Kimioterapia, shpëton jetë

Diagnostikimi i kancerit shkakton frikë dhe panik jo vetëm tek pacienti, por edhe tek familja, miqtë, njerëzit e tij të dashur.

Dr. Mejreme Krasniqi-Maloku,
onkologe
Spitali Amerikan, Prishtinë
+381 221 661; +381 400 661
Rr. “Shkupi”, nr.25, Prishtinë
www.spitaliamerikan.com

Pas kalimit të këtij shoku fillon lufta e gjatë e mbijetesës ndaj kësaj sëmundjeje dhe sot ka shumë arsye për të qenë optimist. Kimioterapia, bën të mundur trajtimin e kancerit në mënyre efektive dhe gjithashtu i ndihmon ata të kenë një jetë sa më normale.

Cili është roli i kimioterapisë në trajtimin e kancerit?

Kimioterapia luan rol të rëndësishëm në trajtimin e kancerit të gjirit. Është formë e trajtimit sistemik, për dallim nga kirurgjia dhe radioterapia që janë forma të trajtimit lokal.

Çfarë bën kimioterapia, si funksionon ajo?

Qelizat kanceroze janë qeliza që shumëzohen dhe rriten shpejtë në mënyrë të pakontrolluar. Hemoterapia vepron në këto qeliza përmes dy mekanizmave: shkatërrimin e drejtpërdrejtë të tyre dhe ngadalësimin e shumëzimit dhe rritjes së tyre.

Si aplikohet kimioterapia?

Në shumicën e rasteve kimioterapia aplikohet në mënyrë intravenoze, por një grup i vogël i këtyre barërave aplikohet edhe në formë orale, me ane të perfuzionit, apo aplikimi i drejtpërdrejtë në organe si p.sh. në mëlçi.

Çfarë medikamentesh përdoren?

Ekzistojnë grup i medikamenteve në trajtimin e kancerit të gjirit si: Ciklofosfamidi, Doxorubicina, Epirubicina, 5 Fluoracili, Docetaxeli, Paclitaxeli, Xeloda, Gemcitabina etj…

Sot janë zbuluar një numër i madh i barërave antikanceroze që veprojnë vetëm në qeliza kanceroze, duke kursyer qelizat normale të organizmit, dhe quhen terapi të cakut.

Herceptina është një ilaç i kësaj kategorie dhe ka bërë revolucion në trajtimin e kancerit të gjirit, tek 20-25% të pacienteve që janë të ndjeshme në këtë terapi. Zakonisht në trajtimin e kancerit të gjirit përdoren kombinime të këtyre barërave.

Sa shpesh jepet trajtimi dhe sa kohë zgjatë?

Në çfarë intervali kohor do të aplikohet kimioterapia dhe sa do të zgjasë trajtimi, varet nga shumë faktorë si: lloji i protokollit kimioterapeutik, madhësia e tumorit, karakteristikat biologjike të qelizave tumorale, mosha, sëmundjet përcjellëse, reagimi individual në kimioterapi etj…

Cilat janë disa nga efektet anësore të zakonshme të kimioterapisë?

Kimioterapia atakon si qelizat kanceroze ashtu edhe qelizat normale që ndahen dhe shumëzohen shpejtë, secili individ në mënyre të ndryshme, varësisht nga lloji i kimioterapisë, manifeston efekte të ndryshme anësore.

Posaçërisht në organizëm qelizat që ndahen shpejtë por në mënyre të kontrolluar janë: qelizat e palcës së eshtrave, qelizat e sistemit tretës dhe qelizat e folikulit të flokut.

Ndër efektet anësore më të shpeshta janë: rënia e flokëve, mundimi, vjellja, opstipacioni, barkqitja, ndryshimet në lëkurë, humbja në peshë, lodhja, ethet, temperatura, dhe shumë efekte të tjera që paraqiten më rrallë.

Ç’duhet ngrënë gjatë trajtimit me kimioterapi?

Ushqimi ka rëndësi të madhe gjatë trajtimit. Ushqimi më i preferuar në këto kushte është: ushqimi i pasur me vitamina, proteina dhe lëngje sa më tepër. Për shkak të efekteve anësore të ndryshme, nga lloje të ndryshme të kimioterapisë, atëherë ushqimi duhet të bazohet në korrigjimin e mundshëm të këtyre efeteve.

Sa për ilustrim marrim një shembull të thjeshtë. Në një grup pacientësh kimioterapia shkakton barkqitje, e në grupin tjetër obstipacion, atëherë edhe trajtimi i këtyre efekteve anësore me ushqim do të jetë krejtësisht ndryshe. /Telegrafi/