Kurbani – jeta e çuditshme e Dukës së Bakingemit

Nga: Jane Shaw / The Financial Times
Përkthimi: Telegrafi.com

Xhorxh Viliers [George Villiers], Duka i parë i Bakingemit [Buckingham], një nga njerëzit më të fuqishëm të fillimit të shekullit XVII, u quajt me shumë emra të pakëndshëm gjatë jetës së tij: përbindësh i ndyrë, djall, vulgar, tradhtar, kometë që prish rendin natyror etj. E, megjithatë, ai u përshkrua gjithashtu si “një nga burrat më të bukur në të gjithë botën”, si “i natyrshëm, modest, i dashur, i sjellshëm dhe i edukuar” dhe “me një qasje kaq të ëmbël”.

Lucy Hughes-Hallett – në fjalinë e fundit të librit Kurbani [The Scapegoat], biografinë e saj të shkëlqyer dhe tërheqëse të Bakingemit – thotë se ai ishte “gjëegjëza e botës”. E, megjithatë, në 629 faqet e mëparshme të lexueshme dhe të shkruara në mënyrë elegante, ajo e ka sjellë Bakingemin si karakter interesant dhe të lavdishëm: paradokset e jetës së tij dhe shoqëria në oborrin mbretëror, ku ai ishte i preferuari për shumë kohë, janë zbuluar që ne ta njohim atë njeri, mbretërit dhe kohën e tij.

Hughes-Hallett, autore fituese e çmimeve për biografitë e Kleopatrës dhe fashistit italian Gabriele D’Annunzio, nuk është e panjohur për figurat e rrëshqitshme dhe paradoksale. Me këtë biografi të Bakingemit, ajo sjell edhe një herë depërtimin e saj emocional dhe kërkimin e thellë për një person që ka ndarë shpesh opinionet, por që gjithmonë ka qenë subjekt i magjepsjes.

“Bakingemi ishte një burrë që jetoi jetën e një gruaje” – ky është ndoshta paradoksi qendror që hulumton Hughes-Hallett. I sjellë në oborr në vitin 1614 për të tërhequr Xhejmsin I [James] – të moshës së mesme, të vetmuar, të izoluar dhe të prirur ndaj homoseksualëve – nga ata që dëshironin që njëri prej tyre të kishte vëmendjen e mbretit, Bakingemi luajti rolin e një zonje mbretërore, por, si burrë, ai ishte “në gjendje të konvertonte ndikimin e një të preferuari në pushtetin e një kryeministri”. Xhejmsi ra në dashuri dhe derdhi mbi të pasuri të shumta. Ngritja e Bakingemit ishte meteorike dhe ai dinte si ta kënaqte mbretin. Me titullin Mjeshtër i Kalorësisë, Bakingemi krijoi një program të ri mbarështimi për kuajt e mbretit: Xhejmsi (i cili kishte vështirësi në ecje) pëlqente të kalëronte dhe të shkonte në gjueti. Derisa Bakingemi mori shtëpi të mëdha, ai ndërtoi parqe rreth tyre në mënyrë që Xhejmsi të mund të gjuante kafshë sa herë që e vizitonte.

Hughes-Hallett evokon kulturën e hershme të mbretit të dinastisë Stuart, përmes një sërë kapitujsh tematikë – mbi maskat dhe vallëzimin, artin dhe koleksionin, feminitetin, ligjin, magjinë dhe intrigat e gjykatës – duke siguruar që narrativa e saj të rrjedhë me ritëm. Bakingemi martohet; Xhejmsi përfshin gruan e Bakingemit, Katarinën [Katherine], dhe fëmijët e tyre në oborr dhe ua zbulon mundësitë e lumtura të jetës familjare (megjithëse në një version kuir/queer) të panjohura për të në fëmijëri ose me gruan e tij. Bakingemi miqësohet me trashëgimtarin e mbretit, Çarlsin [Charles], dhe Xhejmsi ia del ta njohë më mirë djalin e vet. Bakingemi vazhdon të ngjitet në pushtet, punon shumë si kryeministër dhe kultivon bukurinë – në rrobat, artin, kuajt, shtëpitë dhe kopshtet e tij.

Të përfshira në të gjithë këtë histori janë feja dhe politika. Fëmijëria e trazuar e Xhejmsit (si djali i Marisë/Mary, Mbretëreshës së Skocisë) bëri që ai të ishte një pacifist. Ai kishte një vizion për një Evropë të bashkuar, ku vendet protestante dhe katolike do të ishin në miqësi – një vizion që nuk ndahej nga shumica e popullit të tij. Përpjekjet për të bërë një lidhje martesore për Çarlsin me familjen mbretërore spanjolle, ishin jopopullore dhe shkatërrimtare. Njerëzit donin luftë me Spanjën katolike, dhe Bakingemi ndryshoi qëndrimet e tij për t’iu përshtatur gjendjes shpirtërore të vendit. Xhejmsi pranoi pa dëshirë. Lufta kërkonte para, dhe kështu Xhejmsit, i cili kishte sunduar i kënaqur (sipas tij) pa Parlament për shtatë vjet, i duhej Parlamenti për të rritur taksat.

Teksa u thirr seanca e parë në një seri gjithnjë e më të ashpër parlamentare, lufta po dukej në horizont dhe disponimi u bë i zymtë. As Xhejmsi dhe as Çarlsi nuk e pëlqenin Parlamentin, as konsultimet dhe kompromiset që përfshinte. Xhejmsi vdiq në vitin 1625; mbreti Çarls vazhdoi të njëjtat politika dhe Bakingemi mbeti i preferuari. Por, Kurora dhe Parlamenti ishin në një mosmarrëveshje që do të zgjaste në pjesën tjetër të jetës së Bakingemit dhe (dy dekada më vonë) do të çonte në ekzekutimin e Çarlsit.

Bakingemi tani ishte i preokupuar me mbrojtjen e mbretërisë. Ndërsa ishte i aftë si kurrë më parë në negocimin e intrigave të oborrit, ai këmbëngulte kokëfortësisht në ndjekjen e kauzave të humbura politike. Edhe pse “lidhja spanjolle” ishte kaq e papëlqyeshme, ai e inkurajoi Çarlsin të martohej me një princeshë katolike (franceze). Operacionet detare-ushtarake organizoheshin vazhdimisht dhe dërgoheshin në mënyrë të pamatur, me fonde të pamjaftueshme dhe pa strategji, duke çuar në poshtërim dhe humbje tragjike të jetëve. Publiku britanik u kthye kundër tij për luftën që dikur kishin kërkuar. Thashethemet për të ishin të shumta. I preferuari ishte bërë kurban.

Në fund, ishte një rojtar i vetëm, një ushtar kalvinist i plagosur dhe i dëmtuar, ai që vrau Bakingemin më 23 gusht 1628. Katarina u martua përsëri, ndërsa dy djemtë e tyre u rritën përkrah princave mbretërorë në shtëpinë e mbretit. Koleksioni i mrekullueshëm i artit të Bakingemit, duke përfshirë veprat nga Tintoreto, Ticiani dhe Rubensi, shpëtoi nga shkatërrimi puritan; pjesa më e madhe e tij tani qëndron në Muzeun e Vjenës. U zhgënjyen shumë ata që menduan se, me eliminimin e të preferuarit, mirësia e mbretit “si lavdia e diellit” do të shkëlqente përsëri dhe nuk do të eklipsohej më. /Telegrafi/