Nga: Petraq Kolevica
Me Mitrush Kutelin
Pasi doli nga burgu (viti 1949), për Mitrushin vazhduan vite të vështirë. Në Testamentin e vet ai i shkruan së shoqes:
“… rrojtmë e bëmë fëmijë në vjete stuhije, burg, urbanizēm, hotel …”!
Ata që patën fatin e keq të banonin nëpër dhoma-birucat e atyre hoteleve të kategorive më të fundit si p.sh., Hotel “Çajupi” në Tiranë e ca më të këqinj nëpër rrethet, dinë të tregojnë se ç’ishte ajo jetë qeni, por shumicën e tyre tani po i ha dheu.
Për “URBANIZMIN”, këtë sinonim djallëzor maskues të fjalës “INTERNIM”, mē ka treguar Mitrushi se ç’hoqën prej tij, por më mirë le të dëgjojmë Efterpin, të shoqen:
“Sa më kujtohet, ka qenë muaji mars, kur na erdhi një polic me një shkresë. Ju ka dalë urbanizmi kështu, u thuhej atëherë atyre që dëboheshin nga qyteti. Ne na thanë që do të shkonim në Kavajë, po se ku do të rrinim, nuk ta caktonin.
Pasaportat dhe atë që quhej “Libri i shtëpisë” na i damkosën me vulën A.P – armik i popullit.
Dhimitri nuk u tremb. Do të shkojmë, tha. Nuk vete t’i lutem asnjë njeriu.
Ku do të shkojmë more burrë i thashë. Kemi tre fëmijë, ku do t’i mbytim në Kavajë? Thuamē ku duhet vajtur dhe vete unë.
Filluam bëmë lutje në Ministrinë e Brendshme, në Kryeministri, po nuk na kthente askush përgjigje. Ne prisnim me ankth. Kur ngrysej, thosha: Shyqyr që u bë natë dhe kur fillonte të gdhihej thosha: Bobo, si do të jetë kjo ditë, sepse polici vinte çdo ditë dhe na kërcënonte: Kur do të shkoni?
Një ditë na tha se do të vinin të na merrnin me kamion.
U ngritëm që në ora tre të mëngjesit, ishte natë, shkuam me gjithë fëmijë në shtëpinë e babait tim. Gjatë ditës i vinim rrotull shtëpisë dhe e shihnim nga larg ç’bëhej.
Atë mëngjes shkuam prapë në Ministrinë e Brendshme se mos na jepnin ndonjë përgjigje; Vajta unë. Dhimitri më priste atje në lulishtja në gropë e Sheshit “Skënderbej”. S’m’u përgjigj njeri. Kur u ktheva, Dhimitrin e kishte zënë gjumi në një nga ato stolat, sepse ishte i lodhur e i dërmuar nga gjithë sa po vuanim.
Pastaj shkuam në Fadil Paçrami që atëherë ishte kryeredaktor i “Zërit të Popullit”. Ai e priti mirë Dhimitrin. Unë i tha do të ndihmoj ty si Dhimitër Pasko, sepse e çmoj punën që ke bërë. Mos kij merak, do ta rregullojmë. Dhe e rregulloi. Të nesërmen erdhi polici, mori librin e shtëpisë dhe letërnjoftimin, që ishin me vulën A.P. dhe na solli të reja”.
Pastaj më tregonte Mitrushi – më dhanë dhe punë. Përktheja nga rusishtja materiale që botoheshin një herë në javë, më duket të shtunave – në të dy faqet e brendshme të gazetës “Bashkimi”, nga eksperinca e kolkozeve dhe sovkozeve sovjetike”. Përkthenja dhe nga gazeta me emrin më të gjatë të gazetave të botës që quhej “Për një paqe të qendrueshme, për një demokraci popullore”. Ndërsa Efterpi e mbyll tregimin e saj me fjalët: “Nuk dij ç’të them më shumë për “URBANIZMIN”. Dij vetëm të them që ato ditë për ne ishin tmerr, lemeri …”