Kur Tish Daija mësonte nga Dmitri Shostakovich

Nga: Ledi Shamku

Rastësisht vura re dje, në postime miqsh, nga publikimi i diplomës universitare të kompozitorit Tish Daija, se udhëheqësi i tij kish qenë kompozitori Shostakovich.

Dmitri Shostakovich! Magjiku! Ai që shndërroi përrallat ruse në tinguj pa kombësi.

Kanë një shprehje shkodranët e Tishit: s’ka gjâ pa gjâ, dhe firma e Shostakovichit mundet tash me ma shpjegu bekimin Daija.

Se Tish Daija për ne qe vërtet një bekim. Si mësuesi, edhe ai mori çdo arpezh zanash në lugina dhe e shndërroi në kor skenash. Tishi mori çdo namje bubullimash dhe e shndërroi në ritëm për veshët e spektatorëve që s’e kishin dëgju kurrë, o dhe n’e paçin pasë dëgju, nuk e kishin pasë ndje.

Mia e hollë e Dajisë duket si piskama a Ajkunës në Lugje t’Verdha, por një Ajkunë e pakohë, e cila mundet me vikatë njëlloj edhe nga maja e Jeddah Tower.

Dhe nuk habitem aspak. Dihet se artistët e Ballkanit në përgjithësi e veçantisht artistët shqiptarë mbetën përjetësisht të lidhur me artin e traditës folklorike. Nuk krijuan jashtë saj. Jo se nuk ditën por se ashtu deshën. Kadare fjala vjen na pëlqen se e jetoi mjeshtërisht këtë “robërim” prej traditës, duke na dhënë ripropozime pafrymëlënëse të saj si “Prilli i thyer” a “Kush e solli Doruntinën”. Për këtë aspekt, për aspektin tradicional ripropozues të Kadaresë është folë shumë: ca sepse letërsia ka më shumë amatorë se muzika klasike, e ca për faktin se në Shqipëri kritika letrare ka qenë shumë më e zhvilluar se kritika muzikore. Por jam e bindur se po të kishim pasur balancë, do kish dalë në pah me kohë se sa i takon raportit mit-autor, Daija i muzikës nuk i len asgjamangut Kadaresë së letërsisë.

Halili i Dajisë t’i sjell ligjet e kullave po aq n’zemër sa Gjorgu i Kadaresë.

Këta e figura si këta kanë qenë bekimet tona, ata që nuk na lanë me u rrit shpirtnisht të vorfën në kushtet kur prralla e gojëdhana “digjeshin me zjarr dhe hekur si zakone prapanike”.

Unë du me besu se “po vijnë krushqit” Tish, e kanë me pru në dhanti lexime të reja të veprës sate. E ndoshta profesionistët kanë me i dhënë të drejtë këtij formulimit tim thellësisht amator (pra shqip: dashtunor), i cili ndjen në tingujt e tu po atë mistikë shqiptare që ndëlgon në fjalët e Kadaresë.