Çdo vit, një organizatë e mbështetur nga Kombet e Bashkuara publikon një raport që rendit vendet bazuar në “lumturinë”.
Vetë renditja bazohet në sondazhet e Gallup të disa mijëra pjesëmarrësve në secilin vend, të cilëve u kërkohet të vlerësojnë personalisht jetën e tyre në një shkallë nga 0 deri në 10.
Ky “vlerësim i jetës”, me fjalë të tjera, është mendimi personal i deklaruar i dikujt se sa të kënaqur janë me jetën e tyre në atë moment të caktuar kohor, përcjell Telegrafi.
Dhe ky informacion më pas shoqërohet me disa faktorë të tjerë dhe paraqitet në Raportin vjetor të Lumturisë Botërore.
Por kritikët kanë vënë në dukje kontradikta të dukshme dhe paragjykime, duke përfshirë një prirje në dukje drejt kombeve të pasura perëndimore.
Në depresion por të lumtur?
Shumica e “vendeve më të lumtura” të vitit 2023 janë në Evropë.
Finlanda, për shembull, mban vendin e parë si vendi më i lumtur në botë – ashtu siç ka bërë gjatë gjashtë viteve të fundit.
Por vendi ka gjithashtu disa nga normat më të larta të përdorimit të antidepresantëve në Evropë.
E njëjta gjë është e vërtetë për Suedinë, e cila renditet e gjashta, dhe Islandën, e cila renditet e dyta – dhe ka përdorimin më të lartë të antidepresantëve të raportuar në të gjithë Evropën.
Ndërkohë, India renditet e 126-ta – jashtëzakonisht poshtë – në Raportin Botëror të Lumturisë, por vendoset shumë, shumë më lart në një sondazh të veçantë, i cili gjithashtu bazohet në variabla si balanca punë-jetë.
Një raport tjetër konkurrues, i njohur si Raporti Global i Lumturisë, e renditi Kinën si vendin më të lumtur në botë.
Të pasur por të pabarabartë?
Ndërsa renditja e lumturisë bazohet në përgjigjet ndaj një pyetjeje të vetme, vetë Raporti aktual i Lumturisë Botërore është një analizë e thellë që shpjegon renditjen me ndihmën e pikave të tjera të të dhënave.
Një nga këto pika të dhënash është produkti i brendshëm bruto (PBB) për frymë.
Studiuesit kanë vënë re një korrelacion: vendet me GDP të lartë për frymë janë shpesh ato që renditen më të lartat në renditjen e lumturisë.
Kështu, 20 vendet e para në listë, në fund të fundit, janë kryesisht vende perëndimore me tregues të lartë ekonomikë, duke bërë që shumë të arrijnë në përfundimin se GDP për frymë është faktori më i rëndësishëm në përcaktimin e lumturisë së përgjithshme të një vendi.
Por GDP për frymë nuk merr parasysh pabarazinë e të ardhurave. Është thjesht vlera totale e mallrave dhe shërbimeve të gjeneruara në vit në një vend, pjesëtuar me popullsinë totale.
Shtetet e Bashkuara, të cilat renditen në vendin e 15-të në indeksin e lumturisë, kanë dukshëm më shumë pabarazi në të ardhura se çdo vend tjetër i zhvilluar, sipas një prej matjeve më të përmendura në botë të pabarazisë së të ardhurave. Është një vend ku rreth 38 milionë amerikanë jetojnë në varfëri.
Lumturia e kujt?
Faqja e internetit e Gallup thotë se ata anketojnë “të gjithë popullsinë civile, joinstitucionale të rritur të vendit” për të dhënat që “ushqejnë” raportin e lumturisë.
Por kjo përjashton popullatat që jetojnë në institucione si burgje, shtëpi pleqsh dhe qendra të të moshuarve, ndër tjerash.
Për më tepër, studiuesit nuk anketojnë civilët në zonat që ata besojnë se janë të pasigurta (domethënë “ku rrezikohet siguria e stafit intervistues”).
Andaj është e paqartë se sa qendra popullsie mund të përjashtojnë – veçanërisht në shoqëri thellësisht të pabarabarta, ose në vende me popullsi të konsiderueshme të burgosur, si SHBA dhe Brazili, ku një pjesë disproporcionale e të burgosurve janë me ngjyrë, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi.
Pastaj është çështja e paragjykimeve kulturore, një kritikë e zakonshme e raportit të lumturisë.
Ideja bazë shprehet mjaft qartë në një studim të vitit 2023: “Si mund të arrihet në përfundimin se mirëqenia është më e lartë në vendin A sesa në vendin B kur mirëqenia matet sipas mënyrës se si njerëzit në vendin A mendojnë për mirëqenien?”.
Për ta thënë thjesht, duke pyetur dikë: “Sa i kënaqur jeni me jetën tuaj?” Në fakt, mund t’u kërkohet atyre të mendojnë për lumturinë pasi ajo lidhet me arritjet e tyre individuale të jetës dhe jo me faktorë të tjerë si marrëdhëniet e tyre ndërpersonale dhe harmonia sociale.
Pra, çfarë na tregojnë në të vërtetë renditja e Raportit të Lumturisë Botërore? A është një hierarki njerëzish që shpallin hapur se janë të kënaqur me jetën e tyre, bazuar në një koncept perëndimor të “kënaqësisë”? A është një renditje e vendeve me GDP të lartë për frymë? Apo është një renditje e vendeve të pasura që u pasuruan duke shfrytëzuar të tjerët? /Telegrafi/