Më pak se dy muaj para zgjedhjeve në SHBA, presidenti Donald Trump duket se ka diçka për të festuar – një nominim për Çmimin Nobel për Paqe.
Një politikan norvegjez i ekstremit të djathtë ka paraqitur emrin e zotit Trump për çmimin 2021, duke përmendur rolin e presidentit në marrëveshjen e fundit të paqes midis Izraelit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe.
Christian Tybring-Gjedde i tha Fox News të mërkurën: “Për meritat e tij, unë mendoj se ai ka bërë më shumë duke u përpjekur për të krijuar paqe midis kombeve sesa shumica e të nominuarve të tjerë për çmimet e paqes”.
Duke shtuar se ai nuk ishte një mbështetës i madh i Trump, ai shtoi: “Komiteti duhet të shikojë faktet dhe ta gjykojë atë mbi faktet – jo nga mënyra se si ai sillet ndonjëherë”.
Sipas BBC, përcjell Telegrafi, sigurisht që një nominim nuk është i njëjtë me fitimin – ne nuk do ta njohim fituesin për 13 muaj të tjerë – kështu që çfarë mund të themi deri tani?
Pra, kush mund të emërojë një person?
Vetëm për një nominim, pengesa për hyrje nuk është e lartë: të gjitha nominimet nga krerët e shteteve ose politikanët që shërbejnë në një nivel kombëtar pranohen.
Profesorët e universitetit, drejtorët e instituteve të politikës së jashtme, marrësit e kaluar të një Çmimi Nobel dhe anëtarët e Komitetit Norvegjez të Nobelit janë gjithashtu midis atyre që vlerësohen të kualifikuar për të paraqitur një nominim për çmimin.
Nominimet nuk kërkojnë asnjë ftesë dhe për sa kohë që futen para 1 shkurtit të vitit kualifikues, ato do të pranohen.
Për Çmimin Nobel për Paqe në vitin 2020 – fituesi i të cilit nuk është shpallur ende – ishin 318 kandidatë.
Komiteti Norvegjez i Nobelit nuk komenton publikisht për të nominuarit e tij, të cilët mbahen të fshehtë për 50 vjet.
A është emëruar z. Trump më parë?
Po.
Dhe për herë të dytë, ai ka për ta falënderuar z. Tybring-Gjedde.
Në vitin 2018, politikani i krahut të djathtë ishte një nga dy ligjvënësit norvegjezë për të nominuar z. Trump për të njëjtin çmim, për përpjekjet e tij për të sjellë pajtimin mes Koresë së Veriut dhe të Jugut.
Z. Trump nuk e mori çmimin atë vit, por z. Tybring-Gjedde, një anëtar i Partisë Konservatore të Progresit, këmbëngul që presidenti i SHBA-së të përmbushë kriteret këtë herë.
Muajin e kaluar, Izraeli dhe Emiratet e Bashkuara Arabe arritën një marrëveshje për të normalizuar marrëdhëniet, me Izraelin duke rënë dakord të pezullonte planet e tij të diskutueshme për të aneksuar një pjesë të Bregut Perëndimor të okupuar – njoftuar nga z. Trump në një deklaratë të befasishme.
Kjo është vetëm marrëveshja e tretë e paqes Izraelo-Arabe që nga shpallja e pavarësisë së Izraelit në vitin 1948 dhe shënon marrëdhënien e parë zyrtare diplomatike midis Izraelit dhe një vendi arab të Gjirit. Udhëheqësit palestinezë thuhet se u “kapën në befasi” nga marrëveshja.
“Ky është një nder i fituar shumë dhe i merituar për këtë president”, tha të mërkurën Sekretarja e Shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Kayleigh McEnany. “Politikanët e karrierës flasin thjesht për llojin e rezultateve që ky president ka arritur në skenën botërore”.
A është nominuar ndonjë president i SHBA-së më parë?
Z. Trump është një nga disa presidentët e SHBA-së që merr nominimin për çmimin e paqes, duke përfshirë presidentin William Howard Taft, Herbert Hoover dhe Franklin Roosevelt.
Dhe nëse ai do të merrte çmimin e lakmuar, z. Trump do të ishte presidenti i katërt i SHBA-së për të fituar, pas presidentit Woodrow Wilson në vitin 1920, presidentit Jimmy Carter në vitin 2002 dhe presidentit Barack Obama në vitin 2009.
Emërimi i z. Obama – pas vetëm disa muajsh në detyrë – u prit edhe me kritika në SHBA, me disa që argumentuan se ai nuk kishte bërë një ndikim të denjë për çmimin.
Ndër kundërshtarët e tij? Z. Trump, i cili shkroi në Twitter në vitin 2013 duke bërë thirrje që çmimi i z. Obama të anulohet.
Z. Obama dhuroi çmimin 1.4 milion dollarësh për bamirësi.
A ka pasur nominime të diskutueshme?
Ndërsa marrësit më të njohur të çmimit përfshijnë Martin Luther King Jr, Nelson Mandela dhe Nënë Tereza – të gjithë ata që fituan çmimin – kriteret e gjera për nominimet do të thotë që të nominuarit e kaluar kanë përfshirë zgjedhje shumë joortodokse dhe të diskutueshme.
Për shembull, Adolf Hitler u emërua për çmimin e paqes në vitin 1939 nga një anëtar i parlamentit suedez.
I raportuar se u paraqit në satirë, nominimi u tërhoq menjëherë.
Disa vjet më vonë, lideri Sovjetik Josef Stalin u emërua për të njëjtin çmim, dy herë – për përpjekjet e tij për t’i dhënë fund Luftës së Dytë Botërore.
Pasi të paraqiten nominimet, marrësi zgjidhet nga një Komitet Nobel me pesë persona, i cili emërohet nga Parlamenti Norvegjez. Fituesi i çmimit 2021 nuk do të shpallet deri në tetor të vitit të ardhshëm. /Telegrafi/