“Kjo është një çështje që më së miri trajtohet në heshtje”.
Është fraza e zgjedhur e zyrtarëve rusë kur u pyetën të komentojnë mbi shkëmbimet e mundshme të të burgosurve Lindje-Perëndim. Fjalë që i dëgjojmë prej muajsh.
Kështu i pëlqen Kremlinit: marrëveshje pas dyerve të mbyllura, “diplomacia e pengjeve” larg vëmendjes mediatike. Shërbimi i inteligjencës duke biseduar me shërbimin e inteligjencës; qeveri me qeveri.
Por, pavarësisht “heshtjes”, ka pasur sinjale. Diçka po lëvizte, shkruan bbc.
Në një intervistë me ish-prezantuesin e Fox News, Tucker Carlson shkurtin e kaluar, Vladimir Putin foli për Evan Gershkovich, reporterin e Wall Street Journal, i cili ishte arrestuar në Rusi dhe po akuzohej për spiunazh.
“Unë nuk e përjashtoj që Gershkovich të kthehet në atdheun e tij”, tha Putin.
“Ne duam që shërbimet speciale amerikane të mendojnë se si mund të kontribuojnë në arritjen e qëllimeve që po ndjekin shërbimet tona speciale”, shtoi ai.
Ishte një aluzion shumë publik dhe jodelikat: Moska ishte e hapur për të bërë një marrëveshje.
Udhëheqësi i Kremlinit nuk përmendi emra. Por, ai e bëri të qartë se kë donte Rusia në këmbim: Vadim Krasikov, agjentin e dyshuar rus që po vuante një dënim të përjetshëm për vrasje – jo në Amerikë, por në Gjermani.
Disa ditë më vonë, lideri i opozitës ruse, Alexei Navalny vdiq në një qeli të largët në Arktik, transmeton Telegrafi.
U përhapën thashethemet se përpara vdekjes së tij, bisedimet ishin duke u zhvilluar për shkëmbimin e Navalnyt, Evan Gershkovich dhe ish-marinsit amerikan, Paul Whelan, të gjithë të burgosur në Rusi, për Vadim Krasikov në Gjermani.
A ishin kyçur autoritetet gjermane në negociata për një shkëmbim të të burgosurve?
Në qershor. Gjyqi me dyer të mbyllura për spiunazh i Evan Gershkovich – i hedhur poshtë nga Wall Street Journal dhe qeveria amerikane – më në fund filloi në Yekaterinburg.
Çështja u shty shpejt deri në mes të muajit gusht.
Por, muajin e kaluar, gjykata papritur e shtyu seancën e dytë më shumë se tre javë. Në fund të një gjyqi rrufe tre-ditor, Evan Gershkovich u dënua me 16 vjet burg.
Po atë ditë, gazetarja amerikano-ruse, Alsu Kurmasheva u dënua me gjashtë vjet e gjysmë burg nga një gjykatë në Kazan. Gjyqi i saj kishte zgjatur vetëm dy ditë.
Dikush qartazi po nxitonte. Ishte shenja më e fortë se një marrëveshje ishte bërë, se një shkëmbim ishte i mundshëm. Autoritetet ruse zakonisht e trajtojnë një dënim si një parakusht për çdo shkëmbim të të burgosurve.
Në fillim të kësaj jave – më shumë sinjale, me raporte se një varg të burgosurish politikë të shquar rusë ishin zhvendosur nga qelitë e tyre penale ose qendrat e paraburgimit.
Spekulimet u rritën. A mund të jenë këta disidentë pjesë e një shkëmbimi më të madh të burgosurish nga sa ishte parashikuar fillimisht?
Lajmet shpërthyen në Bjellorusi: udhëheqësi i vendit, Alexander Lukashenko, kishte rënë dakord të falte Rico Krieger, një shtetas gjerman i dënuar me vdekje për terrorizëm dhe akuza të tjera. A mund të jetë ai pjesë e një shkëmbimi?
Tani e dimë. Ky është shkëmbimi më i madh i të burgosurve Lindje-Perëndim që nga Lufta e Ftohtë.
Qeveritë perëndimore do të mirëpresin lirimin e të huajve, si dhe lirinë për disa nga të burgosurit politikë më të shquar të Rusisë.
Moska do të festojë rikthimin e agjentëve të saj.
Të dyja palët do të pretendojnë se është një marrëveshje e mirë.
Por, nëse Rusia arrin në përfundimin, siç ka bërë në të kaluarën, se “diplomacia e pengjeve” funksionon, atëherë në mënyrë shqetësuese, kjo nuk ka gjasa të jetë hera e fundit që të burgosurit këtu – si të huaj ashtu edhe rusë – përdoren si pazare.
Ndaj kësaj marrëveshje për lirimin e të burgosurve ka reaguar Donald Trump. Ish-presidenti amerikan deklaroi se publiku do të dëgjojë më shumë detaje rreth ‘tregtisë’ midis Rusisë dhe Perëndimit.
“Sa njerëz marrim ne në shkëmbim të atyre? A po u japim edhe para në dorë?”, pyet ai përmes platformës sociale Truth Social.
“A po na japin para (Ju lutemi tërhiqeni këtë pyetje, sepse jam i sigurt se përgjigja është JO)? A po lirojmë vrasës, kriminelë apo banditë?”, shtoi 78-vjeçari, shkruan bbc.
Ish-presidenti amerikan pretendon se “ne nuk bëjmë kurrë marrëveshje të mira, për asgjë, por veçanërisht shkëmbime pengjesh” dhe thotë se negociatorët amerikanë janë “gjithmonë një siklet për ne!”
Trump pretendon në mënyrë të rreme se ai ishte në gjendje të lironte pengjet gjatë kohës sa ishte president pa hequr dorë nga asgjë.
“Të bësh një gjë të tillë është një precedent i keq për të ardhmen. Kështu duhet të jetë, ose kjo situatë do të bëhet gjithnjë e më e keqe”, shton kandidati republikan për president.
Trump pretendoi se administrata e presidentit, Joe Biden po e përshkruante shkëmbimin si “të ndërlikuar” në mënyrë që “askush të mos e kuptojë se sa e keqe është!”
Ndërkohë, Biden ka pyetur se sa të burgosur ka liruar Trump gjatë kohës sa ishte president i SHBA-së. /Telegrafi/
