Mundësia e kthimit të konfliktit të armatosur në shkallë të gjerë në Evropë ka bërë që Gjermania të riformulojë në mënyrë dramatike politikën e saj të sigurisë.
Me Rusinë dhe Ukrainën ende të bllokuar në luftime pas gati dy vjetësh dhe një konflikt të madh izraelito-palestinez në zhvillim e sipër, Bashkimi Evropian dhe NATO po ndiejnë rrugën drejt një rendi të ri kaotik të sigurisë botërore – dhe ekonomia më e madhe e Evropës po “shkund” idetë dekada të vjetra mbi për çfarë është në të vërtetë ushtria e saj.
Kur nisi fillimisht lufta në Ukrainë, Gjermania fillimisht ishte e kujdesshme për t’i ofruar Kievit furnizime të drejtpërdrejta ushtarake.
Por menjëherë pasi Rusia filloi agresionin, kancelari Olaf Scholz riformuloi “detyrimet morale” të Gjermanisë për të ndihmuar në rezistimin e agresionit rus në terma dramatikë.
Në fjalimin e tij të ashtuquajtur Zeitenzwende ose “pika e kthesës” drejtuar Bundestag-ut, ai e përshkroi “luftën e Putinit” në Ukrainë si një luftë që rrezikonte kthimin në ditët e errëta të Evropës para viteve 1940, duke aluduar në historinë e Gjermanisë ndërsa u bëri presion parlamentarëve për të mbështetur dërgesën e armëve dhe e furnizimeve për një aleat jo anëtar të BE-së, e as NATO-s.
“Shumë prej nesh ende i kujtojnë historitë e luftës së prindërve ose gjyshërve tanë”, tha ai. “Dhe për të rinjtë është pothuajse e paimagjinueshme – lufta në Evropë…”.
“Çështja në qendër të kësaj është nëse pushteti lejohet të mbizotërojë mbi ligjin. Ose nëse ne do ta lejojmë Putinin të kthejë orën në shekullin e nëntëmbëdhjetë dhe epokën e fuqive të mëdha”.
Fjalimi, vlerëson shkrimi i Euronews, përcjell Telegrafi, ishte një pikë kthese e madhe jo vetëm në konfliktin e Ukrainës, por në mënyrën e qeverisë gjermane për të diskutuar strategjinë ushtarake, e cila duke pasur parasysh historinë e vendit deri në vitin 1945 ka qenë prej kohësh “një temë e vështirë”.
Deri në vitet e fundit, kontributi për sigurinë botërore nëpërmjet NATO-s në vend të rritjes së njëanshme të fuqisë ushtarake gjermane ka rezultuar i mjaftueshëm për të shmangur rihapjen e diskutimeve të sikletshme rreth asaj se çfarë mund të thotë një Gjermani “e fortë” për Evropën.
Që nga fjalimi i Zeitenzwende, kontributet e Gjermanisë në Ukrainë janë ndalur ndonjëherë, me ankesa nga Kievi dhe partnerë të tjerë evropianë se Berlini nuk po ecën aq shpejt sa për të përmbushur premtimet e tij.
Por me ukrainasit që po përpiqen ta shtyjnë Rusinë në frontin e tyre të rëndësishëm juglindor, Gjermania po përpiqet t’i shtyjë gjërat më tej.
Dhe ministri i mbrojtjes i Scholz, Boris Pistorius, tani po flet për qëndrimin rreth mbrojtjes të Gjermanisë në terma të ndryshëm nga çdo gjë që është dëgjuar që kur vendi u ribashkua në vitin 1990.
Duke shkruar në gazetën Tagesspiel kohët e fundit, Pistorius bëri thirrje për “ndryshime thelbësore” në ushtrinë gjermane, Bundeswehr, për të cilën ai tha se ka nevojë për reforma të mëdha strukturore “për të qenë efektive dhe të përshtatshme për luftë në të ardhmen”.
Kjo frazë është krejtësisht e ndryshme nga mënyra se si qeveritë gjermane e kanë trajtuar fuqinë ushtarake në dekadat e fundit – dhe në paragrafin e fundit, Pistorius shkroi në terma edhe më të njëanshëm, gjë që do t’i ketë bërë shumë mendimtarë dhe politikëbërës në Berlin “të mos ndihen rehat”.
“Ne kemi nevojë për një ndryshim mentaliteti jo vetëm në Bundeswehr, por edhe në politikë dhe shoqëri”, citohet të ketë thënë ai.
“Në rrezik është siguria e vendit tonë, dhe rrjedhimisht themeli i bashkëjetesës sociale, përparimit dhe rritjes ekonomike. Si shtet dhe shoqëri, ne duhet të jemi në gjendje të mbrohemi dhe të jemi të qëndrueshëm në mënyrë që të vazhdojmë të jetojmë në paqe, liri dhe të sigurt në të ardhmen”.
Gati për të luftuar
Sipas ekspertes gjermane të politikës së sigurisë Minna Ålander, me bazë në Institutin Finlandez të Çështjeve Ndërkombëtare, fjalët e Pistorius janë pritur me një farë habie, si dhe me kundërshtime nga e majta e partisë së tij, Social Demokratët.
Shumë nga kolegët e tij të partisë ndajnë “një neveri të thellë ndaj normalizimit të luftës” dhe janë të alarmuar që Pistorius është gati të flasë në këto kushte.
Megjithatë, ajo i tha gjithashtu Euronews se problemet strukturore me të cilat përballet Bundeswehri janë thjesht shumë serioze që qeveria t’i shmangë duke pasur parasysh premtimet që ajo tashmë ka bërë, përcjell Telegrafi.
“Kishte një ndjenjë të zbehjes së shtysës pas verës, por Gjermania është nën një presion të madh për të përmbushur zotimin për të dërguar një brigadë prej 4,000 trupash në Lituani, siç premtoi Pistorius”, mendon ajo.
“Aktualisht, Bundeswehr-i nuk është në gjendje ta ngrejë atë dhe ka të ngjarë të duhen disa vite derisa brigada të jetë plotësisht e pajisur. Kjo nuk është e mirë për një vend me madhësinë e Gjermanisë”.
“Është bërë gjithashtu një çështje prestigji në një farë mase. Përveç kësaj, Gjermania ka bërë premtime vërtet të larta për kontingjentet e trupave – 30,000 trupa, 85 anije dhe aeroplanë – kështu që e gjithë kjo është një sfidë e madhe duke marrë parasysh gjendjen e Bundeswehr-it për momentin”.
“Thjesht hedhja e parave në Bundeswehr nuk do të ndihmojë nëse çështjet strukturore (veçanërisht si joefikasiteti) nuk trajtohen”.
Koha për të paguar
Kjo, natyrisht, nuk ka të bëjë vetëm me Gjermaninë.
Kërkesa për shpenzimet e NATO-s është detyrimi për të gjithë anëtarët e traktatit që të shpenzojnë të paktën 2% të BPV-së së tyre vjetor për mbrojtjen.
Gjermania historikisht nuk e ka përmbushur këtë kërkesë, dhe Scholz aludoi për ta vënë atë të drejtë në “fjalimin e pikës së kthesës”, por ende nuk është shfaqur në një buxhet afatgjatë.
Scholz tani e ka riafirmuar këtë premtim, duke thënë se Gjermania do të fillojë të përmbushë objektivin “në vitet 20 dhe 30” – një premtim që mund të ndihmojë në parandalimin e një rreziku të madh për legjitimitetin e aleancës.
Ndryshe, kujton mediumi në fjalë, mungesa e shpenzimeve nga anëtarët evropianë të NATO-s ishte një fiksim për Donald Trump, i cili si president i SHBA-së shpesh ankohej se Gjermania po ngarkonte në mënyrë specifike shpenzimet e mbrojtjes amerikane dhe madje kërcënoi se do të tërhiqte mijëra trupa të stacionuara atje.
“Ata përfitojnë nga trupat tona”, i tha ai Fox News në vitin 2020. “Ata ndërtojnë qytete rreth trupave tona. Ne do të pasurohemi së pari”.
Me Trump që kandidon për një mandat tjetër – dhe sondazhet e mira kundër Joe Biden – ish-këshilltarët e kthyer në kritikë kanë paralajmëruar se nëse ai rizgjidhet, ai mund të përpiqet të përmbushë kërcënimet e tij të mëparshme për të tërhequr plotësisht SHBA-në nga NATO.
Dhe nëse Gjermania, ekonomia e dytë më e madhe e aleancës, nuk do të ishte ende në rrugën e duhur për të përmbushur detyrimet e saj pasi Trump të riinaugurohej në janar të vitit 2025, një tërheqje nga NATO do të ishte më e lehtë për Trump që këtë “t’ia shiste Partisë Republikane”.
Dalja e SHBA-së nga NATO do të çonte në rrëmujë urdhrin e sigurisë së Evropës në një moment tepër të rrezikshëm.
Dhe siç tha Ålander për Euronews, nuk është vetëm konflikti në Ukrainë që ka sjellë “rëndësinë e situatës në këtë vend”.
“Unë mendoj se sulmi i Hamasit dhe lufta e Gazës kanë pasur një ndikim të madh në shoqërinë dhe politikën gjermane. Kalimi në retorikën e krahut të djathtë ishte i menjëhershëm, veçanërisht në lidhje me emigracionin”, thekson ajo.
“Por ka gjithashtu një pikë reale për t’u theksuar se ne ndoshta do të duhet të jemi gati për më shumë konflikte që mund të shpërthejnë në afërsi të Evropës, pasi rendi i vjetër i sigurisë është ‘zbërthyer’”. /Telegrafi/