Sot (e mërkurë) është ditëlindja e një prej yjeve më të mëdha në historinë e muzikës rap.
Shawn Corey Carter i njohur botërisht si Jay-Z sot feston jubileun e tij të pesëdhjetë, duke lënë prapa vetes një karrierë të mbushur me hite, çmime prestigjoze edhe një respekt mbarëbotëror që e gëzon nga miliona fansa.
Me rastin e ditëlindjes së tij të 50-të, Telegrafi ju sjell një përmbledhje të veçantë, që është pasqyrim i rrugëtimit të tij jetësor dhe profesional të një prej yjeve më të mëdha që ka njohur bota…
Kush është Jay-Z?
Jay-Z është një reper, kantautor dhe producent amerikan që u rrit në Marcy Projects, një lagje e varfër në Brooklyn. Ai e përdori repin si një arratisje, duke u shfaqur për herë të parë në “Yo! MTV Raps” në vitin 1989. Pasi shiti miliona këngë me firmën e tij “Roc-a-Fella”, Jay-Z krijoi linjën e tij të veshjeve dhe themeloi një kompani për menaxhim artistësh. Ai u martua me këngëtaren dhe aktoren e njohur Beyonce në vitin 2008.
Jeta e hershme
Reperi Jay-Z u lind në Shawn Corey Carter më 4 dhjetor të vitit 1969, në Brooklyn, New York. “Ai ishte i fundit nga katër fëmijët e mi”, kujtoi më vonë nëna e Jay-Z, Gloria Carter, “i vetmi që nuk më dha dhimbje kur e linda, dhe kështu e dija se ai ishte një fëmijë i veçantë”. Babai i tij, Adnes Reeves u largua nga familja kur Jay-Z ishte vetëm 11 vjeç. Reperi i ri u rrit nga nëna e tij në Marcy Projects.
Gjatë një adoleshence të ashpër, të detajuar në shumë nga këngët e tij autobiografike, Carter trajtonte çështjet e drogës dhe të mbajturit armë. Ai ndoqi shkolla të shumta të mesme, duke përfshirë “George Westinghouse Career” dhe Shkollën e Mesme Teknike në qendër të Brooklyn, ku ai ishte shoku i klasës së legjendës së reperit famëkeq B.I.G. Siç kujtoi më vonë Jay-Z në njërën prej këngëve të tij (“4 December”): “Unë shkova në shkollë, mora nota të mira, mund të sillja kur të doja / Por unë kisha demonë të thellë brenda që do të ngriheshin kur të përballesha”.
Ngritja në famë përmes hip-hopit
Në vitin 1989, ai u bashkua me reperin Jaz-O – një interpretues më i vjetër që shërbeu si një lloj mentori – për të regjistruar një këngë të quajtur “The Originators”. Ishte në këtë pikë që Carter përqafoi nofkën Jay-Z, e cila ishte njëkohësisht një homazh për Jaz-O, një shfaqje mbi pseudonimin e fëmijërisë së Carter të “Jazzy” dhe një referencë për stacionin e metrosë J / Z, afër shtëpisë së tij në Brooklyn.
Edhe me një emër skenik, Jay-Z mbeti relativisht anonim derisa ai dhe dy miqtë, Damon Dash dhe Kareem Burke, themeluan firmën e tyre të regjistrimit, “Roc-a-Fella Records”, në vitin 1996. Në qershor të po këtij viti, Jay-Z lëshoi në treg albumi i tij i parë, “Reasonable Doubt”. Megjithëse albumi u reindit në numrin 23 në top listën “Billboard 200”, ai tani konsiderohet një album klasik i hip-hopit, duke përfshirë këngë të tilla si “Can’t Knock the Hustle”, me Mary J. Blige dhe “Brooklyn’s Finest”, bashkëpunimi me BIG.
Dy vjet më vonë, Jay-Z arriti një sukses edhe më të gjerë me albumin e vitit 1998 “JAY-Z Vol. 2… Hard Knock Life”. Ai shënoi një fitore në “Grammy Awards” për “Vol. 2” dhe një tjetër nominim për “Hard Knock Life”, që shënon fillimin e një periudhe të frytshme në të cilën Jay-Z do të bëhej emri më i madh në hip-hop.
Në vitin 2003, Jay-Z tronditi botën e hip-hopit duke lëshuar albumin “The Black Album” dhe duke njoftuar se do të ishte incizimi i tij i fundit solo para daljes në pension. I pyetur për të shpjeguar daljen e tij të papritur nga muzika rap, Jay-Z tha se thjeshtë ishte mërzitur për shkak të mungesës së konkurrencës. “Loja nuk është e nxehtë”, kishte thënë ai.
Kthimi i shpejtë në muzikë
Në vitin 2006, Jay-Z i dha fund pensionit të tij për të bërë muzikë, duke lëshuar albumin e ri “Kingdom Come”. Ai së shpejti publikoi edhe dy albume të tjera: “American Gangster” në vitin 2007 dhe “Blueprint 3” në vitin 2009. Kjo treshe e albumeve shënoi një largim domethënës nga tingulli i hershëm i Jay-Z, duke përfshirë ndikime më të forta të rock-it dhe muzikës ‘soul’ në prodhimin e tyre dhe duke ofruar vargje që trajtonin tema të tilla të pjekura si përgjigja ndaj uraganit “Katrina”, zgjedhjet e Barack Obamës në vitin 2008 dhe rreziqet e famës dhe pasurisë. Jay-Z vuri në dukje se ai po përpiqej të adaptojë muzikën e tij për t’iu përshtatur moshës së tij të mesme.
Puna politike dhe bamirëse
Pasi qëndroi jashtë arenës politike për pjesën më të madhe të karrierës së tij, Jay-Z doli si një mbështetës i fortë i Barack Obamës gjatë fushatës së tij të parë për president në vitin 2008. Ai u shfaq në mitingje dhe kishte vetëm lavdërime të larta për kandidatin afrikano-amerikan.
Jay-Z e mbështeti edhe një herë Obamën për ofertën e tij për rizgjedhje të vitit 2012. Po atë vit, ai shkoi përpara si mbështetës i martesave mes homoseksualëve. Ai tha për CNN se t’u mohosh çifteve të të njëjtit seks të drejtën për martesë “nuk është ndryshe nga diskriminimi ndaj zezakëve.
Në tetor të vitit 2015, Jay-Z mbajti koncertin e tij të parë vjetor për bamirësi të quajtur “Tidal X: 10/20”, ku interpretuan Beyonce, Nicki Minaj, Lil Wayne, Usher dhe artistë të tjerë të njohur. Shkurtin e ardhshëm, u njoftua se Tidal po dhuronte 1.5 milion dollarë nga të ardhurat nga koncerti për shumë organizata, duke përfshirë organizatat jofitimprurëse “Black Lives Matter” dhe “Sankofa”.
Partneriteti me NFL
Në gusht të vitit 2019, Jay-Z dhe NFL njoftuan një partneritet në të cilin Roc Nation do të këshillonte zgjedhjet argëtuese për spote dhe ngjarje promovuese të NFL, përfshirë “Super Bowl”. Për më tepër, të dy palët ranë dakord të punojnë së bashku në përpjekjet e aktivizmit social përmes nismës së NFL-së, “Inspire Change”.
Jeta personale
Reperi Jay-Z njihet si fanatik i jetës private dhe nuk preferon të flasë shumë për të. Jay-Z nuk e diskutoi publikisht lidhjen e tij me këngëtaren dhe aktoren e mirënjohur Beyonce, për vite me radhë. Çifti madje arriti ta mbajë shtypin larg dasmës së tyre të vogël, e cila u mbajt në 4 prill 2008, në New York. Vetëm rreth 40 njerëz morën pjesë në dasmën e organizuar në apartamentin me “penthouse” të Jay-Z.
Jay-Z dhe Beyonce mirëpritën fëmijën e tyre të parë, një vajzë të quajtur Blue Ivy Carter, më 7 janar 2012. Të shqetësuar për privatësinë dhe sigurinë e tyre, Jay-Z dhe Beyonce morën me qira një pjesë të Spitalit “Lenox Hill” të New yorkut dhe punësuan roje shtesë.
Menjëherë pas lindjes së vajzës së tij, Jay-Z publikoi një këngë për nder të saj. Në të ai shprehu gëzimin e tij për t’u bërë baba dhe zbuloi se Beyonce më parë kishte pësuar një abort. Jay-Z dhe Beyonce gjithashtu postuan një mesazh së bashku me këngën, duke thënë se “ne jemi në parajsë” dhe lindja e Blue “ishte përvoja më e mirë e jetës së të dyve”.
Në shkurt të vitit 2017, Beyonce njoftoi në Instagram se ajo dhe Jay-Z ishin në pritje të binjakëve. “Ne do të donim të ndajmë dashurinë dhe lumturinë tonë. Ne jemi bekuar dy herë. Ne jemi tepër mirënjohës që familja jonë do të rritet me dy fëmijë, dhe ne ju falënderojmë për dëshirat tuaja të mira. Carters”, shkroi ajo.
Jay-Z dhe Beyonce mirëpritën binjakët, një djalë dhe një vajzë, në qershor të vitit 2017. Edhe pse çifti nuk konfirmuan menjëherë lindjen e binjakëve ose emrat e tyre, revista People raportoi se ata i kishin quajtur fëmijët Sir dhe Rumi. Në orët e para të mëngjesit të 14 korrikut, Beyonce e bëri atë zyrtare, duke postuar një foto në të cilën ajo mban binjakët e tyre 1 muajsh.
Në një artikull të botuar nga “The New York Times Style Magazine” në nëntor të vitit 2017, Jay-Z u tregua i hapur për problemet e tij martesore, pranoi pabesinë e tij dhe diskutoi se si ai dhe gruaja e tij ishin në gjendje të rizbulonin lidhjen e tyre përmes terapisë.
“Për ne, ne kemi zgjedhur të luftojmë për dashurinë tonë,” tha ai. “Për familjen tonë. Për t’i dhënë fëmijëve tanë një rezultat të ndryshëm. Të thyejnë atë cikël për burrat dhe gratë e zeza”, ka thënë Jay-Z në një intervistë për CNN.
Jay-Z dhe shqiptarët
Dy janë artistët shqiptarë që kanë arritur të bashkëpunojnë me Jay-Z për projektet e tyre muzikore: Gashi dhe Rita Ora.
Këngëtarja e parë shqiptare me famë botërore, Rita Ora, nënshkroi kontratë me label-in e Jay-Z në vitin 2011, dhe projektet e saj të para muzikore shumë të suksesshme ishin prodhim i Roc Nation.
Mirëpo e njëjta, do ta padiste vetëm pak vite më vonë Jay-Z dhe label-in e tij për diskriminim. Sipas këngëtares shqiptare, ajo kishte regjistruar disa albume, por që ishte lejuar të publikonte vetëm një. Padia rezultoi me një pezullim disa vjetor për Ritën, ku për një kohë të gjatë ajo nuk kishte të drejte të publikonte muzikë derisa procesi gjyqësor mbaroi!
Këngëtarja paditi Roc Nation në gjyq në vitin 2015 për t’u liruar nga kontrata e saj, pasi pretendoi se ata nuk po bënin punën e duhur me të.
Ata kundërshtuan një proces gjyqësor prej 2.3 milion dollarësh (2,083,000 euro), duke dhënë si arsyetim se Rita nuk kishte prodhuar ende mjaftueshëm albume, para se të arrinin në një zgjidhje.
Ndërkohë, reperi me prejardhje nga Kosova Gashi, iu bashkua label-it Roc Nation disa vite më parë, dhe ai ende vazhdon të jetë pjesë e tij.
Shumë prej bashkëpunimeve të tij me emra të njohur të muzikës ndërkombëtare – përfshirë këtu DJ Snake, mbajnë vulën e Roc Nation, label ky që udhëhiqet edhe sot akoma nga legjenda e hip hop-it, Jay-Z. /Telegrafi/