Bashkimi Evropian është duke shqyrtuar mundësinë e sanksionimit ndaj Serbisë, edhe pse Beogradi përpiqet të “pastrohet” pas sulmit terrorist në veri të Kosovës.
“Ky operacion tregon një ngritje serioze ushtarake dhe përbën një përshkallëzim të madh,” u tha eurodeputetëve në Strasburg të martën (3 tetor) komisioneri i BE-së i ngarkuar për Menaxhimin e Krizave, Janez Lenarçiq.
Ai foli pasi një grup prej 30 serbëve të armatosur qëlluan për vdekje policin e Kosovës më 24 shtator pranë fshatit Banjskë.
Nga ana e saj, Serbia arrestoi të martën një politikan serb të Kosovës të quajtur Milan Radoiçiq nga partia Lista Serbe, i cili pranoi se kishte marrë pjesë në sulmin në Banjskë.
Aktualisht, komisioni i BE-së është duke pritur prova nga hetimet e Policisë së Kosovës, i cili po ndihmohet nga EULEX, që të vërtetohet me prova se kush e urdhëroi sulmin terrorist në veri.
Liderët politik të Kosovës thonë se pas kësaj qëndron presidenti serb, Aleksandar Vuçiq.
“Derisa ne po angazhoheshim në Bruksel në atë që quhet një dialog normalizimi, Serbia po përgatitej për një pushtim të vendit tonë”, tha të martën ministrja e Jashtme e Kosovës, Donika Gërvalla.
Sipas burimeve diplomatike, Kroacia i është bashkuar publikisht një blloku prej rreth tetë vendeve të BE-së që në heshtje po bënin thirrje për sanksione të BE-së kundër Beogradit.
Dhe Lenarçiq i komisionit dënoi sjelljen e Serbisë rreth asaj që BE-ja po e quan një “sulm terrorist”, pavarësisht nëse Vuçiq provoi t’i justifikojë veprimet në veri.
“Retorika nga Beogradi në lidhje me 24 shtatorin është shumë shqetësuese, siç ishte edhe mënyra në të cilën u festua dita e zisë,” tha Lenarçiq.
Kur filluan të shtënat, Vuçiq dërgoi rreth 4,000 ushtarë shtesë në kufirin e Kosovës dhe ministri i tij i mbrojtjes Millosh Vuçeviq tha se ushtria do të hynte në Kosovë nëse ishte e nevojshme.
“Vuçiq i dërgoi trupat përsëri pas një proteste të SHBA-së dhe bisedimeve urgjente të NATO-s në Bruksel, me qindra ushtarë të tjerë britanikë dhe holandezë të NATO-s që tani janë nisur drejt Kosovës për të ndihmuar në ruajtjen e paqes së tensionuar”.
Por ai gjithashtu shpalli një ditë zie kombëtare, në të cilën sulmuesit terroristë serbë u quajtën nga politikanët kryesorë serbë, “heronj”, “luftëtarë të lirisë” dhe “dëshmorë”.
“Për mua, ata kurrë nuk do të jenë terroristë”, tha Vuçiq para gazetarëve.
Serbia është një vend kandidat për në BE, me Beogradin që ende merr rreth 300 milionë euro në vit ndihmë para anëtarësimit.
Por progresi i saj në BE ka ngecur gjatë dy viteve të fundit për shkak të përkeqësimit të marrëdhënieve me Kosovën, kthimit demokratik dhe refuzimit të Vuçiqit për t’iu bashkuar sanksioneve perëndimore kundër Rusisë për luftën në Ukrainë.
Sulmi “terrorist” në Kosovë ka të ngjarë të jetë një shenjë e keqe për raportin e Serbisë me BE-në në kuadër të zgjerimit.
“Përparimi i Serbisë në sundimin e ligjit dhe normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën është thelbësor dhe do të vazhdojë të përcaktojë ritmin e përgjithshëm të negociatave të pranimit”, tha të martën komisioni i BE-së.
Por për shumicën e eurodeputetëve që folën në Strasburg të njëjtën ditë, qasja pasive-agresive nuk ishte më e mjaftueshme.
“Unë nuk mendoj se duhet të nënvlerësojmë atë që po ndodh në Kosovë. Komuniteti serb [kosovar] dhe Lista Serbe [pala e përfshirë në sulm] kontrollohen nga Vuçiq,” tha deputeti konservator kroat Ladislav Ilçiq, i cili përmendi fillimet e armiqësive të Serbisë kundër Kroacisë në Luftërat Ballkanike.
“Vrasja e policit në detyrë, Afrim Bunjak, ishte e shtënë ndaj sigurisë, një e shtënë ndaj jetës normale në veri të Kosovës”, tha eurodeputetja gjermane e Gjelbërve dhe raportuese për Kosovën, Viola von Cramon.
“Lidhjet e Radoiçiqit [të armatosurit të arrestuar] … me zyrtarët në Beograd janë më se të dukshme,” shtoi ajo.
Eurodeputetët në të gjithë rrafshin politik kërkuan sanksione ndaj Serbisë sipas modelit të vendosura ndaj Kosovës në qershor, kur Prishtina u akuzua për ndezjen e tensioneve etnike në zgjedhjet lokale.
Këto përfshinin pezullimin e vizitave dhe takimeve dypalëshe të nivelit të lartë të BE si dhe ngrirjen e bisedimeve mbi fondet e para-pranimit të vitit të ardhshëm.
“Vuçiq mësoi nga ish-udhëheqësi serb, Slobodan Millosheviq dhe të tjerët se si të lihen disa njerëz të të krijonin veprime të caktuara, por pa u përfshirë vet. Pas ngjarjes së 24 shtatorit, ne nuk mund t’i kthehemi punës si zakonisht,” tha German. Eurodeputeti i Partisë Popullore Evropiane Michael Gahler.
Serbia pro ruse
Disa eurodeputetë e akuzuan Vuçiqin se i shërben interesave të presidentit rus Vladimir Putin duke mbështetur destabilitetin edhe në Bosnje, Mal të Zi dhe Maqedoninë e Veriut.
“Për vite të tëra, ne e kemi lejuar Vuçiqin në heshtje të minojë stabilitetin në rajon, të mbetet mbështetës i Kremlinit … megjithatë fondet e BE-së vazhdojnë të rrjedhin dhe ne e trajtojmë atë si një mik, duke e nxitur atë të shkojë më tej,” tha eurodeputeti Tinker Strik.
“Ai [Vuçiq] po luan në melodinë e Putinit. Ai nuk është i interesuar të bashkohet me BE, por ta përdorë atë si një bankomat për aq kohë sa mundet,” shtoi ajo.
Një eurodeputet grek ngriti shqetësimin se sanksionet e BE-së mund të largojnë popullin serb, edhe pse ende nuk flitet në Bruksel për masa më të ashpra, siç janë listat e zeza të BE-së të zyrtarëve serbë.
Por i vetmi deputet i BE-së që me të vërtetë mbrojti Serbinë në Strasburg ishte Jean-Lin Lacepelle, nga partia e ekstremit të djathtë të Francës dhe Rally Kombëtare miqësore me Rusinë.
BE nuk duhet të përdorë vrasjen e 24 shtatorit për të “mbyllur sytë” ndaj abuzimit të pakicave etnike serbe në Kosovë, tha ai, shkruan euobserver./Telegrafi/