Botë Nga Bota Evropa

Demografia evropiane – cili shtet ka natalitetin më të lartë dhe ku qëndron Kosova?

Para 8 muajve

Për herë të parë që nga viti 1960, numri i lindjeve në Bashkimin Evropian ka rënë nën 4 milionë, një nga nivelet më të ulëta të lindshmërisë në botë.

Në vitin 2022, numri i lindjeve në Bashkimin Evropian arriti nivelin më të ulët që nga viti 1960, sipas të dhënave më të fundit të disponueshme.

Atë vit, vetëm 3.88 milionë foshnja të gjalla lindën në BE, duke shënuar herën e parë që shifra ra nën 4 milionë.

Shkalla e fertilitetit ra gjithashtu, duke iu afruar niveleve të parë dy dekada më parë.

BE-ja kishte një nga normat më të ulëta të lindshmërisë në botë, e përcaktuar si numri i lindjeve të gjalla për grua, raporton euronews.

Si krahasohen normat e lindshmërisë në pjesë të ndryshme të Evropës? Dhe si ka ndryshuar shkalla e lindshmërisë në Evropë në krahasim me pjesën tjetër të botës?

Ka pasur një tendencë në rënie që nga viti 1960 në numrin e fëmijëve të lindur në BE. Numri më i ulët u regjistrua në vitin 2022 me 3.88 milionë.

Në vitin 1990, 5.1 milionë foshnja lindën në BE, duke shënuar vitin e fundit që lindjet kaluan pesë milionë.

Normat e fertilitetit ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme në të gjithë Evropën

Në vitin 2022, shkalla e lindshmërisë, e cila pasqyron numrin e lindjeve të gjalla për grua, ndryshoi ndjeshëm në BE, duke filluar nga 1.79 në Francë në 1.08 në Maltë sipas Eurostat, zyrës statistikore të BE-së.

Mesatarja për BE-në në tërësi ishte 1.46. Përfshirë Shoqatën Evropiane të Tregtisë së Lirë (EFTA), Britaninë e Madhe dhe vendet kandidate në BE, Gjeorgjia (1.83) dhe Moldavia (1.81) raportuan norma më të larta se Franca, transmeton Telegrafi.

Kosova zë vendin e 21-të sa i përket numrit të lindjeve, gjegjësisht 1.52 fëmijë të gjallë për grua. Gjersa Shqipëria renditet në fund të listës me 1.21 promila. Nga vendet e rajonit qëndron më së miri Mali i Zi me 1.78.

Ndërsa shkalla më e lartë e lindshmërisë vërehet në Francë, një vend mesdhetar, vende të tjera mesdhetare si Malta (1.08), Spanja (1.16), Italia (1.24), Greqia (1.32) dhe Qiproja (1.37) kanë norma dukshëm më të ulëta.

Norma pak më të larta të lindshmërisë u regjistruan në vende si Rumania (1.71), Turqia (1.63), Britania e Madhe (1.56), Gjermania (1.46) dhe Finlanda (1.32).

A po rritet apo po bie shkalla e lindshmërisë në Evropë?

Ekzaminimi i ndryshimeve afatgjata në shkallën e lindshmërisë së BE-së zbulon një prirje të qartë rënëse.

Ishte 2.35 në vitin 1970, niveli më i lartë i regjistruar i regjistruar përpara se të binte në nivelin më të ulët në fund të viteve 1990, duke arritur në 1.4 në 1998, sipas të dhënave të Bankës Botërore.

Më pas filloi të rritet gradualisht, duke arritur një kulm të fundit prej 1.57 në vitin 2016.

Në vitin 2022, shkalla totale e lindshmërisë në BE ishte 1.46 lindje të gjalla për grua, duke iu afruar niveleve të parë në fillim të viteve 2000, të cilat ishin rreth 1.4.

Shkalla e lindshmërisë ka ndryshuar ndjeshëm në vendet e BE-së gjatë 20 viteve të fundit, duke u ulur në 13 nga 27 Shtetet Anëtare të BE-së midis viteve 2002 dhe 2022.

Irlanda dhe Finlanda raportuan uljet më të rëndësishme në normat e lindshmërisë, secila duke rënë me mbi 0.4 pikë, që korrespondon me rënie prej më shumë se 20 për qind.

Anasjelltas, Çekia, Rumania dhe Bullgaria përjetuan rritjet më të larta, secila duke u rritur me më shumë se 35 për qind.

Kjo normë mbeti e qëndrueshme në BE, me vetëm një rritje prej 2 për qind.

BE-ja ka një nga normat më të ulëta të lindshmërisë në botë

Në vitin 2021, BE raportoi një normë lindshmërie prej 1.52, më e ulëta pas rajonit të Azisë Lindore dhe Paqësorit, që kishte një normë prej 1.49, sipas të dhënave të Bankës Botërore.

Afrika Perëndimore dhe Qendrore kishin shkallën më të lartë të lindshmërisë me 4.98, e ndjekur nga Afrika Lindore dhe Jugore me 4.35 dhe bota Arabe me 3.14.

Norma mesatare globale e lindshmërisë ishte 2.27, me Afrikën e Veriut dhe Lindjen e Mesme që raportuan një normë më të lartë prej 2.63. Norma e Amerikës së Veriut prej 1.64 ishte pak mbi mesataren e OECD prej 1.59.

Që nga viti 1970, ka pasur një prirje të dukshme rënëse në normat e lindshmërisë në pothuajse të gjitha rajonet, megjithëse kjo rënie ka qenë dukshëm më e ngadaltë në Afrikë.