkeqësohen këtë vit pasi Bashkimi Evropian hoqi kërkesat e vizave për kosovarët që vizitojnë bllokun.

“Kosova mbetet një nga vendet më të varfra në Evropë,” përfundoi agjencia gjermane e ndihmës ndërkombëtare në një analizë të fundit të perspektivës së vendit që bën për lexim të zymtë. “Problemet masive sociale dhe ekonomike po pengojnë zhvillimin e vendit.”

Kosova jo vetëm që ka një nga GDP-të më të ulëta për kokë banori në Evropë dhe një shkallë varfërie prej mbi 20 përqind, por ajo është e rrënuar nga korrupsioni dhe trazirat politike”, thuhet në artikullin e “Politico”.Telegrafi/