Kur flitet për dy botëra, na shkon mendja tek jeta dhe vdekja. Kjo, sepse jemi të ndikuar nga feja nëpërmjet mediave. Por, në Kosovë, kur flitet për dy botëra, do të ishte mirë të kemi parasysh, bile për një moment, jetën në mes të sistemit (qeverisës) dhe qytetarit (jetës së përditshme).
Jam punëtor qeverie tash e sa vjet. Nuk e di cila është mënyra më e mirë për t’ua kumtuar këtë, por kur hyjë në ndërtesën qeverisëse, kur orari i punës fillon në orën 8:00 të mëngjesit, gjëja më e fundit që më bie ndërmend është qytetari. Kjo më ndjek deri në orën 16:00, kur përfundon orari i punës. Dhe vetëm atëherë, kur të dal nga ndërtesa qeverisëse, “i shoh” njerëzit. Ata nuk janë të vdekur, por më vjen të pyes: “Ku ishin këta njerëz tërë ditën?”. Dhe kështu, m’u bënë disa vjet.
Jo për të shitur mend (falas), por fanatikëve të shkencës nuk i duhen më shumë se këto paragrafë që të fillojnë të hulumtojnë rreth çështjes se çfarë bëjnë punëtorët e administratës shtetërore të Kosovës tërë ditën, çdo ditë gjatë orarit të tyre të punës. E para, që mund të vërtetohet menjëherë, është se me mbylljen e derës mbrapa shpinës në orën 8:00 dhe me shënimin ose futjen e kartelës së punës në aparatin e regjistrimit të punëtorit në zyrë, fillon krejt një jetë e re, tjetër, në një botë krejt tjetër, të re. Pra, dera mbyllet prapa shpine dhe rrugë të reja hapen përpara.
Njerëzit e qeverisjes, pra punëtorët, qarkullojnë poshtë e lartë tërë ditën. Në një aspekt filozofik, qarkullimin e tyre Frank Kafka do ta quante “Kështjellë”. Sepse shpesh qarkullimi i tyre i ngjan Kështjellës ku secili vrapon pas diçkafit, por askush nuk e di përse (si një labirint). Dhe pas orës 16:00, qarkullim-vrapimi përfundon për të vazhduar përsëri nesër në orën 8:00 në mëngjes.
Fanatikët e sistemit qeverisës, qarkullim-vrapim-lëvizjen e tillë do ta “ngjyenin” me shijen e prodhimit. Ky soj fanatikësh rri tek dera e institucionit për të parë, shijuar dhe pastaj vlerësuar prodhimin e institucionit qeverisës. Por, nuk është e sigurt nëse ndonjëherë do të del diçka jashtë derës së institucionit qeverisës, sepse deri më sot askush nuk ka parë diçka të tillë. Ka të ngjarë që as Kafka asnjëherë nuk arriti të hyj në Kështjellë. Prandaj, më duket që ai edhe vdiq me epitetin e filozofit të madh që kishte njerëzimi. Dhe aty përfundoi edhe ai, tek dera, duke vrojtuar dhe pritur.
Një kështjellë tjetër e përmend edhe Ismail Kadare por ai, si letrar, e quan “Pallati i Ëndrrave”. Në këtë Pallat, siç e përshkruan Kadare, mbështetet një Perandori e tërë. Njerëzit, pra punëtorët e atij Pallati, e kanë për detyrë të vlerësojnë ëndrrat e qytetarëve të Perandorisë, por të cilat mund të paralajmërojnë rënien e saj, pra rrezikun. Në këtë mënyrë dhe formë, ata e ruajnë Perandorinë. Kështu funksionon Pallati i Kadaresë. Së paku, punëtorët në atë Pallat e kanë një detyrë dhe janë të organizuar drejt arritjes së asaj detyre. Ata mbledhin ëndrra, i deshifrojnë ato, ua gjejnë burimin dhe ndërmarrin veprimin (kjo shpesh shfaqet qesharake).
Por, t’i kthehemi Kështjellës sonë të quajtur Qeveria e Kosovës. Si ta deshifrojmë këtë Kështjellë, cili është qëllimi i kësaj Kështjelle, çfarë punojnë punëtorët në sistemin qeverisës ose çfarë duan politikanët që e udhëheqin këtë sistem? Më duket që ka çështje edhe më të poshtra: çfarë pret qytetari i Kosovës nga Qeveria e Kosovës, pse rri tek dera dhe klithë për ndihmë dhe kujt po i drejtohet?
Në praktikë, përgjigja ekziston, e ajo është: sistemi qeverisës në Kosovë nuk punon për qytetarin e Kosovës, punëtori administrativ nuk punon për qytetarët e Kosovës! Qytetari i Kosovës rri tek dera e gabuar! Por, më pas, sistemit qeverisës, pra pushteti, diçka duhet deklaruar sepse miliona euro zotohen, ndahen dhe harxhohen për qarkulluesit-punëtorët administrativë.
Në këtë moment, vjen një tjetër çështje të cilën edhe Kafka edhe Kadare, sikur patën harruar të përmendin: a qarkullojnë-veprojnë-lëvizin njerëzit-punëtorët pa para? Agjentët ekonomik të pushtetit vetë qarkullimin e trajtojnë si prodhim. Frank Kafka “Kështjellën” e tij nuk e vrojton nga aspekti ekonomik, ndërsa “Pallati i Ëndrrave” i Ismail Kadaresë nuk vjen në shprehje sepse kjo Qeveri as nuk sheh e as nuk i trajton ëndrrat e qytetarit të Kosovës për një jetë të mirë. E unë po e përdori ”pikën” sepse po më merr gjumi.