Të hënën, Donald Trump zgjodhi senatorin e Ohio, JD Vance si kandidatin e tij republikan për zëvendës-president në zgjedhjet presidenciale të Shteteve të Bashkuara, pas javësh spekulimesh se kë do të zgjidhte manjati i pasurive të paluajtshme dhe ish-presidenti.
Në anën rivale, ndërkohë, është Kamala Harris, që kandidon me demokratin Joe Biden. Harris është zëvendës-presidente aktuale që kandidoi me Bidenin në vitin 2020, kur senatorja e Kalifornisë u bë gruaja e parë me ngjyrë dhe e para aziatike amerikane që konkurroi për garën presidenciale të një partie të madhe.
Që nga njoftimi i Vance, analistët kanë diskutuar mbi arsyet e mundshme pse Trump mund të kishte zgjedhur ish-kapitalistin dhe autorin e sipërmarrjes, i cili deri disa vite më parë ishte një kritik i ashpër i ish-presidentit, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi.
Por a i rrit në të vërtetë shanset e një kandidati presidencial për të fituar zgjedhjet zgjedhja e zëvendës-presidentit?
Në këtë drejtim, Al Jazeera zbërthen dekada të rezultateve zgjedhore, sondazheve dhe analizave.
A performojnë më mirë presidentët në shtetin e origjinës së zëvendës-presidentit?
Kjo është shpesh një konsideratë qendrore – se shpresa që zgjedhja e VP mund të ndihmojë që gara të fitohet në shtetin e tij ose të saj.
Megjithatë, studiuesit që kanë studiuar rezultatet e zgjedhjeve gjatë dekadave thonë se ka pak për të sugjeruar se kjo llogaritje ndihmon në të vërtetë.
“Është shumë e rrallë që ne të gjejmë që një kandidat mund të sjellë një shtet të caktuar vendas”, ka thënë Kyle Kopko, një profesor ndihmës i shkencave politike në Kolegjin Elizabethtown në Pensilvani për Al Jazeera.
Kopko ka hulumtuar dhe shkruar gjerësisht për efektin elektoral të kandidatëve bashkë me Christopher Devine, profesor i shkencave politike në Universitetin e Dejtonit.
Gjatë hulumtimit të tij, Kopko ka gjetur se VP-të mund të mobilizojnë më shumë vota për kandidatët presidencialë më shpesh nëse vijnë nga një shtet i vogël dhe kanë një përvojë të madhe politike.
Por kjo nuk vlen për JD Vance.
Një shembull i një kandidati si ky ishte vetë Biden, kur ai ishte zëvendës i presidentit Barack Obama në zgjedhjet e 2008 dhe 2012, tha Kopko.
Biden vjen nga Delaware, një shtet i vogël me vetëm tre qarqe.
Ai kishte “një përvojë të jashtëzakonshme politike duke shërbyer në Senat nga Delaware”, thekson Kopko.
“Por Delaware ishte tashmë një shtet demokratik mjaft i qëndrueshëm në Kolegjin Zgjedhor.”
Si kanë dalë historikisht presidentët në shtetin e zëvendësve të tyre?
Në 1992 dhe 1996, demokrati Bill Clinton fitoi në Tenesi, shtetin e kandidatit të tij Al Gore. Ishte hera e parë që demokratët fitonin Tenesin që nga viti 1964.
Por a ishte Al Gore “përgjegjës”? Në vitin 2000, kur Gore ishte kandidati presidencial i partisë së tij, ai humbi në Tenesi nga George W Bush.
Në zgjedhjet e vitit 1968, ndërsa republikani Richard Nixon fitoi presidencën me lehtësi, sfiduesi demokrat Hubert Humphrey fitoi në Maryland, shteti i vendit të zëvendës-presidentit të Nixon, Spiro Agnew.
Po vitet e fundit?
Në vitin 2020, Biden fitoi në Kaliforni, shteti i Harris, me 63.5 për qind të votave.
Megjithatë, që nga viti 1992, një kandidat demokrat ka fituar gjithmonë në Kaliforni.
Guvernatori i Indianas, Mike Pence ishte zëvendësi i Trumpit dhe Trump fitoi në shtet me 57 për qind të votave.
Që nga viti 1968, kandidatët republikanë kanë fituar në Indiana në çdo zgjedhje, përveç vitit 2008, kur fitoi demokrati Obama.
Në vitin 2016, Trump, i cili garonte me Pence, fitoi në Indiana me 57.2 për qind të votave.
Hillary Clinton kandidonte me senatorin e Virxhinias, Tim Kaine për Partinë Demokratike.
Clinton fitoi Virxhinian me 50.2 për qind të votave.
Në vitin 2012, Obama kandidoi me Biden si zëvendësin e tij dhe fitoi Delaware me 58.6 për qind të votave.
Përfaqësuesi i Wisconsin, Paul Ryan, ishte kandidati i kandidatit republikan Mitt Romney. Romney nuk fitoi në Wisconsin, ku Obama mori 52.8 për qind të votave.
Në vitin 2008, Obama fitoi në Delaware me 62 për qind të votave. Sfidanti republikan, John McCain, zgjodhi ish-guvernatoren e Alaskas, Sarah Palin për të kandiduar me të.
McCain fitoi në Alaskë me 50 për qind të votave.
Çfarë na thonë “studimet” e kaluara?
Edhe nëse kandidatët presidencialë performojnë pak më mirë në vendin e origjinës së kandidatit të tyre, siç sugjerojnë disa studime, popullariteti i tyre i përgjithshëm kombëtar duket kryesisht i paprekur.
Në zgjedhjet e fundit, Biden shpalli Harris si zëvendësen e tij në 11 gusht 2020.
Bazuar në mesataren e platformës së analizës së votimit FiveThirtyEight të sondazheve të zgjedhjeve presidenciale të vitit 2020, Harris nuk pati një ndikim të rëndësishëm në popullaritetin e Biden midis votuesve.
Në fund të shkurtit 2020, Biden dhe Trump ishin afër në sondazhe, me Biden vetëm 3.8 pikë përqindje përpara konkurrentit të tij republikan.
Ky hendek u trefishua në 9.5 pikë përqindje deri në fund të qershorit 2020, përpara se Harris të shpallej si zëvendës i Bidenit.
Më 3 gusht 2020, Biden ishte 8.2 pikë përqindje përpara, me 50.5 për qind kundrejt 42.3 për qind të Trump.
Deri më 24 gusht, performanca e Bidenit në sondazh pa vetëm një rritje të vogël; ai ishte 51.4 për qind në sondazhe.
Për zgjedhjet e vitit 2016, Trump shpalli Mike Pence si kandidat të tij më 15 korrik 2016, ndërsa konkurrentja demokrate Clinton zgjodhi Kaine si zëvendësin e saj më 22 korrik 2016.
Konkurrenca midis Trump dhe Hilary Clinton ishte e ngushtë më 9 qershor 2016, me Clinton vetëm 4 pikë përqindje përpara, sipas mesatares së sondazhit kombëtar FiveThirtyEight atë vit. Hendeku u mbyll më tej në 3.5 deri më 14 korrik 2016.
Deri më 30 korrik 2016, pasi të dy zgjedhjet e zëvendësve të zgjedhur ishin shpallur, Clinton dhe Trump ishin “fyt për fyt”.
Megjithatë, hendeku u rrit dhe gushti dhe shtatori panë ndryshimin më të madh në pikë përqindjeje midis Clinton dhe Trump, duke arritur kulmin në 8.1 gjatë kësaj kohe.
A i lejojnë VP-të kandidatët presidencialë të bëjnë më mirë me demografi të caktuara?
Kur Biden zgjodhi Harris si kandidat të tij, analistët parashikuan se kjo do të rriste mbështetjen për Biden në mesin e votuesve me ngjyrë, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi.
Një sondazh i kryer nga Qendra e Universitetit Northwestern për Studimin e Diversitetit dhe Demokracisë gjatë verës së vitit 2020 zbuloi se 57 për qind e afrikano-amerikanëve u përgjigjën se do të ishin më entuziastë për të votuar për Biden nëse ai zgjidhte një grua afrikano-amerikane si zëvendësin e tij.
Pas zgjedhjeve, një sondazh i CBS tregoi se 90 për qind e votuesve femra me ngjyrë e kishin mbështetur Biden.
Megjithatë, gratë me ngjyrë përbënin vetëm 9 për qind të kampionit të exit poll-it që përfshin 15,285 të anketuar.
Kopko tha se analiza e tij gjeti pak prova për përmirësimin e votave nga VP-të midis grupeve të veçanta të votuesve.
Për shembull, tha ai, kishte pak prova statistikore që vërtetonin se Geraldine Ferraro, kandidatja e kandidatit demokrat Walter Mondale në vitin 1984, ose Sarah Palin, zëvendës-presidente i John McCain në 2008, ishin në gjendje të mobilizonin gratë votuese për garat e tyre, pavarësisht se të dyja ishin popullor në mesin e votuesve femra në sondazhet e opinionit.
Në fakt, një raport i Qendrës Kërkimore Pew, duke zbërthyer rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2020, tregoi se Trump “u afrua” me gratë votuese, duke fituar 44 për qind të pjesës së votave nga gratë, krahasuar me vitin 2016 kur ishte 39 për qind. Kjo, në një vit, kur Harris ishte në palën kundërshtare dhe Trump kishte Pence si kandidat të tij.
Cilët faktorë të tjerë marrin parasysh kandidatët për president?
Nëse kandidatët presidencialë nuk po zgjedhin kandidatë për aftësinë e tyre “për të kthyer” shtete të lëkundura ose për shkak se ata mund të tërheqin ndjeshëm demografitë që përndryshe nuk do të votonin për ta, cilët janë faktorët e tjerë në lojë?
Kopko mendon se disa presidentë zgjedhin një VP që përputhet me politikën e tyre për të përforcuar agjendën e tyre të politikave për votuesit.
Ai tha se ndërsa është e vështirë të përcaktohet motivimi i përgjithshëm i Trump pas zgjedhjes së Vance, ai spekuloi se Trump zgjodhi Vance sepse do të ishte më e lehtë të punohej me të nëse Trump fitonte zgjedhjet sepse prioritetet e tyre të politikave mbivendosen.
Mund të ketë edhe një arsye tjetër. Në këtë garë të tretë presidenciale tani, Trump është përballur me një sërë republikanësh që e kanë sfiduar atë në 2016, 2020 ose 2024.
E Vance, ndërsa ishte një ish-kritik i Trumpit, nuk ka konkurruar kurrë kundër tij elektoral.
“JD Vance nuk kandidoi për president. Ai nuk po e sulmonte Trumpin gjatë fushatës”, tha Kopko. /Telegrafi/