Në pamje të parë, tërmeti që goditi Japoninë jugore të enjten nuk ishte një gjë e madhe.
Tërmeti me magnitudë 7.1 shkaktoi dëme të vogla dhe paralajmërimi për cunami u zvogëlua shpejt.
Por, tërmeti u pasua me shpejtësi nga një paralajmërim – i cili nuk ishte dhënë kurrë më parë.
Agjencia meteorologjike e Japonisë tha se ka një rrezik në rritje të një “tërmeti të madh”.
Bëhet e ditur se kryeministri i Japonisë, Fumio Kishida, ka anuluar një udhëtim të planifikuar në një samit në Azinë Qendrore.
Për shumë në Japoni, mendimet u kthyen te “i madhi” – një tërmet që ndodh një herë në shekull për të cilin shumë ishin paralajmëruar.
Skenarët e rastit më të keq parashikojnë më shumë se 300,000 të vdekur, me një mur uji 30 metra të lartë që mund të godasë përgjatë bregut të Paqësorit të Azisë Lindore.
E kjo tingëllon e frikshme. Megjithatë, ndjenja dërrmuese me të cilën mbeti Masayo Oshio ishte konfuzioni, shkruan BBC, përcjell Telegrafi.
“Jam e hutuar me paralajmërimin dhe nuk di se çfarë të bëj”, tha Oshio nga shtëpia e saj në Yokohama, në jug të Tokios.
“Ne e dimë se nuk mund të parashikojmë tërmete dhe na kanë thënë se i madhi do të vijë një ditë. Kështu që vazhdova të pyesja veten: a është ky? Por nuk më duket reale”, shtoi ajo.
Pra, cili është “i madhi”, a mund të parashikohet – dhe a ka gjasa të godasë së shpejti?
Për çfarë shqetësohen autoritetet japoneze?
Japonia është një vend i mësuar me tërmetet. Ajo është e vendosur në Unazën e Zjarrit dhe si rezultat, përjeton rreth 1,500 tërmete në vit.
Shumica dërrmuese shkaktojnë pak dëme, por ka disa që shkaktojnë shumë – si ai që goditi në vitin 2011 me magnitudë 9.0 duke dërguar një cunami në bregun verilindor dhe duke vrarë më shumë se 18,000 njerëz.
Por, ai që autoritetet kanë frikë se mund të godasë në këtë rajon me popullsi më të dendur mund të jetë – në skenarin më të keq absolut – edhe më vdekjeprurës.
Siç raportohet, tërmetet përgjatë luginës Nankai – një zonë me aktivitet sizmik që shtrihet përgjatë bregut të Paqësorit të Japonisë – kanë qenë tashmë përgjegjës për mijëra vdekje.
Në vitin 1,707, një këputje përgjatë gjithë gjatësisë së saj prej 600 kilometra shkaktoi tërmetin e dytë më të madh të regjistruar ndonjëherë në Japoni dhe u pasua nga shpërthimi i malit Fuji.
Këto të ashtuquajtura tërmete “megatrust” priren të godasin çdo 100 vjet apo më shumë, shpesh në çifte: të fundit ishin në vitin 1944 dhe 1946.
Ekspertët thonë se ka një shans 70% deri në 80% që një tërmet me magnitudë 8 ose 9 të godasë diku përgjatë luginës në 30 vitet e ardhshme, me skenarët e rasteve më të këqija që sugjerojnë se ai do të shkaktonte triliona dëme dhe potencialisht do të vriste qindra mijëra.
Dhe kjo ngjarje e shumëpritur, sipas gjeologëve Kyle Bradley dhe Judith A Hubbard, është “përkufizimi origjinal i ‘Big One'”.
“Historia e tërmeteve të mëdha në Nankai është bindëse e frikshme”, dyshja deklaruan në buletinin e tyre të Earthquake Insights.
Por a mund të parashikohet në të vërtetë një tërmet?
Jo sipas Robert Geller, profesor i sizmologjisë në Universitetin e Tokios.
“Lëshimi i paralajmërimit dje nuk ka pothuajse asnjë lidhje me shkencën”, tha Geller.
Siç argumenton profesori, ndërsa tërmetet janë një “dukuri e grumbulluar”, nuk është e mundur të thuhet paraprakisht nëse një tërmet është paragoditje apo pasgoditje.
“Në të vërtetë, vetëm rreth 5% e tërmeteve janë paragoditje”, thanë Bradley dhe Hubbard.
Megjithatë, tërmeti i vitit 2011 u parapri nga një paragoditje me magnitudë 7.2 – një që u injorua kryesisht.
Sistemi i paralajmërimit u hartua pas vitit 2011 në përpjekje për të parandaluar përsëri një fatkeqësi të kësaj shkalle dhe të enjten ishte hera e parë që Agjencia Meteorologjike e Japonisë (JMA) e përdori atë.
Por, më e rëndësishmja, ndërsa i paralajmëroi qytetarët të përgatiteshin, nuk i tha askujt që të evakuohej.
Në të vërtetë, ata ishin të prirur të minimizonin çdo rrezik masiv të afërt.
“Mundësia e një tërmeti të ri të madh është më e lartë se normalja, por kjo nuk është një tregues se një tërmet i madh do të ndodhë patjetër”, tha JMA.
Kryeministri Fumio Kishida njoftoi se kishte anuluar planet e tij për të udhëtuar jashtë Japonisë për të “siguruar që përgatitjet dhe komunikimet tona të jenë në rregull”.
Ai shtoi se kishte frikë se njerëzit do të “ndiheshin të shqetësuar”, duke pasur parasysh se ishte hera e parë që lëshohej një paralajmërim i tillë.
Masayo Oshio nuk duket të jetë, megjithatë.
“Unë mendoj se qeveria po e tepron”, tha ajo.
Prof Geller ishte më i ashpër, duke thënë se këshilla “nuk ishte një pjesë e dobishme e informacionit”.
Pra, pse u dha paralajmërimi?
Sistemi lejon që të dërgohet një paralajmërim ose një alarm i nivelit më të ulët.
E enjtja ishte një alarm, duke këshilluar njerëzit që të përgatiteshin për evakuim.
Dhe në mënyrë anekdotike, duket se ka funksionuar.
Kjo pasi efekti “Nankai Trough” – dhe kërcënimi i “Big One” – i bëri njerëzit të ndalonin dhe të merrnin parasysh se çfarë mund të ndodhë.
“Një gjë që bëra kur pashë paralajmërimin ishte të kontrolloja se çfarë kemi në shtëpi dhe të sigurohesha që jemi të përgatitur, pasi nuk e kam bërë këtë për një kohë”, pranoi Oshio.
Dhe kjo është përsëritur përgjatë bregut të Paqësorit.
Në Nichinan zyrtarët po inspektojnë kushtet e strehimoreve të evakuimit tashmë të hapura.
Në prefekturën Kochi, Japoninë perëndimore, 10 komuna kanë hapur të paktën 75 strehimore evakuimi, sipas agjencisë së lajmeve Kyodo.
Operatori i termocentralit Jera Co., një kompani e përbashkët midis Tokyo Electric Power Company Holdings Inc. dhe Chubu Electric Power Co., tha se ishte në alarm emergjence, duke riafirmuar rrugët e komunikimit me transportuesit e karburantit dhe protokollet e evakuimit.
Në qytetin Kuroshio, banorëve të moshuar dhe të tjerëve iu kërkua të evakuoheshin vullnetarisht në vende më të sigurta.
Zyrtarët e prefekturës Wakayama kanë konfirmuar rrugët e evakuimit në bashkëpunim me bashkitë lokale.
Prof Geller – me gjithë skepticizmin e tij – thotë se është një mundësi e mirë për të “siguruar që po ndërmerren të gjitha masat që duhet”.
“Mbani në dorë ujë, pak ushqim të konservuar dhe ndoshta disa bateri për elektrik dore”, këshillon ai. /Telegrafi/