Gjovalin Gjadri (1899-1974) ka qenë inxhinier i njohur i ndërtimtarisë, i shquar sidomos në ndërtimin e urave. Shkollimin e ka mbaruar në Vjenë. Por, një tragjedi jetësore do ta cyt në shkrim artistik.
Në Tiranë gjatë viteve ’30 të shekullit të kaluar, ai do të bie në dashuri me të bijën e Abdi bej Toptanit (1864-1942) – intelektual dhe patriot që ka nënshkruar Deklaratën e Pavarësisë së Shqipërisë. Quhej Zejnep, e shkolluar po ashtu në Vjenë. Por, kjo dashuri nuk mund të kurorëzohej në martesë me bekimin e Abdi beut, sepse Gjovalini nuk i takonte as rendit aristokrat të kohës e as nuk ishte mysliman (Toptanët rrjedhin nga Topiajt e Mesjetës).
Abdi beu ishte përparimtar, po jo edhe rrethi i tij. Nuk duhet harruar se Haxhi Qamili atij ia kishte djegur shtëpinë, veç pse ishte mbështetës i Princ Wiedit. Kështu, kundër dëshirës së familjarëve, Zejnepja ik nga shtëpia dhe martohet me Gjovalinin në Shkodër. Ata në Qerekë më vonë do të ndërtojnë një shtëpi, ku më 1935 lind djali i tyre, Egoni (po ashtu inxhinier i njohur që ka dhënë kontribut në ndërtimin e disa prej veprave me të rëndësishme infrastrukturore të Shqipërisë). Thonë se Abdi beu vuante që nuk e takonte të bijën dhe kënaqej kur e shihte nga larg nipin e tij.
Në fillim të vitit 1941, Zejnepja sëmuret nga tuberkulozi. Ndonëse kohë lufte e lëvizjet ishin të vështira e të rrezikshme, Gjovalini bën të pamundurën për ta dërguar atë në shërim në Itali, ku do të vdes më 15 gusht 1941. Atëherë Gjovalini do të nis t’i shkruajë letra gruas së vdekur, në gjermanisht, me një stil unik artistik dhe thellësi psikologjike e filozofike.
Në ato letra ndër të tjera thotë: “Mundem me të sigurue se në jetën teme nuk ia kam urue kurrkujt të keqen e as tash nuk ia due kujt, por me m’thanë kush se po e han dreqi tanë botën s’e kisha ça kryet aspak, aq të padrejtë e ndiej plagën që vdekja jote ka çilë tek unë”… “Nëse një Zot i mëshirshëm do t’i prirte sytë kah unë, do të duhej të ma ndalte menjëherë zemrën e s’duhej të lejonte të përjetoja dhimbjet ma mizore tue e ndie praninë tande pa e pasë vërtetë të mundun me mbërrijtë tek ti”… “Për mue vdekja s’ka ma kurrgjë të tmerrshme, përposë frikës së dyshimit se ndoshta s’kam me të takue ma”…
Këto letra janë përkthyer në shqip nga Ardian Ndreca dhe botuar tash vonë në veprën “Letra grues seme të vdekun” nga shtëpia botuese “Onufri”. Për këto letra Ismail Kadare thotë: “Vetmitë e shkaktuara prej vdekjes janë të njohura në art, por këtu është fjala për vetminë tragjike të një bashkëshorti. Është kjo, ndoshta, një nga arsyet se pse ky libër, pavarësisht nga botimet e munguara të tij, qëndron në kujtesën e disa brezave të lexuesit shqiptar, si një himn i rrallë për gruan”… Në kopërtinën e librit është portreti i Zejnep Toptanit i punuar gjatë studimeve të saja në Vjenë. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëASHIK QERIBI
Kush e hartoi alfabetin e gjuhës shqipe?
Historia e shqiponjës dykrenëshe, flamurit kuqezi dhe himnit shqiptar
Historia e çuditshme dhe befasuese e këngës “Non, Je ne Regrette Rien”
HISTORIA E DY NJERËZVE QË PANË NJË ËNDËRR
Para 70 vitesh u incizua kënga “Kur gjethet bien në vjeshtë”: Me këngëtarin Rudolf Stambolla, të parin e muzikës moderne shqiptare
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Atletet e famshme Reebook vijnë me zbritje t’hatashme
Kreativiteti i fëmijëve tuaj fillon me këtë tabelë të zezë nga Vitorja – Përfitoni 20% zbritje ekskluzive
A don me u dok si zotni këtë sezon të dasmave?
Më të lexuarat
“Do më japësh një dy mijë lekësh të blej tost", babai i Martinit rrëfen mes lotësh bisedën e fundit me të birin
Pas urdhër-arrestit kundër tij, Netanyahu: Ditë e zezë për drejtësinë, nuk e njoh vendimin e gjykatës
"Është budalla, e rrah gruaja", Olta Gixhari flet për Luizin dhe BBVA: Gjysma e publikut ishin me mua, me të s'kam folur as kur kemi bërë filmin bashkë
Dërguti: Grupi i Osmanit në Guxo në bisedime për rikthimin në LDK, brenda dy ditësh dalin publikisht
Gjykimi i vëllezërve Vllasaliu në rastin e vrasjes së Bedri Rexhepit, dëgjohet biseda e përgjuar mes të pandehurve
Mes lotësh flasin për herë të parë prindërit e Martinit: Nuk duam hakmarrje