Një shoqëri pa para mund të mos duket aq e largët në të ardhmen e afërt.
Por alternativat aktuale dixhitale si kriptovalutat kanë rezultuar të paqëndrueshme, ndërsa asetet e tjera të blockchain, tokenat e pandryshueshëm (NFT), kanë humbur vlerë tejet shumë kohët e fundit.
Një qasje e ndryshme për pagesat me blockchain po tërheq vëmendjen në mbarë botën, transmeton Telegrafi.
Monedhat Dixhitale të Bankës Qendrore (CBDC) janë më të qëndrueshme, por ndryshe nga kriptovalutat, ato kontrollohen në mënyrë qendrore nga qeveritë, më konkretisht nga bankat qendrore dhe nuk shihen si një mënyrë për të investuar para.
Ndërsa CBDC-të dhe kriptovalutat si Bitcoin mund të ndajnë të njëjtën teknologji blockchain, ndryshimi më i madh është se CBDC-të janë të centralizuara dhe të gjurmueshme, ndërsa kriptovalutat jo, transmeton Telegrafi.
Disa vende kanë promovuar tashmë CBDC-të e tyre, si Nigeria në vitin 2021.
Në eurozonë, euro dixhitale është në fazën e zhvillimit gjersa Norvegjia është në një fazë testimi.
“Motivimi për të filluar studimin e CBDC gjendet në mandatin e Norges Bank, veçanërisht promovimin e një sistemi pagesash efikas dhe të sigurt. Sigurisht, një sistem pagese që funksionon mirë në monedhën vendase është gjithashtu i rëndësishëm për stabilitetin financiar”, tha Torbjorn Hægeland, Drejtor Ekzekutiv për Stabilitetin Financiar në Bankën Qendrore të Norvegjisë, Norges Bank.
“Në këtë sfond, rënia në përdorimin e parave të gatshme dhe ndryshime të tjera strukturore në sistemin e pagesave janë shtytësit kryesorë për projektin”, tha ai për Euronews Next.
Një arsye tjetër për të eksploruar CBDC-të, tha ai, është qasja e publikut në aktivet pa rrezik kredie ose një mjet pagese – dhe një emergjence “nëse sistemi i pagesave elektronike prishet të paktën si mjeti i fundit”.
Eksperimenti CBDC
Projekti CBDC i Norvegjisë ka filluar të testohet që nga viti 2016, por nuk ka asnjë garanci nëse ai do të nisë të implementohet në jetën reale.
Hageland tha se kjo fazë eksperimentale e provës dhe analizës do të zgjasë deri në muajin qershor të vitit 2023 dhe do të “përbëjë bazën për rekomandimin tonë se si duhet të shkojmë më pas në një fazë tjetër eventuale nga vera e ardhshme”.
Faza tjetër do të ishte lëshimi i një rekomandimi nëse CBDC-të ia vlen të testohen si prototip.
Por Norvegjia po eksploron gjithashtu CBDC ndërkufitare.
Më 28 shtator, bankat qendrore të Norvegjisë, Suedisë dhe Izraelit njoftuan se po bashkonin forcat me Bankën e Zgjidhjeve Ndërkombëtare (BIS) për të eksploruar CBDC.
Projekti do të kërkojë teknologjinë e nevojshme dhe përgjigje për pyetjet që lidhen me politikat gjersa synon të përmirësojë pagesat ndërkufitare duke ulur kostot dhe përmirësuar shpejtësinë.
Nëse CBDC-të janë e ardhmja e pagesës dhe ato rezultojnë të suksesshme, do të përfitojnë të gjithë, sipas Hageland.
“Paraja e gatshme kontribuon në disa karakteristika të vlefshme të sistemit të pagesave që përfitojnë të gjithë – edhe nëse disa i përdorin ato më intensivisht se të tjerët. Kontigjenca e pavarur e pagesës është e rëndësishme. Dhe qasja e mundshme në një alternativë pagese pa rrezik kredie që mund të përdoret nga të gjithë ofron besim në sistemin e pagesave”, tha ai.
“Ne analizojmë nëse futja e një CBDC si një shtesë e parave të gatshme mund të sigurojë ekzistencën e vazhdueshme dhe zhvillimin e mëtejshëm të këtyre karakteristikave”, vazhdoi Hageland, duke shtuar se prezantimi i CBDC nuk duhet të ndryshojë ose të gërryejë rrënjësisht modelin e biznesit ose rolin e bankave për të ofruar kredi.
Si do të rregulloheshin CBDC-të në Norvegji dhe a do të jenë ato të qëndrueshme?
Përfitimi i CBDC-ve është se ato qeverisen nga bankat qendrore, që do të thotë se ato duhet të jenë të qëndrueshme.
Meqenëse Norvegjia nuk është pjesë e Bashkimit Evropian, por pjesë e Zonës Ekonomike Evropiane (ZEE), ekziston një pyetje e pazgjidhur nëse shteti norvegjez do të ndjekë rregulloret dhe rregullat e BE-së për CBDC-të.
“Emetimi i parave të bankës qendrore, qofshin ato para në dorë, CBDC ose rezerva të mbajtura nga bankat, udhëhiqet nga Banka Qendrore e Norvegjisë”, tha Hægeland.
CBDC si një mjet pagese do të lëvizte në një zgjidhje pagese që do të kishte lidhje me pjesë të tjera të sistemit të pagesave.
“Norvegjia është e lidhur me rregulloren e marrëveshjes EEA dhe duhet të jetë në përputhje me parimet themelore të kësaj marrëveshjeje dhe rregullat e BE-së për tregun e brendshëm”, shtoi ai.
Ndërsa banka qendrore do të ishte përgjegjëse për sigurimin e CBDC-ve, palët e treta mund të duhet të përdoren për të krijuar ndërfaqen e përdoruesit, e cila do të mbulohej nga Direktiva e Shërbimeve të Pagesave të BE-së dhe lloje të tjera rregulloresh, deklaroi Hageland.
Stabiliteti financiar është në thelbin e bankës qendrore dhe kështu testimi i një sistemi CBDC nuk është një fushë ku mund të lëvizësh shpejt dhe të prishësh gjërat, sepse mund të çrregullohet tregu financiar.
“Pasojat e një CBDC varen shumë nga modeli. Marrja e modelit të duhur, në thelb është sfida kryesore e projektit nëse Norges Bank dhe autoritetet politike vendosin të ecin përpara me prezantimin e një CBDC”, tha Hageland.
“CBDC nuk është një qëllim në vetvete. Qëllimi është të sigurohet një sistem pagesash efikase, i sigurt dhe tërheqës për monedhën norvegjeze edhe në të ardhmen”, përfundoi ai. /Telegrafi/