Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit (IFIMES) në Lubjanë, Slloveni, rregullisht analizon ngjarjet në Lindjen e Mesme dhe Ballkan.
Në funksion të ngjarjeve të fundit, IFIMES ka analizuar situatën aktuale politike në Kosovë, përfshirë dorëheqjen e kryeministrit Ramush Haradinaj dhe marrjen në pyetje të tij para Dhomave të Specializuara të Kosovës dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar.
Siç thuhet në analizë, përcjell Telegrafi, Kosova është futur në një krizë të thellë politike qysh kur u formua qeveria e saj në pushtet, në shtator të vitit 2017.
“Qeveria e Ramush Haradinajt përbëhet nga koalicioni PAN i mbledhur rreth Partisë Demokratike të Kosovës (PDK) të Kadri Veseli, Nisma për Kosovën (Nisma) e udhëhequr nga Fatmir Limaj dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AKR) të udhëhequr nga Behgjet Pacolli me mbështetjen e Listës Serbe dhe deputetët e komuniteteve të tjera minoritare në Kosovë. Spekulohet se shumica e koalicionit që kërkohet për formimin e qeverisë u arrit përmes blerjes dhe shitjes së votave të deputetëve”, thuhet në analizën e IFIMES.
Dhe, po sipas analizës, me gjithë rivalitetin tradicional midis AAK-së dhe PDK-së të dy palët arritën të bashkohen në koalicion me qëllimin kryesor për të parandaluar Albin Kurtin dhe Lëvizjen e tij të formojnë qeverinë, në të cilën Kurti, i cili fitoi më shumë vota midis të gjitSpecializuara të Gjykatës Speciale, IFIMES ka përmendur edhe dorëheqjen e kryeministrit Ramush Haradinaj – madje duke e quajtur një manipulim arsyetimin e tij për këtë veprim.
“Duke dëshiruar të mbetet kryeministër, Haradinaj madje iu drejtua Gjykatës Kushtetuese të Kosovës për të shpjeguar situatën e shkaktuar nga dorëheqja e tij. Ai po mundohet të legalizojë pozicionin e Kryeministrit teknik dhe kështu të sigurojë mundësinë e përdorimit të fondeve publike për fushatën për zgjedhjet e parakohshme parlamentare. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve i Kosovës ka vetëm nëntë në vend të njëmbëdhjetë anëtarëve, pasi dy prej anëtarëve të tij mungojnë”.
Por, sipas IFIMES, ndërsa Ramush Haradinaj mban pozicionin më të fortë operacional në Kosovë si Kryeministër i saj, Hashim Thaçi përfaqëson një simbol të oktapodit politiko-kriminal.
“Fuqia e Thaçit forcohet më tej përmes aleancës me kryeministrin shqiptar Edi Rama (PS) dhe regjimin e tij, i cili ka vendosur një perandori kriminale në Shqipëri me rrënjë të thella ndërkombëtare dhe që shpesh përdor Kosovën si një rrugë për të shtrirë tentakulat e saj në rajon”, shkruan tutje në analizë.
“Qeveria e udhëhequr nga Hashim Thaçi dhe klani i tij karakterizohet me nepotizëm, frikësim të kundërshtarëve politikë dhe qytetarëve, presione ndaj mediave, reaksione, krim, mos transparencë dhe korrupsion në çdo sferë të shoqërisë së Kosovës. Një tendencë posaçërisht shqetësuese është emigrimi masiv i brezit të ri dhe popullsisë në moshë pune. Qeveria e Kosovës nuk ka arritur të ndalojë këtë trend negativ. Krimi i organizuar dhe korrupsioni paraqesin një kërcënim serioz për shoqërinë e Kosovës. Qeveria në detyrë ka përkeqësuar më tej krizën dhe rritur pakënaqësinë e qytetarëve”, thuhet në analizën e IFIMES, duke përmendur “pozitën në Indeksin e korrupsionit për vitin 2018, Transparenca Ndërkombëtare e Perceptimit të Korrupcionit të Korrupsionit 2018 ku Kosova renditet në vendin e 93-të nga të gjithë 180 vendet, të cilat u përfshinë në anketën mbi korrupsionin, duke zënë kështu pozitën e njëjtë si Guajana, Gambia, Mongolia dhe Panama”.
Si shqetësim tjetër, IFIMES përmend edhe faktin se edhe roli i autoriteteve të BE-së në Kosovë ka treguar mungesë të vendosmërisë dhe kredibilitetit.
“Megjithëse Kosova ka administratën e vet kombëtare të drejtësisë, misioni ndërkombëtar i BE-së i quajtur EULEX është gjithashtu i pranishëm në vend me qëllimin për të ndihmuar autoritetet e Kosovës në vendosjen e sundimit të ligjit. Sidoqoftë, ky mision më i madh i BE-së ka përjetuar një fiasko të plotë. E gjithë kjo e ka vënë në dyshim besueshmërinë e BE-së”.
“Sipas analistëve, sjellja e BE-së nuk befason. Ekzistojnë sasi të mëdha parash ‘të ndyra’ në Kosovë, të përdorura ndër të tjera nga rrjeti i përhapur i korrupsionit për të korruptuar zyrtarët ndërkombëtarë dhe përfaqësuesit e shteteve të caktuara të fuqishme. Kjo konfirmohet nga fakti se shumica e marrëveshjeve të nënshkruara nuk u zbatuan kurrë dhe nuk ka ndonjë perspektivë të ardhshme për zbatimin e tyre”.
“Zyra Evropiane e Anti-Mashtrimit (OLAF) duhet të hetojë aktivitetet e Delegacionit të BE në Kosovë dhe rajonin, pasi ekziston dyshimi i arsyeshëm se ata janë të përfshirë në krim, korrupsion dhe shpenzim të paligjshëm të parave të taksapaguesve të BE-së, gjë që shkakton dëme të drejtpërdrejta në BE dhe qytetarët e saj dhe minon besimin në BE, si dhe mbështetjen e përgjithshme të anëtarësimit në Union. Paradoksalisht, misioni i BE (Eulex) në Kosovë është të ndihmojë krijimin e sundimit të ligjit, ndërsa në realitet e minon atë”.
“Analistët besojnë se Perëndimi ka sakrifikuar demokracinë në Kosovë në kurriz të paqes dhe stabilitetit të rremë, sepse formoi lidhje me strukturat politiko-kriminale dhe korruptive në vend që të ndërtonte marrëdhënie partneriteti me qytetarët e Kosovës”, vlerëson IFIMES në analizë.
Padyshim, në analizën e IFIMES nuk mungon as çështja e njohjeve të Kosovës, përcjell Telegrafi.
Në këtë drejtim, theksohet se për disa vite, Kosova nuk ka arritur përparim në njohjen ndërkombëtare si shteti më i ri evropian.
“Ndërsa rrethanat ndërkombëtare kanë ndryshuar që kur Kosova fitoi pavarësinë, përgjegjësia kryesore i takon autoriteteve të Kosovës të cilat nuk morën një qasje serioze ndaj kësaj detyre të vështirë. Kur ai ishte Kryeministër dhe gjithashtu më vonë kur ai u bë President i Kosovës, Hashim Thaçi besonte se vendi automatikisht do të fitonte njohje të reja ndërkombëtare. Serbia ka ndërmarrë veprime proaktive për të ndaluar njohjen e Kosovës dhe ka qenë mjaft e suksesshme në këtë”.
“Analistët besojnë se njohjet e Kosovës janë ndalur për shkak të aktiviteteve të ndërmarra nga Presidenti Thaçi, politika dhe iniciativat e të cilit kanë krijuar konfuzion dhe pasiguri shtesë, kështu që shtetet e tjera po presin të shohin se çfarë do të ndodhë në Kosovë, në mënyrë që të miratojnë vendimet e tyre për dhënien e njohjes për të”.
Dhe pyetja që shtrohet në fund të analizës është nëse do të ketë zgjedhje të parakohshme parlamentare në Kosovë?
“Situata në skenën politike dhe orientimi i qytetarëve shkojnë në favor të Lëvizjes Vetëvendosje (LVV), e cila çon pak përpara Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), ndërsa Partia Demokratike e Kosovës (PDK) dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) po garon për vendin e tretë. Lojtari i pestë që mund të hyjë në Parlamentin e Kosovës është partia Nisma. Partitë e tjera politike aktualisht janë nën pragun parlamentar prej 5%”, thuhet në analizën e IFIMES, duke shtuar se Albin Kurti gëzon mbështetjen më të lartë të votuesve si kandidat për kryeministër.
“Sidoqoftë, ekziston ende rreziku që zgjedhjet e parakohshme të parandalohen, pasi që dy partitë kryesore të qeverisë në detyrë (PDK dhe AAK) do të ishin humbësit e zgjedhjeve të ardhshme”, parashikon IFIMES.
“Analistët kanë vërejtur se rrethanat aktuale në Kosovë janë shumë të dëmshme për interesat e vendit dhe se zgjedhjet e parakohshme parlamentare me shumë mundësi do të zgjidhnin situatën ekzistuese të komplikuar dhe do të sillnin një qeveri të re legjitime, e cila do të ishte e gatshme të përballet me sfidat e luftimit të krimit dhe korrupsionit, duke siguruar zhvillimi ekonomik dhe parandalimi i emigrimit masiv, veçanërisht i popullatës së re, nga Kosova. Prandaj, rezultatet e zgjedhjeve eventuale të parakohshme parlamentare dhe formimi i koalicionit të ri dhe qeverisë së re mund të paraqesin një shans të ri për dekriminalizimin e Kosovës, që është procesi kryesor për ekzistencën dhe të ardhmen e këtij vendi”, përfundohet në analizën e Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit (IFIMES).
Ndryshe, i njëjti institut, në prag të zgjedhjeve parlamentare të vitit 2017 në Kosovë, kishte vlerësuar se “ekziston plani i vendeve udhëheqëse në botë që nga skena politike në Kosovë të eliminojnë shumicën e liderëve të tashëm, ndër ta edhe presidentin aktual Hashim Thaçi”.
Në këtë drejtim, siç ishte thënë atëbotë, “nuk duhet të befasojë suksesi i ardhshëm i Vetëvendosjes”, duke shtuar se gjithashtu nuk duhet të befasojë as mundësia që një ditë dialogun mes Prishtinës dhe Beogradit ta përmbyllin Albin Kurti dhe Aleksandar Vuçiq. /Telegrafi/