Sindroma metabolike shfaqet nga një grup kushtesh që ndodhin së bashku, dhe janë pikërisht ato që rrisin rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare, goditjes në tru dhe diabetit të tipit 2.
Këto kushte apo gjendje përfshijnë: presionin e lartë të gjakut, intolerancën ndaj glukozës (prediabetin), dislipideminë (kolesterol dhe trigliceride të larta në gjak).
Zbulimi dhe trajtimi i hershëm i sindromës metabolike synon parandalimin primar dhe sekundar të diabetit mellitus tip 2, si dhe sëmundjeve kardiovaskulare (hipertension, infarkt miokardi, sëmundje arteriale periferike, goditje në tru), si dhe mund të ndikojë në depresion dhe sëmundjen Alzheimer.
Për të vendosur diagnozën e sindromës metabolike, është e nevojshme të plotësohen të paktën tre nga kriteret e mëposhtme:
• Obeziteti qendror: perimetri i belit ≥ 102 cm tek meshkujt ose ≥ 88 cm tek femrat
• Trigliceridet e matura esëll ≥ 1.70 mmol/L
• Kolesteroli HDL në serum < 1,03 mmol/L tek meshkujt, ose < 1,29 mmol/L tek femrat
• Rritja e glicemisë së matur esëll ≥5,6 mmol/l ose diabeti i tipit 2 i diagnostikuar më parë me terapi të rregullt orale antidiabetike
• Hipertensioni, presioni i gjakut ≥130/≥85 mmHg ose vendosja e trajtimit me barna antihipertensive
Përveç vendosjes së një diagnoze të sindromës metabolike, përfshihet edhe prania e të paktën tre prej faktorëve të rrezikut si mëposhtë:
• Komponenti familjar: anëtarë të rrethit të ngushtë të familjes me diabet tip 2
• Obeziteti: indeksi i masës trupore (BMI) ≥ 30 kg/m2
• Hiperuricemia: urati në serum i matur esëll ≥ 450 μmol/l tek meshkujt, ≥ 340 μmol/l tek femrat
• Mikroalbuminuria: albumina urinare ≥ 20mg/24 orë
• Hiperinsulinemia: glicemia e matur esëll ≥ 7,8 pmol/l (≥ 13,0 mU/l)
Prevalenca e sindromës depresive tek pacientët me çrregullime metabolike është dy herë më e madhe në krahasim me popullatën e përgjithshme. Gjithashtu, sëmundja e alzheimerit dhe apnea e gjumit ndodhin shumë shpesh tek pacientët me sindromë metabolike.
Trajtimi
Nëse sindroma metabolike zbulohet në kohë, trajtimi në përgjithësi do të jetë jo farmakologjik, pra do të bazohet në ndryshimet e stilit të jetesës.
Ndryshimet e stilit të jetesës janë forma e vetme e trajtimit që është efektive dhe prek të gjithë komponentët e sindromës metabolike.
Ndryshimet duhet të bëhen gradualisht. Mund të filloni me 1-2 ndryshime dhe më pas do të pasojnë të tjera.
Baza është zvogëlimi i marrjes së kalorive duke ulur sasinë e yndyrës, dhe duke rritur sasinë e perimeve në dietë. Kjo në fakt nënkupton aplikimin e llojeve të ndryshme të të ashtuquajturës “pjatë e shëndetshme”.
• Duhet të reduktohet marrja e tepërt e alkoolit
• Duhet të shmangen sasitë e mëdha të ushqimit
• Kërkohen tre vakte kryesore, sipas nevojës edhe ndonjë vakt të lehtë të ndërmjetëm
• Ndryshime në aktivitetin fizik
• Duhet të hiqni dorë nga konsumi i duhanit
• Llojet e ushtrimeve që janë të përshtatshme dhe që i përshtaten pacientit për të paktën gjysmë ore në ditë
• Është e nevojshme që të rritet aktiviteti fizik gjatë kryerjes së aktiviteteve të përditshme (rritja e përpjekjeve të muskujve duke ngjitur shkallët, ecur ose duke ecur me biçikletë për në punë)
• Nëse përdoret hapometri, qëllimi duhet të jetë së paku 10,000 hapa në ditë.
Ndryshimet e stilit të jetesës kërkojnë mbështetje të fortë mendore, e cila mund të arrihet përmes një marrëdhënieje të mirë pacient-mjek-infermier ose mbështetje mjedisore.
Është e nevojshme që të konsultoheni me mjek në rast se:
• Presioni i gjakut është në mënyrë të përsëritur > 140 dhe/ose > 90 mmHg
• Raporti total i kolesterolit/kolesteroli HDL është > 5
• Trigliceridet përsëriten ≥ 2.30 mmol/L
• Glukoza e gjakut të matur esëll ≥ 6.7 mmol/L
• Pacienti zhvillon simptoma të një sëmundjeje tjetër (gihti, etj.)
• Pacienti ka simptoma të theksuara depresioni
Trajtimi farmakologjik
Nuk ka asnjë trajtim që mbulon të gjithë komponentët e sindromës metabolike. Prandaj, metoda farmakologjike e trajtimit duhet të konsistojë në trajtimin e përbërësve individualë të sindromës.
Kjo do të thotë përfshirjen e terapisë antihipertensive, antidiabetike dhe antilipemike në koordinim me mjekun specialist.
Vendimi për përcaktimin e dozës dhe llojin e barnave që do të përfshihen në terapi merret në bazë të një qasjeje individuale për secilin pacient individualisht.
Në spitalin klinik Zhan Mitrev, mjekë të specializuar në zgjidhjen e kësaj sindrome janë në dispozicionin tuaj me këshilla dhe rekomandime.
Rezervoni terminin tuaj në 00389 2 3091 484
Dr. Jasmina Zafirovska
Interniste tireologe – diabetologe
