Kompania australiane, Cortical Labs ka prezantuar atë që e quan “kompjuteri i parë biologjik i zbatueshëm në botë”, i cili kombinon qelizat e trurit të njeriut me komponentë të bazuar në silikon. Sistemi, i njohur si CL1, u prezantua në MWC 2025 në Barcelonë dhe po eksplorohen aplikimet të mundshme në inteligjencën artificiale dhe të mësuarit makinerik.
CL1 përbëhet nga një çip silikoni, në sipërfaqen e të cilit janë kultivuar neurone njerëzore në laborator. Këto neurone kanë aftësinë të reagojnë ndaj sinjaleve elektrike, duke krijuar rrjete që përpunojnë informacionin në mënyrë të ngjashme me trurin biologjik. Sistemi është projektuar për të mundësuar komunikim dypalësh, ku impulset elektrike stimulojnë neuronet, ndërsa përgjigjet e tyre regjistrohen dhe analizohen. Për të mbajtur neuronet të gjalla, CL1 është i pajisur me një sistem mbështetës të jetës, që rregullon temperaturën, shkëmbimin e gazrave dhe kushtet e tjera të nevojshme për funksionimin e tyre.
Një aspekt i rëndësishëm i CL1 është aftësia e tij për të mësuar dhe përshtatur detyra të ndryshme. Studimet e mëparshme kanë treguar se sistemet e bazuara në neurone mund të trajnohen për të kryer funksione bazë, si luajtja e video-lojërave të thjeshta, raporton Tom’s Hardware.
Cortical Labs ka njoftuar se dërgesat e para të këtyre kompjuterëve do të nisin në qershor, me një çmim prej rreth 35 mijë dollarësh për njësi.
Një hap i madh përpara apo një sfidë etike?
Përdorimi i neuroneve njerëzore në informatikë hap pyetje mbi të ardhmen e zhvillimit të inteligjencës artificiale. Kompjuterët biologjikë si CL1 mund të ofrojnë avantazhe ndaj modeleve tradicionale të AI, veçanërisht në efikasitetin e të mësuarit dhe konsumimin e ulët të energjisë. Fleksibiliteti i neuroneve mund të sjellë përmirësime në robotikë, automatizim dhe analiza komplekse të të dhënave.
Megjithatë, shkallëzueshmëria e kësaj teknologjie mbetet e pasigurt. Prodhimi dhe mirëmbajtja e sistemeve të bazuara në neurone është shumë më komplekse sesa prodhimi i procesorëve tradicionalë, dhe sigurimi i stabilitetit afatgjatë paraqet sfida shtesë.
Përveç kësaj, çështjet etike që lidhen me përdorimin e qelizave të trurit nuk mund të anashkalohen. Ndërsa neuronet e përdorura në CL1 janë kultivuar në laborator dhe nuk kanë vetëdije, avancimet e mëtejshme në këtë fushë mund të kërkojnë udhëzime etike dhe rregullatore. Me kufirin mes njeriut dhe makinës që bëhet gjithnjë e më i hollë, debati mbi këtë teknologji pritet të intensifikohet në vitet e ardhshme. /Telegrafi/