Nga: Stephen Bush / The FInancial Times
Përkthimi: Telegrafi.com
Kur dikush më nuk është fëmijë? Është diçka për të cilën asnjë shoqëri nuk e ka një mendim të qëndrueshëm. Në ShBA, një 18-vjeçar mund të votojë, të blejë një armë dhe ta ngarkojë veten me shuma të pallogaritshme të borxheve për tarifën e shkollimit, por nuk mund ta blejë një pije. Në Japoni, deri vitin e kaluar një 19-vjeçar nuk konsiderohej ligjërisht i rritur, por deri në muajin e kaluar një 13-vjeçar mund të bënte seks konsensual me një 55-vjeçare. Deri në vitin 2020 duhej të ishe 19 vjeç për të votuar në Korenë e Jugut – një vit më i madh sesa mosha për t’u martuar.
Shumë pak prej nesh kanë mendim të qëndrueshëm për këtë. Nëse jam duke u grindur me nënën time nëse më lejon ta paguaj faturën në një restorant, ndihem i frustruar se sa e vështirë është të shpëtoj nga kutia e shënuar “fëmijë”. Kur kuptoj se disa nga kolegët e mi kanë lindur në shekullin XXI, luftoj për të shtypur dëshirën për të pohuar faktin se ende jam i ri. Dhe, nëse përplasem me vëllezërit e motrat më të vegjël të një miku të vjetër, pavarësisht se sa të fuqishëm mund të jenë ata tani, e kam të vështirë të lëkundem në ndjenjën se ata janë fëmijë të humbur që kanë nevojë për kujdes. Këto paqartësi dhe kontradikta janë pjesë e arsyes se pse shtetet e kanë kaq të vështirë të nxjerrin ligjet se kur saktësisht fillon mosha e rritur.
Megjithatë, normat kulturore mund dhe ndryshojnë. Gjatë gjithë viteve 1980, gazeta Sun shfaqte rregullisht 16-vjeçaret si modele të zhveshura në “Faqen 3” të saj të famshme. Për pjesën më të madhe të dy javëve të fundit, e njëjta gazetë ka publikuar histori duke akuzuar Huw Edwardsin, një prezantues 61-vjeçar të BBC-së, për shikimin e imazheve të një 17-vjeçareje dhe lidhjen me një 23-vjeçare në një faqe takimesh. Edhe pse pjesë e këtij ndryshimi është vetëm hipokrizia e modës së vjetër të tabloideve, jo e gjitha është kështu.
Një arsye se pse shtetet, familjet dhe mediat kanë dallime mbi të drejtat që duhet të kenë anëtarët e tyre më të rinj është se, në përgjithësi, ajo që duam për veten tonë është liria dhe ajo që duam për të dashurit tanë është siguria. Pavarësisht nëse jemi prindër, vëllezër e motra, ose thjesht në një pozicion përgjegjësie, kjo mund të na vendosë në mosmarrëveshje me ata që janë më të rinj se ne.
Dhe tash, për herë të parë në disa vite, po e jetojmë gjithashtu një ndryshim kulturor dhe teknologjik në atë se kur nisim t’i konsiderojmë “të rriturit”. Fëmijët, në një kuptim shumë të vërtetë, po bëhen më të vjetër.
Pse është kjo? Njëra arsye është se kërkesat në ndryshim të shumicës së tregjeve perëndimore të punës, nënkuptojnë se të rinjtë po kalojnë më shumë kohë në arsim. Se si të përballemi me këtë grup në zgjerim, kjo prej kohësh ka qenë një nga sfidat më të vështira me të cilat përballen universitetet: nga njëra anë, ato pritet të funksionojnë si vende të kërkimit akademik; nga ana tjetër, përballen me presionin rregullator dhe prindëror për t’u kujdesur dhe madje monitoruar nxënësit e tyre. Dhe, ndërsa nuk pretendoj të di se cilat do të jenë efektet e AI-së në tregun e punës, duket e arsyeshme të besohet se i riu mesatar do të kalojë më shumë, jo më pak kohë në arsim në të ardhmen.
Një ndryshim tjetër teknologjik është se tani është shumë më e lehtë se kurrë më parë për prindërit, që të monitorojnë dhe të kujdesen për fëmijët. Kjo ka përfitime të dukshme – në botën perëndimore, adoleshentët kanë shumë më pak gjasa të vdesin nga fatkeqësitë, sesa në të kaluarën – por, gjithashtu e zgjat periudhën e fëmijërisë “efektive”, shumë më vonë në adoleshencën e njerëzve.
Demografia gjithashtu luan një rol në këtë. Në përgjithësi, ata që mbrojnë më shumë lirinë dhe autonominë për të rinjtë janë, po pra, të rinjtë. Ata që mbrojnë më shumë mbrojtjen, janë prindërit e tyre dhe të rriturit e tjerë. Pra, kur e shikoni grupin më të avancuar të ekonomive, në të cilat njerëzit janë në arsim me kohë të plotë për një kohë më të gjatë, dhe të cilat janë gjithashtu demokraci të vjetra në të cilat prindërit e shqetësuar peshojnë më shumë se të rinjtë, nuk është për t’u habitur që politika, politika dhe kultura do të priren drejt trajtimit si fëmijë të atyre që dikur i shihnim si të rinj të rritur.
Shumë prej nesh nuk janë plotësisht të sinqertë me veten, për rolin tonë në gjithë këtë. Kohët e fundit kam drekuar me miq të mirë që drejtojnë një organizatë me madhësi të mesme. Ata u ankuan për faktin se kursantëve të tyre të diplomuar u mungonte mundësia, ishin tepër censurues dhe kishin frikë nga refuzimi deri në pikën sa hezitonin të artikuloheshin në takime. Në fund të drekës, pyetën nëse do ta shkruaja ndonjë fjalë për nipin e tyre, një adoleshent i artikuluar që me siguri është në gjendje të marrë një telefonatë ose të më dërgojë email.
Unë mendoj se pothuajse të gjithë ne kemi bërë diçka të ngjashme: duam që të rinjtë që njohim më mirë, të mbrohen, të kujdesen dhe të qëndrojnë të rinj për më gjatë. Ne ankohemi se çfarë do të thotë kjo për të rinjtë që hasim gjetkë. Por, duhet të jemi të sinqertë: kur bëhet fjalë për shkollën e goditjeve të rënda, do të preferonim gjithmonë të ndodhte me fëmijët e të tjerëve. /Telegrafi/