Ballkoni dhe Ballkani

Nga: Daut Dauti

Fjala ‘ballkon’ është në përdorim pothuaj në të gjitha gjuhët evropiane. Kjo fjalë është përhapur nga italishtja (balcone) që d.m.th. ‘skele’. Por, gjuhëtarët kanë konkluduar se në italisht kjo fjalë ka ardhur nga gjermanishtja, kurse në këtë gjuhë ka hyrë nga anglishtja e vjetër ‘balca’. Në gjuhën gjermane apo angleze fjala ‘ballkon’ e ka pasur kuptimin e trarëve që dalin jashtë murit të ndërtesës apo të majës së rrafshët të kodrës. Pra, ballkoni është një vend i lartë në natyrë kurse në ndërtesë i nxjerrë jashtë murit (të shtëpisë) ku njerëzit dalin për të pushuar apo shikuar përreth.

Fjala ‘Ballkan’ po ashtu përdoret në të gjitha gjuhët, por nuk ka të bëjë asgjë me ballkonin edhe pse i dallon vetëm një shkronjë. Kjo fjalë ka origjinë nga gjuha osmane dhe udhëpërshkruesit dhe ushtarakët osmanë e kanë përdorur për t’i përshkruar vargmalet që kanë ekzistuar nga jugu i Bullgarisë e deri te Danubi në veri.

Sot fjala ‘Ballkan’ është term që i destinohet gadishullit juglindor të kontinentit të Evropës. Deri në fund të shek. XIX kur është përmendur kjo fjalë dhe kur është shpjeguar domethënia e saj gjeografike, Shqipëria dhe Mali i Zi nuk kanë bërë pjesë. Por, sot vendet ballkanike konsiderohen të gjitha shtetet e ish Jugosllavisë (me përjashtim të Sllovenisë), Rumania, Bullgaria, Shqipëria dhe Greqia.

Megjithatë, në kuptimin funksional të fjalës, Ballkani dhe ballkoni kanë një gjë të përbashkët: që të dyja janë vende pushimi. Ballkani gjithmonë ka qenë paradhomë e Lindjes dhe e Perëndimit. Në këtë aspekt Ballkani ka qenë ballkon i ushtrive të Perëndimit kur lëviznin për të depërtuar në Lindje dhe anasjelltas. Pra, Ballkani ka qenë ‘dhomë pushimi’. Ka qenë sikur ato dhomat shtesë që iu ngjiten shtëpisë për ndonjë shfrytëzim, por nuk konsiderohen pjesë e planit origjinal të shtëpisë. Ballka(o)n hesapi. /Telegrafi/