Donald Trump, presidenti i sapozgjedhur amerikan, ka ngjallur reagime të forta me deklaratat për nevojën që Shtetet e Bashkuara të marrin kontrollin mbi Grenlandën.
Nëse presidenti i sapozgjedhur do të vendoste me të vërtetë të kontrollonte ishullin më të madh në botë, ai mund të përpiqej ta blinte, në rast se territori autonom shpallte pavarësinë nga Danimarka.
Gjithashtu, mund të konsideronte opsionin që Grenlanda të bëhej një territor i SHBA-ve, i ngjashëm me Porto Rikon, ose të përfshihej në një marrëveshje të ngjashme me atë që SHBA-ja ka me Mikronezinë dhe Ishujt Marshall, ku ushtria amerikane ka qasje të pakufizuar në këmbim të ndihmës mbrojtëse dhe financiare.
“Ka shumë modele të ndryshme të administrimit nën Departamentin amerikan të Brendshëm”, tha Alex Gray, ish-shef i stafit të Këshillit të Sigurisë Kombëtare gjatë administratës së parë të Trumpit.
“Nuk është gjithçka e njëtrajtshme dhe tashmë kemi precedentë për opsione të ndryshme”, shtoi ai.
Mundësitë dhe sfidat
Nëse nuk arrin ta blejë Grenlandën, Trump mund të përpiqet të vendosë më shumë baza ushtarake për të monitoruar Rusinë dhe Kinën. Megjithatë, kjo varet nga miratimi i banorëve të Grenlandës, të cilët mund të mos mbështesin planet e tilla, shkruan politico.
Njerëzit përreth Trumpit kanë filluar seriozisht të shqyrtojnë negociatat që mund të çojnë në bërjen e ishullit një territor amerikan, transmeton Telegrafi.
Gray theksoi se kjo do të ishte pjesë e një strategjie më të gjerë për të zhvendosur politikën e jashtme të SHBA-ve drejt hemisferës perëndimore, ndërsa Rusia dhe Kina shfaqin interes për rajonin.
“Nuk mendoj se është e pamundur të realizohet një blerje direkte”, tha Gray, duke përmendur shembullin historik të blerjes së ishullit Saint Croix nga Danimarka në shekullin e XVII-të, i cili më vonë u ble nga SHBA-ja në vitin 1916 dhe tani është pjesë e Ishujve të Virgjër amerikanë.
Megjithatë, shumë banorë të Grenlandës shprehin skepticizëm nëse duan të bëhen pjesë e SHBA-ve.
Kryeministri i Grenlandës, i cili mbështet pavarësinë nga Danimarka brenda dekadës së ardhshme, deklaroi se Grenlanda “nuk është për shitje dhe kurrë nuk do të jetë për shitje”.
Trump gjithashtu tha se nuk e përjashton mundësinë e një pushtimi ushtarak, gjë që do të shkaktonte alarm në mbarë botën.
“Kjo do të ishte si të ndiqej taktika e Saddam Huseinit dhe Vladimir Putinit”, tha Brian Finucane, ish-këshilltar ligjor në Departamentin e Shtetit, i cili i ka punuar për tre presidentë amerikanë.
“Kjo retorikë nga Trumpi është shqetësuese, sepse ai është presidenti i ardhshëm i SHBA-ve dhe fjalët e tij vetë kanë pasoja për marrëdhëniet ndërkombëtare”, pohoi ai.
Pengesat ekonomike dhe juridike
Një nga sfidat kryesore është potenciali i madh ekonomik i Grenlandës.
Nën akullin e shkrirë të Arktikut gjenden minerale dhe hidrokarbure me vlerë miliarda dollarë.
Përveç kësaj, ligjet ndërkombëtare e bëjnë blerjen ose shitjen e territoreve një temë tabu, nëse jo tërësisht të paligjshme.
“Nëse një veprim i tillë nuk njihet si i vlefshëm dhe legjitim në nivel ndërkombëtar, mund të shkaktojë komplikime të shumta”, tha Scott Anderson, ish-këshilltar ligjor në Departamentin Amerikan të Shtetit.
Interesat ushtarake dhe strategjike
Nëse Grenlanda do të fitonte pavarësinë, SHBA-ja mund të negocionte një marrëveshje të ngjashme me Marrëveshjet e Lirë të Asociimit (COFA) që ka me Mikronezinë, Ishujt Marshall dhe Palau.
Këto marrëveshje u ofrojnë SHBA-ve qasje ekskluzive ushtarake dhe të drejtën për të vendosur se cilat vende të tjera mund të vendosin trupa në atë territor.
Një marrëveshje e tillë do t’i siguronte Pentagonit një prani më të madhe në rajon, duke kundërshtuar qasjen e kinezëve në rrugët detare të Arktikut ndërsa akulli polar shkrin, si dhe bazat ajrore dhe detare ruse në Gadishullin Kola.
Kontrolli përmes bazave
Nëse nuk arrin të blejë Grenlandën ose të arrijë një marrëveshje bashkëpunimi, Trump mund të shqyrtojë zgjerimin e bazave ekzistuese ushtarake amerikane.
Për shembull, baza Thule Air Base në veriperëndim të Grenlandës tashmë ka sisteme paralajmërimi të hershëm, dhe sensorë shtesë mund të plotësojnë boshllëqet në mbikëqyrjen e pjesëve të Oqeanit Atlantik dhe Arktik.
“Grenlanda që i nënshtrohet presionit të Rusisë ose Kinës nuk është në interes as të Danimarkës dhe as të SHBA-ve”, tha Gray, duke shtuar se një lëvizje e tillë do të kishte gjithashtu rëndësi strategjike. /Telegrafi/