Vetëdijësimi i ndërgjegjës kombëtare në romanin “Komploti”

“Komploti” nga Ben Blushi, në sfond ka tre çifutë, të cilët qendrojnë të padukshëm për opinionin, mirëpo gjithnjë janë në thurrje të komploteve për ndryshime sociale dhe të pushteteve, që shkojnë në interesa të tyre përsonale. Ngjarja ndodh pas vitit 2040

Shkruan: Reshat Sahitaj

Personazhi qendror Muhamed Durrani, është një nga Afganistani që pas marrjës së pushtetit nga Talebanët, vjen në Shqipëri dhe vendosët në Shën Gjin, ku janë të vendosur qindra afganë të ikur nga sistemi taleban. Muhamed Durrani martohët më Agetinën një vajzë katolike nga Shën Gjini, dhe pëermes lidhjeve familjare arrin të emërohet Ministër i Mbrojtjës së Shqipërisë. Ministri i Mbrojtjës Muhamet Durrani ëndërron që të sjelli afganët tjerë në Shqipëri në mënyrë që në trojet shqiptare të themelojë shtetin e Afganistanit, pasi që shqiptarët po i braktisin tokat e veta dhe varrët e të parëve.

Imagjinata e gërshetuar me realitetin

Autori Ben Blushi, brumin për të shtruar ngjarjen në romanin e tij “Komploti”, e merr nga ngjarjet reale, e që pastaj më kalimin e kohës ato evoluojnë për të kaluar në ato imagjinative e që lexuesit nuk i lënë hapësirë për të dyshuar se ato nuk janë reale. Në mënyrë mjeshtërore Ben Blushi i krijon ngjarjet, qytetet dhe personazhet e tij imagjinativë, që lexuesi të mendojë se ndoshta do të jetë reale. Shembulli më i mirë është Leon Trocki i cili më 1912 kishte ardhur në Maqedoni si i dërguar special i gazetës “Kievskaya Misl”, e që autori i romanit “Komploti” bënë që ai të kalon më një vajzë shqiptare nga Gostivari. Pas largimit të Trockit, vajza shqiptare e lind një djalë të cilin do ta quajnë Murad Dosti. Nga martesa e Murat Dostit i lind poashtu djalë që do ta quajnë Hasan Dosti. Shumë më vonë Hasan Dosti do të mësojë historinë e origjinës së tij dhe do të vendos që të quhet Leon Trocki në shenjë të përtëritjes së emrit të stërgjyshit të tij me famë botërore të cilin agjentët e Bashkimit Sovjetik e kishin vra në Meksikë. Pra, për lexuesin personazhet përputhen më ngjarjet dhe levizjet, e personazheve historike që vërtet kanë ekzistuar dhe kanë qëndruar në ato vende.

Realiteti i sotëm i kamufluar në të ardhmen

Në “Komploti” nga Ben Blushi, ngjarjet dhe fenomenet të cilat ndodhin në jetën e përditshme të shoqërisë sonë, do të kamuflohen sikur ato kanë për të ndodhur vetëm pas vitit 2040, ngase nëse ngulim këmbë se ato po ndodhin para syve tanë, shqiptarët do të kundërshtojnë masovikisht e në radhë të pare intelektualët naivë që aktualisht përfaqësojnë çdo institucion shtetëror e jo shtetëror. Si mundën ta pranojnë shqiptarët se ne kurrë nuk e kemi dashur atdheun tonë? Si munden të pranojnë shqiptarët se një femër për t’u bërë deputete duhet lënë burrin, e në kafene e gazeta flasim për moralin e gruas shqiptare? Si munden të pranojnë shqiptarët se ne nuk e duam luftën, kur në çdo cep të gazetave e kafeneve themi se jemi trima?

Për të mos ra në grackën e provokimeve, Ben Blushi, ngjarjet i zhvendos në të ardhmen e afërt siç e bëri të kundërtën Rexhep Qosja në librin e tij « Pushteti i korruptuar » duke i zhvendosur ngjarjet në të kaluarën, kur fliste për karakterin, atdhedashurinë dhe mentalitetin e shqiptarëve të cilët jo vetëm që e kemi trashëgimi gjenetike ikjen nga atdheu që nga Iliria e deri sot, por e kemi thellë në shpirt, edhe hajninë, spiunazhin, tradhtinë, frikën… Në “Pushteti i korruptuar” Rexhep Qosja është më direkt dhe transparent sepse autorët e së keqes në letërsi dhe në politikë, ua përmend emrat dhe veprat, kurse Ben Blushi i ka ikur emrave të vërtet të personaliteteve politike dhe kulturore, mirëpo është lehtë e deshifrueshme se ato personazhe dhe ngjarje janë të sotme si p.sh., kur e përshkruan revolucionin e shamive e që rrugët e Shqipërisë i ngjajnë Riadit apo Teheranit, ose rasti i doktoreshës që e braktis burrin për të kandiduar si deputete që pastaj të bëhet ministreshë e Shëndetësisë. Nëse sot nuk ndërmarrim asgjë për ndalimin e këtyre fenomeneve dhe traditave jo shqiptare, nesër do të jetë vonë. Për ‘moralistët’, ‘trimat’, ‘patriotët’, laviret e fshehta dhe tradhtarët e atdheut, romani “Komploti” nga Ben Blushi, nuk do të merret si një roman i fuqishëm, sepse ky roman është pasqyrë ku e shohin vetën e tyre pa maska. Ne, jemi popull që më gënjeshtra jemi rritur e më rrena e kemi mësuar historinë tonë kombëtare, e kur Ben Blushi na tregon se ne vetëm disa beteja i kemi fituar e kurrë nuk e kemi dashur luftën, ky realitet do t’i shqetësojë disa që ende i ëndërrojnë gënjeshtrat tona me vite e me shekuj. Për të pasqyruar këtë realitet objektiv më mirë, autori Ben Blushi na paraqet kryepersonazhin Murad Durranin që vendos t’i shpalli luftë Serbisë dhe Rusisë e që Kosovën, Malin e Zi dhe Çamërinë t’ia bashkonte Shqipërisë. Lajmi për një luftë të re, shkaktoi që shqiptarët të vendosin të shpërngulën në katër anët e botës, kurse refugjatët arabë regjistrohen të shkojnë në luftë vullnetarisht, sepse në pasuritë dhe bukuritë e tokave shqiptare të krijonin Afganistanin e Ri. Ben Blushi e shtron pyetjen hipotetike sikur shqiptarët të kishin bërë luftëra, historia e tyre nuk do të ishte kjo që e kemi tani: “Sepse nëse do kishin bërë luftë dhe do të kishin pushtuar vende të tjera, ne do të ishim një vend më i madh, më i fortë, më i pasur, dhe më i mirë se ç’jemi…“ (f. 30). Ky konkludim që zhvillohet përmes dialogut ne mes Raul Fico dhe Serafin Pagjinit është shumë real, mirëpo ne shqiptarët jemi të konstruktuar gjenetikisht se vetëm më humanizëm fitohet liria, e që në fakt e vrasim vëllain tonë për një rrip toke.

Inspirimi dhe imagjinata në roman

Në letërsinë botërore kemi shumë romane që ngjarjet i vendosin në një të ardhme të largët ose të afërme. Ndër romanët më renome ndërkombëtare është “1984” nga George Orwell, i botuar më 1949. Shumë autorë nuk e pranojnë publikisht që ishin të inspiruar nga një romansier tjetër, e pakkush e pranon nga kush ishte inspiruar siç e pranon Gerge Orwel se për romanin e tij ishte inspiruar nga romani “Ne“ të shkrimtarit rus Evgueni Zamiatine. Sipas G.Orwelit edhe romani “Më të mirët e botës” nga Aldous Huxley ishte i influencuar nga shkrimtari rus, mirëpo Huxley kurrë nuk e ka pranuar.

Mesazhi

Në romanin “Komploti”, autori Ben Blushi është hapur kundër atyre që ikin nga atdheu pa e kthyer kokën mbrapa. Ikja e rinisë nga vendlindja e tyre, është gjëja më e rëndë dhe më e keqe që po i kanosët atdheut tonë këto dekadat e fundit e që ende po vazhdon. Ben Blushi i tregon lexuesit se atdheu i duhemi në momentet më të vështira e sidomos kur një shtet tjetër e sulmon shtetin tonë, e jo vetëm kur në atdhe bëhet jetë e lumtur në mes lulesh e plazheve të detit. Për ta forcuar idenë e mos shpërnguljeve të shqiptarëve, Ben Blushi i merr shembull afganistanaset të cilët nuk e lëshojnë vendin e tyre por rezistojnë, e madje ata duan të luftojnë kundër Serbisë që vendet e bukura shqiptare të mos bien në duar të armikut.

“Komploti”, nga Ben Blushi është një roman shumë i rrallë në letërsinë tonë, e që duhet të lexohet nga të gjitha shtresat qe nga politikanët e deri të nxënësit e shkollave te mesme, që të fusin në kokë, se më mirë se në atdheun nuk e gjejmë askund tjetër. /Telegrafi/