Nuk është kurrë e lehtë të përballesh me vdekjen. Si të rritur, tema e vdekjes na pushton me emocione. Dhe është edhe më e vështirë për fëmijët ta kuptojnë atë
Megjithëse e dimë se është një pjesë e pashmangshme e jetës, të flasësh për vdekjen është diçka në të cilën shumica prej nesh nuk janë vërtet të mirë, sepse tema është shumë e dhimbshme.
Siç e dinë shumë prej nesh, vdekja ndodh në shumë mënyra. Mund të jetë e papritur, e pritshme ose aksidentale. Një pjesë e përvojës është gjetja e mënyrave për të shprehur atë që ka ndodhur, për të kuptuar atë që ka ndodhur dhe në fund, për të pranuar atë që ka ndodhur.
Këtu janë disa këshilla për t’ju ndihmuar të flisni për vdekjen me fëmijën tuaj:
Çfarë duhet të bëni:
· Trego të vërtetën për atë që ndodhi menjëherë. E vërteta jep një shpjegim për lotët dhe dhimbjen tuaj. Të qenit të hapur dhe emocionalë mund ta ndihmojë fëmijën tuaj të mësojë se si të përballojë vdekjen e dikujt.
· Jini të përgatitur për një sërë reagimesh emocionale. Kuptoni se sido që t’i qaseni kësaj teme, fëmija juaj do të jetë i mërzitur dhe ndoshta edhe i zemëruar nga humbja. Pranoni reagimet emocionale të fëmijës suaj. Ju do të keni kohë t’i trajtoni gjërat përsëri pasi fëmija juaj të ketë pasur kohë për të përpunuar traumën fillestare.
· Sigurohuni që të përdorni fjalët “i/e vdekur”. Shumë e konsiderojnë të pakëndshme përdorimin e fjalëve “i/e vdekur ose vdiq” – dhe preferojnë përdorimin e frazave si, u nda nga ne, ndërroi jetë, shkoi të flinte – por hulumtimi tregon se përdorimi i fjalëve realiste për të përshkruar vdekjen ndihmon procesin e pikëllimit pas saj.
· Ndani informacionin në doza. Vlerësoni atë që fëmija juaj mund të trajtojë duke dhënë informacion në copa të vogla në të njëjtën kohë. Do të dini se çfarë të bëni më shumë në bazë të pyetjeve që bën fëmija juaj.
· Mos kini problem të thoni: “Nuk e di”. Të kesh të gjitha përgjigjet nuk është kurrë e lehtë, veçanërisht në një kohë të tillë dhimbjeje. Është e dobishme t’i tregoni fëmijës tuaj se mund të mos dini për disa gjëra.
· Qani. Qani së bashku. Qani shpesh. Është e shëndetshme dhe shëruese, shkruan Psychology Today.
· Lëreni fëmijën tuaj të marrë pjesë në rituale. Lërini fëmijët të zgjedhin veshje për të dashurin tuaj, foto për përkujtimore, një këngë ose fjalim shpirtëror. Kjo do t’i ndihmojë ata të fitojnë një ndjenjë kontrolli mbi humbjen traumatike.
· Lëreni fëmijën tuaj të brengoset në mënyrën e tij ose të saj. Lëreni fëmijën tuaj të heshtë për vdekjen. Është gjithashtu e natyrshme që një fëmijë të ndihet i vetmuar dhe të izolohet edhe në këtë kohë. Është gjithashtu e zakonshme që fëmijët të duken të paprekur nga humbja. Nuk ka asnjë mënyrë të drejtë për t’u pikëlluar.
· Përgatitni fëmijën tuaj për atë që do të shohë në shërbimin e funeralit. Tregojuni fëmijëve se çfarë do të shohin, kush do të jetë atje, si mund të ndihen njerëzit dhe çfarë do të bëjnë. Për fëmijët e vegjël, jini specifikë në përshkrimet tuaja se si do të duket mjedisi. Për shembull, përshkruani arkivolin dhe rrobat. Ose nëse është një shërbim përkujtimor, flisni se ku është trupi, nëse është djegur, në një arkivol të mbyllur apo varrosur tashmë. Sillni me vete dikë që të kujdeset për fëmijën nëse jeni të shqetësuar.
· Përgatitni fëmijën tuaj për të ardhmen pa të dashurin tuaj. Flisni se si do të ndiheni të festoni ditëlindje, përvjetorë, festa dhe momente të veçanta pa të dashurin tuaj. Kërkojini fëmijës tuaj të ndihmojë në planifikimin se si të kalojë në ngjarjen e ardhshme.
· Përgatituni të flisni shpesh për mendimet dhe ndjenjat. Ka të ngjarë që do t’ju duhet të kujdeseni për temën e vdekjes për ditë, javë dhe muaj në vijim. Jini të disponueshëm për diskutime të vazhdueshme pasi zia është një proces.
· Mos harroni të kujdeseni për veten. Si prindër, ne ndonjëherë harrojmë të kujdesemi për veten gjatë kësaj kohe. Fëmijët mësojnë atë që shohin, prandaj bëhuni një model për kujdesin ndaj vetes në këtë kohë kritike.
Çfarë duhet të mos bëni:
· Mos e fshihni pikëllimin tuaj nga fëmija juaj. Duke ju parë të pikëlluar gjatë dhe shumë kohë pas vdekjes së të dashurit tuaj, do ta bëjë fëmijën të kuptojë se është normale dhe e shëndetshme të qajë dhe të ndihet i trishtuar pas humbjes së konsiderueshme.
· Mos kini frikë të ndani kujtimet e të dashurit tuaj. Ndonjëherë prindërit kanë frikë të flasin për personin që ka vdekur, duke menduar se kjo do t’u shkaktojë dhimbje të tjerëve. Hulumtimet tregojnë se dhimbja e rijetesës së kujtimeve ose e ndarjes së historive në të vërtetë ndihmon në shërimin dhe mbylljen.
· Mos e shmangni lidhjen me fëmijën tuaj sepse ndiheni të pafuqishëm ose të pakëndshëm, ose nuk dini çfarë të thoni. Ndonjëherë një vështrim i ditur mund të jetë një lidhje e fuqishme. Edhe një prekje apo një përqafim mund të ofrojë rehati të madhe.
· Mos e ndërroni temën kur fëmija juaj hyn në dhomë. Të bësh këtë vendos një shenjë tabu në temën e vdekjes. Në vend të kësaj, rregulloni formulimin dhe nivelin tuaj të informacionit kur një fëmijë është i pranishëm.
· Mos e ndryshoni rutinën tuaj të përditshme. Fëmijët kanë nevojë për qëndrueshmëri. Mundohuni sa më shumë që të jetë e mundur për të mbajtur rutinën tuaj të zakonshme të përditshme në shtëpi dhe në punë. Gjithashtu, përpiquni të siguroheni që fëmija juaj të vazhdojë të marrë pjesë në aktivitetet e tij të zakonshme si shkolla dhe ngjarjet sociale, citon Anabel.
· Mos mendoni se vdekja e ndalon të qeshurën. E qeshura është një mjet i madh shërues. Të qeshësh me kujtimet ose momentet me të dashurin tënd sinjalizon se sa e rëndësishme ishte prania e tyre në jetën tënde. /Telegraf/