Mushkonjat përhapin sëmundjen duke vepruar si bartëse të viruseve dhe patogjenëve të tjerë, sepse një mushkonjë që kafshon një person të infektuar me virusin mund ta marrë virusin dhe t’ia kalojë atë personit tjetër që kafshon
Për imunologët dhe studiuesit e sëmundjeve infektive, një kuptim më i mirë i ndërveprimeve virus-pritës mund të ofrojë strategji të reja për parandalimin dhe trajtimin e sëmundjeve të transmetuara nga mushkonjat, shkruan Penghua Wang, një imunolog në Universitetin e Konektikatit, për The Conversation.
Në një studim të publikuar së fundmi, Wang dhe kolegët e tij zbuluan se disa viruse mund të ndryshojnë erën e trupit të një personi për ta bërë atë më tërheqës për mushkonjat, duke çuar në më shumë pickime që lejojnë përhapjen e virusit.
Wang dhe ekipi i tij hetuan nëse viruset e tjera të transmetuara nga mushkonjat, si denga dhe Zika, mund të ndryshojnë gjithashtu aromën e një personi për t’i bërë ata më tërheqës për mushkonjat dhe nëse ka një mënyrë për të parandaluar këto ndryshime.
“Për të hetuar këtë, ne vendosëm minj të infektuar me virusin denga ose Zika, minj të pa infektuar dhe mushkonja në një nga tre krahët e një dhome qelqi. Kur aplikuam fluksin e ajrit nëpër dhomat e minjve për të drejtuar aromat e tyre drejt mushkonjave, zbuluam se më shumë mushkonja zgjodhën të fluturonin drejt minjve të infektuar sesa drejt minjve të pa infektuar”, tha Wang.
Wang dhe ekipi i tij përjashtuan dyoksidin e karbonit si arsyen pse mushkonjat tërhiqeshin nga minjtë e infektuar, sepse ndërsa minjtë e infektuar me Zika lëshonin më pak dyoksid karboni sesa minjtë e pa infektuar, minjtë e infektuar nga dengo nuk ndryshuan nivelet e tyre të emetimit.
Ata gjithashtu përjashtuan temperaturën e trupit si një faktor potencial tërheqës, pasi mushkonjat nuk bënin dallimin midis minjve me temperatura të ngritura ose normale të trupit.
Pas kësaj, ata vlerësuan rolin e erës së trupit në rritjen e tërheqjes së mushkonjave te minjtë e infektuar.
“Pas vendosjes së filtrave në dhomat e qelqit për të parandaluar aromën e miut të arrinte te mushkonjat, ne zbuluam se numri i mushkonjave që fluturonin drejt minjve të infektuar dhe të pa infektuar ishte i krahasueshëm. Kjo sugjeron se kishte diçka në aromat e minjve të infektuar që tërhiqte mushkonjat tek ata,” shkruan Wang.
Për të identifikuar erën, ata izoluan 20 komponime të ndryshme kimike të gazta nga aroma e lëshuar nga minjtë e infektuar. Kështu, ata zbuluan se tre komponime kimike të gazta stimuluan një përgjigje të rëndësishme në antenat e mushkonjave.
“Kur aplikuam këto tre përbërës në lëkurën e minjve të shëndetshëm dhe në duart e vullnetarëve njerëzorë, vetëm një, acetofenoni, tërhoqi më shumë mushkonja në krahasim me testin e kontrollit. Ne zbuluam se minjtë e infektuar prodhonin 10 herë më shumë acetofenon sesa minjtë e pa infektuar,” shpjegon Wang.
Në mënyrë të ngjashme, Wang dhe ekipi i tij zbuluan se aromat e mbledhura nga sqetullat e pacientëve me denga përmbanin më shumë acetofenon sesa ato të njerëzve të shëndetshëm.
Kur aplikonim aromat e pacientëve me denga në njërën dorë të një vullnetari dhe aromat e një personi të shëndetshëm në tjetrën, mushkonjat tërhiqeshin vazhdimisht nga duart me aromë denga, thotë Wang.
Këto rezultate sugjerojnë se viruset e denga dhe Zika janë në gjendje të rrisin sasinë e acetofenonit të prodhuar, duke i bërë ato më tërheqëse për mushkonjat.
Acetofenoni, përveçse është një kimikat që përdoret zakonisht si aromë në parfume, është gjithashtu një nënprodukt metabolik i prodhuar zakonisht nga disa baktere që jetojnë në lëkurën dhe zorrët e njerëzve dhe minjve. /KP