Serbia dhe Mali i Zi janë vende që shënuan sfida të rëndësishme në fushën e të drejtave të njeriut në vitin 2020, është përfundimi i raportit të botuar nga Departamenti i Shtetit i SHBA-së.
Pjesa e dokumentit mbi Serbinë, e cila përfshin përcaktimin e situatës në një numër të konsiderueshëm fushash, vuri në dukje, siç u tha, kufizime serioze të lirisë së shprehjes, duke përfshirë dhunën, kërcënimet e dhunës dhe arrestimet dhe ndjekjet e paarsyeshme të gazetarëve.
Raste të shumta korrupsioni midis anëtarëve të Qeverisë, krime që përfshijnë dhunë ose kërcënime të dhunës ndaj personave me aftësi të kufizuara – si dhe krime të kryera kundër anëtarëve të pakicave seksuale – popullata LGBT gjithashtu citohet, sipas një raporti të Departamentit të Shtetit, raporton n1.
Në raportin e Departamentit të Shtetit thuhet se në vitin 2020, nuk kishte raporte se qeveria serbe ose, siç tregohet, agjentët e saj kryen vrasje arbitrare ose të paligjshme.
Sidoqoftë, vëmendja u tërhoq për fatin e vëllezërve Bytyqi, qytetarë amerikanë me origjinë shqiptare.
“Gjatë gjithë vitit, media raportoi për zhdukjen dhe vrasjen e Yll, Agron dhe Mehmet Bytyqit, të cilët u morën nga grupet paramilitare serbe dhe u varrosën në fushën e qendrës së trajnimit policor të komanduar nga Goran Radosavljeviq. Raportuesi Special i Kombeve të Bashkuara për Ekzekutimet Jashtëgjyqësore, Agnes Kalamar, iu drejtua autoriteteve serbe në një letër, duke deklaruar se shteti ka një detyrim sipas ligjit ndërkombëtar humanitar dhe instrumenteve të brendshme ligjore për të hetuar përgjegjësinë penale të komandantëve dhe eprorëve, përfshirë komandantët e policisë Goran Radosavljeviq dhe Vlastimir Gjorgjeviq, për vrasjen e vëllezërve Bytyçi”, thekson raporti i Departamentit të Shtetit.
Dokumenti konkludon që qeveria serbe nuk ka bërë përparim të rëndësishëm në sigurimin e drejtësisë për viktimat dhe se është e paqartë në çfarë mase autoritetet serbe kanë hetuar në mënyrë aktive çështjen.
Gjithashtu u theksua se në procedurat penale, për të cilat, siç u tha, masakra në Srebrenicë në vitin 1995 në Bosnjë dhe Hercegovinë (çështja Srebrenica-Kravica) gjatë vitit 2020, u mbajtën tri seanca dëgjimore.
“Hetimet dhe procedimet penale në lidhje me krimet e luftës në vitet 1990 kanë ngecur kryesisht. Sipas vëzhguesve të pavarur, kërkimet që ndodhën shpesh rezultuan në vonesa dhe progres të kufizuar”, thuhet në raport.
Është vërejtur gjithashtu se autoritetet serbe nuk janë mjaft efikase kur bëhet fjalë për oficerë të rangut të lartë të policisë të akuzuar për vepra penale.
“Në këto raste, kallëzimet penale rrallë pasqyrojnë plotësisht seriozitetin e krimit dhe shpesh paraqiten pas vonesave të gjata. Për shembull, në vitin 2008, protestuesit sulmuan dhe i vunë flakën një misioni të huaj diplomatik që mbështeste pavarësinë e Kosovës. Në vitin 2018, pas 10 vitesh, u ngritën akuza kundër pesë oficerëve të lartë të policisë, tre prej të cilëve që në pension, të cilët akuzohen se nuk mbaruan misionin, duke rrezikuar sigurinë publike dhe shpërdorimin e detyrës. Gjatë këtij viti u mbajtën tre seanca dëgjimore në atë rast ”, specifikohet në dokument.
Ndërtesa e ambasadës Amerikane në Beograd, si dhe misionet e tjera diplomatike në kryeqytetin e Serbisë, u sulmua në shkurt 2008, gjatë protestës “Kosova është Serbi” – kundër shpalljes së pavarësisë së Kosovës.
Pas tubimit para Kuvendit të Serbisë, një grup njerëzish erdhën në ambasadën amerikane në mënyrë të organizuar dhe hodhën gurë, pishtarë dhe sende të tjera, pas së cilës iu vu zjarri. Përveç Vujoviqit, i cili ndërroi jetë, 78 qytetarë dhe 52 oficerë policie u plagosën në trazirat pas tubimit. /Telegrafi/
