Anëtarësimi në Aleancën Veriore-Atlantike, e njohur si NATO–s, ka qenë dhe mbetet ambicie e Kosovës, institucionet e së cilës do të vazhdojnë ta trasojnë rrugën për të realizuar këtë ambicie deri në fund, vlerësojnë zyrtarët e Qeverisë së Kosovës dhe njohës të aspekteve të sigurisë.
Zëvendësministri i Mbrojtjes i Qeverisë së Kosovës, Burim Ramadani, thotë për Radion Evropa e Lirë se Kosova e ka të definuar politikën e vet të jashtme dhe të sigurisë, e cila ka për objektiv shtetëror anëtarësimin e plotë të vendit në NATO.
Sipas tij, në aspektin praktik institucional, me theks të veçantë në Forcën e Sigurisë së Kosovës (FSK) dhe në Ministrinë e Mbrojtjes së Kosovës, vendi po vazhdon të ndërtojë të gjitha standardet e veta në përputhje dhe me ndërveprim të plotë me NATO-n. Nisur nga kjo, siç thotë Ramadani, Kosova është e gatshme të avancojë në fazat e ardhshme të përafrimit dhe anëtarësimit në NATO.
“Kosova ka raport me NATO-n dhe ky raport është përmes Ekipit Këshillëdhënës dhe të ndërlidhjes i NATO-s (NALT), i cili funksionon në Ministrinë e Mbrojtjes dhe në FSK dhe ne punojmë me ta në baza të rregullta ditore. Programi tjetër është ndërveprimi i zgjeruar, në të cilin Kosova, përkatësisht Ministria e Mbrojtjes, ka përfituar në vazhdimësi prej programeve të NATO-s”, theksoi Ramadani.
Ai ka shtuar që në aspektin e formalizimit të dialogut politik me NATO-n, Kosova e ka të qartë që kjo kërkon rrugë më specifike brenda vet NATO-s, për shkak se brenda saj ende janë disa shtete që nuk e njohin Kosovën. Por, gjithashtu, sipas tij, në të njëjtën kohë, Kosova ka në NATO vende partnere dhe aleate të fuqishme të fushës së sigurisë dhe mbrojtjes, si dhe të fushave tjera.
Por, njohësi i çështjeve të sigurisë, Plator Avdiu nga Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë, duke folur për Radion Evropa e Lirë, vlerëson që institucionet në Kosovë e shprehin hapur ambicien për anëtarësim të vendit në NATO. Por, sipas tij, ambiciet e tilla nuk janë reale, veçanërisht kur për një gjë të tillë jepen premtime dhe afate kohore.
Avdiu thotë se përveç ambicieve të shprehura në mënyrë deklarative, nuk ka pasur përkushtim dhe angazhim të vendit, e sidomos në aspektin diplomatik, për të kërkuar ndryshimin e bashkëpunimit që aktualisht Kosova e ka me NATO-n.
“Është një bashkëpunim ndoshta më teknik që ekziston përmes atij partneritetit të pjesshëm që NATO ia ka ofruar Kosovës, por që ky nuk premton thuajse asgjë. Është një bashkëpunim që më shumë ndodhë në nivele të ulëta. Do të thotë, nuk ka një bashkëpunim politik, qoftë ndërmjet NATO-s me Ministrinë e Jashtme (të Kosovës) ose qoftë me Forcën e sigurisë së Kosovës apo Ministrinë e Mbrojtjes. Kështu që Kosova është nën hije të gjitha zhvillimeve sa i përket me NATO-n, nëse krahasohet me vendet tjera rajonale, madje, në këtë rast ndoshta edhe me Serbinë, pavarësisht që ajo ka neutralitet ushtarak ndaj aleancës së NATO-s”, theksoi Avdiu.
Megjithatë, ai nuk i fajëson krejtësisht institucionet e Kosovës lidhur me ngritjen e nivelit të bashkëpunimit me NATO-n. Sipas tij, NATO e ka ndërlidhur bashkëpunimin me Kosovën edhe me rezultatin e dialogut me Serbinë, i cili aktualisht është i bllokuar, si dhe mosnjohja e Kosovës nga 4 vendet anëtare të NATO-s, i ka sjellë vendit shumë probleme.
Por, zëvendësministri Ramadani thotë se komunikimi i rregullt me NATO-n do të vazhdojë dhe në një situatë të re, do të ishte rruga specifike për Kosovën drejt anëtarësimit në NATO.
“Paraprakisht ne jemi duke synuar dhe punuar që të jemi shtet anëtar i Kartës së Adriatikut ose i A5, që të kthehet në A6. Duam, synojmë dhe punojmë që të jemi pjesë e Partneritetit për Paqe dhe kështu ta hapim rrugën formale politike dhe institucionale për vendimin e së nesërmes, të anëtarësimit në NATO. Rrjedhimisht, unë jam i bindur që shteti i radhës në zgjerimin e NATO-s, në total, do të jetë Kosova. Për këtë, në rrethanat aktuale, na duhet rrugë specifike”, u shpreh Ramdani.
Sipas tij, në rast se 4 vendet anëtare të NATO-s do ta njihnin Kosovën, kjo e fundit tashmë i ka plotësuar shumicën e kritereve për të qenë anëtare e aleancës veri-atlantike.
Ndërkaq, Avdiu shprehë mendimin që pavarësisht bllokadës politike në rrugën drejt NATO-s, Kosova duhet të gjejë modalitete për ta ngritur nivelin e bashkëpunimit me këtë organizatë.
“Kosova duhet të insistojë që të gjenden modalitete, siç është gjetur ndoshta modaliteti përmes BE-së me MSA-në, që të ketë njëfarë zhbllokimi të bashkëpunimit politik. Kjo për shkak se është shumë e rëndësishme për Kosovën që të hyj në Partneritetin për Paqe, ku Forca e Sigurisë së Kosovës do të mund të kontribuonte dhe të përfitonte shumë nga programet e ndryshme që mund t’i ofrohen. Por, sigurisht që ndërlidhja e bashkëpunimit të Kosovës me NATO-n, me dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, do at vështirësojë edhe më shumë një bashkëpunim të tillë, në kohën kur nuk dihet se si do të jetë epilogu i këtij dialogu”, vlerësoi Avdiu.
Sidoqoftë, zëvendësministri Ramadani ka theksuar se prania e NATO-s në Kosovë, qoftë përmes shteteve anëtare të saj, qoftë në udhëheqje të misionit të KFOR-it, si dhe ndërveprimi i shteteve anëtare të kësaj aleance me FSK-në, i japin siguri kombëtare Kosovës, por kjo prani jep edhe siguri rajonale. Analisti Avdiu, ka theksuar se prania e NATO-s në Kosovë është garancia kryesore e sigurisë së vendit dhe ai pret që kjo prani të jetë të paktën edhe në 10 vjetët e ardhshëm.