Më shumë se dy javë pas Ditës së Zgjedhjeve, presidenti Donald Trump ende po refuzon t’ia pranojë fitoren ish-zëvendëspresidentit, Joe Biden.
Disa ish-zyrtarë të rangut të lartë nga vetë administrata e Trumpit (së fundmi ish shefi i tij i kabinetit, John Kelly) kanë bërë thirrje për një tranzicion të qetë. E megjithatë, shumë republikanë në Kongres vazhdojnë të qëndrojnë pranë presidentit aktual.
Presidenca e Trumpit ka qenë e pashembullt në shumë mënyra, por në këtë drejtim, ai është si të gjithë paraardhësit e tij: Mandati i tij në detyrë do të marrë fund dhe do të duhet të largohet nga Shtëpia e Bardhë për të filluar kapitullin e ardhshëm në jetë. Se si Trump zgjedh të kryejë ditët e mbetura të administratës së tij, ende mund të përcaktojë presidencën dhe të provojë një moment kritik në historinë amerikane, raporton CNN.
Fatkeqësisht, SHBA-ja ka vuajtur përmes disa tranzicioneve vërtet të tmerrshme. Tri transferime të tilla të pushtetit vijnë në mendje – James Buchanan te Abraham Lincoln gjatë dimrit nga viti 1860 deri në vitin 1861; Herbert Hoover te Franklin Delano Roosevelt gjatë përkeqësimit të krizës ekonomike të viteve 1932-1933; dhe Bill Clinton te George W. Bush pas zgjedhjeve të diskutueshme të vitit 2000, transmeton Telegrafi.
Ndërsa afrohet 20 janari 2021, nevoja për një tranzicion efektiv nuk ka qenë kurrë më e madhe. Përkeqësimi i gjendjes me pandeminë COVID-19 kërkon një përgjigje të fortë nga dega ekzekutive, e cila do t’i kërkojë presidentit në largim të bashkëpunojë me presidentin e zgjedhur për të mirën e kombit.
Për të shmangur tragjedinë e mëtejshme, Trump dhe Biden duhet të shmangin gabimet e këtyre të tranzicioneve vërtet të dobëta.
Këtu janë tre periudha kritike të tmerrshme nga e kaluara e kombit amerikan.
1860-1861: James Buchanan te Abraham Lincoln
Zgjedhja e vitit 1860 provokoi një sfidë serioze për tranzicionin presidencial. Në nëntor, Lincoln fitoi votat e mjaftueshme në Kolegjin Zgjedhor për të mposhtur tre sfidues dhe për të siguruar një mandat si president.
Një muaj më vonë, Karolina e Jugut mblodhi një konventë në të gjithë vendin dhe unanimisht votoi për shkëputje nga Bashkimi. Së shpejti pas kësaj, gjashtë shtete të tjera të jugut ndoqën shembullin.
Presidenti në fuqi, Buchanan menaxhoi dobët krizën në zhvillim. Ai shpalli veten kundër shkëputjes jugore, megjithatë gjithashtu besoi se qeveria ishte e pafuqishme për të parandaluar veprimin.
Në vend të kësaj, Buchanan kërkoi nga Kongresi për një zgjidhje. Një mbledhje e “zotërinjve të vjetër” në Uashington, dha një sërë masash qetësimi, të njohur si Kompromisi Crittenden, të cilat synonin të mbronin skllavërinë me dispozitat kushtetuese, transmeton Telegrafi.
Por Presidenti i zgjedhur Lincoln me mençuri refuzoi të pranonte çdo kompromis që buronte nga administrata jopopullore e Buchananit. Në Ditën e Përurimit, Lincoln thirri Buchanan në Shtëpinë e Bardhë, dhe të dy burrat hipën së bashku me një karrocë të hapur për në Capitol Hill. Pavarësisht nga një adresë inauguruese pajtuese, lufta shpërtheu kur forcat e Konfederatës qëlluan në Fort Sumter në prill të vitit 1861.
Kongresi i ri republikan ishte i zemëruar me veprimet e Buchanan gjatë periudhës trazuese. Ata morën privilegjin e frankimit për ish-presidentët (duke u kërkuar kështu që të vendosnin postat e tyre) – dhe madje nuk pranuan të paguanin për portretin zyrtar të Buchananit.
Ky i fundit mbrojti veprimet në “prag të rebelimit” në atë që historianët e konsiderojnë kujtimet e para presidenciale, por ai nuk arriti të rehabilitonte reputacionin e tij. Për mosveprimin ndërsa Bashkimi u shpërbë rreth tij, ai renditet në mënyrë rutinore presidenti më i keq në historinë amerikane.
1932-1933: Herbert Hoover te Franklin D. Roosevelt
Në vitin 1932, Depresioni i Madh e kishte zhytur ekonominë amerikane në nivele të ulëta. Besimi ishte humbur në sistemin bankar, fermerët nuk mund të gjenin treg për prodhimet e tyre dhe papunësia arriti gati 25 për qind.
Në nëntor, premtimi i Rooseveltit për një “Marrëveshje të re” të sponsorizuar nga qeveria mundi me lehtësi fushatën e Hooverit për vullnetarizëm bashkëpunues midis individëve privatë. Një ditë pas ditës së zgjedhjeve, në orën 21:34, Hoover dërgoi një telegram, ku shkruante “Me qëllimin e përbashkët të të gjithë neve, unë do t’i përkushtohem çdo përpjekjeje të mundshme”, transmeton Telegrafi.
Por, në realitet, Hoover bëri gjithçka që ishte në gjendje të qëndronte në rrugën e Marrëveshjes së Re të Rooseveltit. Në fakt, Hoover donte që Roosevelt të hiqte dorë nga marrëveshja, përpara se të merrte detyrën.
Nga ana tjetër, Roosevelt refuzoi të bashkëpunonte me presidentin në largim. Ndërkohë, efektet e Depresionit të Madh vetëm u përkeqësuan. Në Ditën e Përurimit, Hoover dhe Roosevelt ndanë një udhëtim të tensionuar nga Shtëpia e Bardhë deri në Capitol Hill, ku Roosevelt bëri disa biseda të vogla për përgatitjet mbresëlënëse përgjatë rrugës së paradës.
Kjo periudhë e krijuar në një epokë kur amerikanët udhëtuan me kali ose me vela, po i afrohej fundit. Në vitin 1933, Kongresi miratoi me vonesë legjislacionin – propozuar së pari nga senatori, George Norris i Nebraskës në vitin 1923 – që përfundimisht bëri amendamentin e 20-të të Kushtetutës së SHBA-së.
Ndër të tjera, “tranzicioni” çoi përpara skadimin e mandatit të një presidenti në ikje nga 4 marsi deri më 20 janar.
2000-2001: Bill Clinton te George W. Bush
Pakkush e dinte se vendin do ta kaplonte një krizë që do të shpalosej duke filluar më 7 nëntor të vitit 2000. Në një nga garat më të afërta në historinë amerikane, nënpresidenti Al Gore dhe guvernatori i Teksasit, George W. Bush secili mori fitore në shtetet kryesore. Megjithatë, asnjë fitues nuk mund të shpallet në shtetin thelbësor të Floridas, pavarësisht se pothuajse çdo televizion e shihnin si president, Al Goren dhe më pas raportuan në favor të Bushit.
Duke besuar se kishte humbur, Gore në të vërtetë kishte telefonuar Bushin për t’ia uruar fitoren. Nënpresidenti ishte rrugës për të folur para një turme të mbledhur në Memorialin e Luftës në Nashville, kur ndihmësit ia ndaluan të dilte në skenë. Lajmi se Florida ishte shumë afër për ta fituar, Gore u tërhoq dhe kështu filloi një luftë ligjore disa javore. Më në fund, pasi Gjykata e Lartë ndaloi rinumërimin në Florida, Gore pranoi humbjen më 13 dhjetor në një fjalim në televizion kombëtar, transmeton Telegrafi.
Ndërsa kombi priste rezultatin, Administrata e Shërbimeve të Përgjithshme, agjencia e ngarkuar me zbutjen e tranzicionit tek presidenti i ri, mbajti “konstatimin” nga të dy kandidatët. Vendimi vonoi zbatimin e Aktit Presidencial të Tranzicionit, i cili parashikon hapësirë dhe pajisje për zyra, si dhe fonde për të mbështetur administratën në hyrje.
Sidoqoftë, Bushi mori informime të klasifikuara (dhe Gore i mori ato si nënpresident). Akoma, në vitin 2004, Komisioni i 11 Shtatorit zbuloi se ky tranzicion i ngadaltë “pengoi” aftësinë e administratës së re për të vendosur zyrtarë kryesorë në rolet e sigurisë kombëtare.
Megjithatë, drama nuk kishte mbaruar – administrata e presidentit Bill Clinton nuk e kaloi qetësisht natën. Dolën pretendimet se personeli prishi telefonat, dëmtoi banjot dhe, ndoshta më fëmijërore, hoqën shkronjën “W” nga tastierat në kompjuterët e Shtëpisë së Bardhë (stafi i Clintonit mohoi shumë nga pretendimet). Zyra e Përgjithshme e Kontabilitetit lëshoi një raport duke vlerësuar dëmet me vlerë rreth 15 mijë dollarë.
Si përgjigje, Bush me zell punoi për të siguruar një tranzicion profesional, kur erdhi koha për t’i kaluar pushtetin presidentit të zgjedhur, Barack Obama. I përshkruar si “standardi i artë” i tranzicionit presidencial, vetë Obama ndoqi modelin në transferimin paqësor të pushtetit te Trumpi.
Sigurisht, Trumpi ende mund të pranojë rezultatin e zgjedhjeve dhe kështu të ndjekë një traditë të nderuar të bashkimit të vendit që daton që nga viti 1896. Nga atje, ai mund të ndjekë precedentin e kaluar dhe të zgjedhë të marrë pjesë në inaugurimin e pasardhësit të tij.
Megjithatë, nëse e kaluara është prolog, kombi duhet të presë një krizë të vazhdueshme dhe një periudhë tranzicioni sfiduese përpara. Siç kemi bërë shumë herë më parë, ne duhet të jemi të përgatitur për një dimër të gjatë ndarjeje midis administratave në ikje dhe atyre që vijnë – dhe që kombi të vuajë pasojat. /Telegrafi/