Falë përpjekjeve të administratës së qytetit, zhvillimi i Shkupit është më i ekuilibruar. Hemisfera e majtë dhe e djathtë e Shkupit duhet të vazhdojnë të zhvillohen në mënyrë të barabartë në mënyrë që truri i Maqedonisë të funksionojë në interes të të gjithë qytetarëve të vendit.
Shpesh kur eci nëpër lagjen time të vjetër në Çair, kujtimet e mia të fëmijërisë më kthehen. Kujtimet kur në parkun në Çair, në vendin e ndërtesës aktuale pranë tregut “Vero”, luanim futboll gjithë ditën në gola të improvizuara nga gurët. Kujtime të shqiptarëve, boshnjakëve, turqve, maqedonasve, etj. Që rrinin në oborrin e kishës prapa shtëpisë sime. Më kujtohet gjithashtu kur në rrugën ku unë u rrita (“Cvetan Dimov”) kishte vetëm një furrë të vjetër (te gjyshja ime). Pastaj kripa që hëngrëm nuk mbante erë karburanti nga makina e parkuar pranë tryezës. Që atëherë, Çairi ka ndryshuar, Shkupi është ndarë, dhe me këtë, vetë qytetarët kanë ndryshuar dhe ndarë.
Është interesante që në historinë e largët Shkupi nuk u njoh kurrë si një qytet i ndarë, por përkundrazi, ai njihej si një qytet i bashkëjetesës dhe tolerancës. Shkupi i Vjetër ishte më i zhvilluar në anën e majtë të lumit Vardar, si një vend strategjik në periudhën pesë-shekullore Osmane. “Ndarja” në anën e majtë dhe të djathtë të qytetit filloi vetëm pas ndërtimit të hekurudhës në 1873, dhe kjo është periudha kur Shkupi filloi të urbanizohej në anën tjetër (të djathtë) të lumit. Periudha kur Shkupi u ngrit më së shumti është periudha pas tërmetit katastrofik në 1963, kur me rindërtimin u rrit në një qytet të solidaritetit ndërkombëtar. Pas pavarësisë së Maqedonisë, kur qeveria e qytetit është në duart e nacionalistëve, ndarja midis anës së majtë dhe të djathtë të Vardarit bëhet më e dukshme, dhe kjo më së shumti ndihet nga banorët e Shkupit në anën e majtë të qytetit, ku për shkak të dendësisë së lartë të popullsisë, problemet e infrastrukturës ishin më të mëdha dhe investimet gjithnjë e më të vogla. Ndjenjën se qeveria e qytetit u bë nënë për qytetarët nga njëra anë, dhe njerka për ata nga ana tjetër, u shpreh më së shumti nga projekti i mbiçmuar “Shkupi 2014”, i cili thelloi ndarjet në qytet që unë fillova të jo më gjatë njohin.
Projekte skandaloze
Ju nuk duhet të jeni analist dhe të kuptoni shumë gjëra për të arritur në përfundimin se Shkupi në atë kohë nuk i donte të gjithë “fëmijët” e tij në mënyrë të barabartë. E tëra çfarë ju duhet të bëni është të kaloni Urën e Gurit nga njëra anë në tjetrën dhe gjithçka do të jetë e qartë për ju. Zemërimi i njerëzve që jetonin në këtë pjesë të qytetit po bëhej gjithnjë e më i dukshëm, dhe ai zemërim është i dukshëm edhe sot. Ndërtimi i paligjshëm në çdo cep, hapësirat publike të uzurpuara, higjiena e lënë pas dore, gjelbërimi pothuajse i padukshëm, trotuaret e makinave të uzurpuara, mungesa e infrastrukturës së biçikletave, deponitë ilegale…, janë vetëm disa nga problemet që kanë ulur cilësinë e jetës në anën e majtë të qytetit. Këto probleme çdo ditë shkaktojnë zemërim dhe tolerancë të zvogëluar të qytetarëve që jetojnë në atë pjesë, dhe të atyre që do të shkojnë më tej në një moment të ditës.
Duke parë këtë kaos dhe duke ndjekur zemërimin e përditshëm të qytetarëve, qeveria e atëhershme në vend që të zgjidhte problemet e akumuluara të infrastrukturës, veçanërisht në anën e majtë të Vardarit, ata vendosën me projektin “Shkupi 2014” të investojnë qindra miliona euro në disa metra katrorë në qendër të qytetit. Ata vendosën për projekte skandaloze të tilla si ndërtimi i të ashtuquajturit “Muzeu i Kishës” në Kala dhe ngritja e monumentit të “Car Dushanit” në një urë që supozohej të lidhte njerëzit e Shkupit, dhe jo t’i tjetërsonte më tej ata . Vetëm imagjinoni, në vend që të shpenzonte miliona në ndërtimin e një muzeu partie me figura dylli ose të ngrinte një monument të Filipit II para hyrjes së Pazarit të Vjetër, qeveria e atëhershme i kishte dhënë përparësi zhvillimit të transportit publik në qytet ose investimit në infrastrukturën e këmbësorëve dhe biçikletave . Ku do të ishim sot? Fatkeqësisht, përparësi ishin projektet si ndërtimi i një kryqi të madh në Butel, dhe qytetarët e asaj pjese të qytetit nuk kishin as standardet themelore të trafikut.
Në vend të zhvillimit të zgjidhjeve të reja të trafikut dhe shkarkimit të bulevardit në Bit-pazar, qeveria e atëhershme vendosi të ndërtojë një urë të papërdorshme në Bit-pazar, e cila përdoret vetëm për tabela dhe asgjë më shumë. Në vend që të rinovonin dhe zgjeronin zonat ekzistuese të gjelbërta, ata vendosën të prisnin pemët më të vjetra në “Jaja-Pasha”. Edhe sot ne pyesim pse qytetarët e Çairit, Gazi Babës, Butelit, Shuto Orizares janë të pakënaqur? Shkupi barok dhe Shkupi me monumente provokuese (si “Qoseto” para gjykatës) nuk ishte më Shkupi im, Shkupi në të cilin u rrita!
Por çfarë është e rëndësishme nëse flasim vetëm për problemet, nëse nuk ka vullnet politik për t’i zgjidhur ato? Ajo që bie në sy në vitet e fundit është fakti se ndërgjegjësimi i qytetarëve të kësaj pjese të qytetit më në fund ka filluar të rritet, për çështje dhe tema që ishin absurde deri dje. Ne nuk po flasim më nëse duhet të investojmë dhe të punojmë në këtë pjesë të qytetit, por po flasim për sa janë investimet adekuate dhe cilësore. Ne nuk po flasim më për atë se sa absurde është të mos kesh shtigje biçikletash, por po flasim për cilësinë e shtigjeve të biçikletave. Ne nuk po protestojmë më për vendosjen e ndërtesave në zona të gjelbërta, por ne po ngremë zërin për problemet e qytetarëve në lidhje me vendet e parkimit. Ne jemi duke debatuar se si të arrijmë një marrëveshje. Ne po flasim për mënyrën e zgjidhjes së problemeve të parkimit dhe krijimin e një hapësire të përshtatshme për këmbësorët dhe çiklistët.
A duhet ta mirëpresim faktin që ka përfundimisht iniciativa reale për të zgjidhur shumë probleme në këtë pjesë të qytetit dhe se më në fund ekziston një ekuilibër midis dy pjesëve të lumit Vardar? Besoj se shumica e banorëve të Shkupit do të përgjigjen po, megjithëse ka nga ata që duan të mbyllin sytë dhe të injorojnë atë që ka bërë administrata e qytetit në vitet e fundit për të rregulluar këtë pjesë të qytetit. Po, natyrisht ka ende shumë për të bërë, por askush nuk mund të injorojë atë që kanë bërë kjo administratë dhe ky kryetar bashkie për të rritur cilësinë e jetës në këtë pjesë të qytetit. Mjaftojnë tre apo katër vjet për të zgjidhur të gjitha problemet që ka ky qytet, probleme të krijuara prej vitesh? Sigurisht që jo, sepse duhen vite dhe vite punë për të zgjidhur problemet afatgjata.
Gjelbërimi maksimal
Unë jam personalisht krenar që jam pjesë e kësaj administrate të qytetit për gjërat e mëposhtme. Sa i përket infrastrukturës, pothuajse asnjë rrugë (e cila është nën juridiksionin e Qytetit të Shkupit) nuk ka mbetur e paprekur. E kam fjalën për rindërtimin e rrugës afër Bit-pazar, rrugën “Plastikat”, rrugën poshtë Kalasë së Shkupit, si dhe bulevardin Hristijan Todorovski Karposh, i cili mundësoi lidhjen Çair – Butel – Radishan direkt me autostradën . Unë po flas gjithashtu për rindërtimin e rrugëve “Brigada Maqedonase-Kosovë”, “Indira Gandhi” në Suto Orizari, “Lazar Trpkovski” pranë tregut “Princi”, John F. Kennedy, në bulevardin “Bosnjë dhe Hercegovinë” , e cila mund të jetë cilësore në krahasim me bulevardin “Partizanska”. Të gjitha këto rikonstruksione ofrojnë shtigje për biçikleta. Unë po flas gjithashtu për investime kapitale siç është ura “KAÇKM”, e cila do të lidhë vendbanimin Novo Lisiçe me vendbanimin Gazi Babë, e cila do të zvogëlojë ndjeshëm mbingarkesën në kryqëzimin në “Mavrovka”. Qeveria e qytetit po punon për lidhjen e të dy anëve të qytetit përmes një ure të re në Karposh 4, dhe nuk heq dorë nga ndërtimi i tunelit nën Kala si një zgjidhje afatgjatë për lidhjen e trafikut të “majtës” dhe ” djathtas “hemisferën e Shkupit.
Gjithashtu, fakti që kemi një numër rekord të gjelbërimit në këtë pjesë të qytetit dhe se çatia më e madhe e gjelbër në Shkup do të jetë në “Mavrovka” nuk duhet të neglizhohet aspak. Po flas gjithashtu për vijën e pemëve në Bit-pazar dhe shtigjet e rregulluara për këmbësorë, e cila më parë ishte e paimagjinueshme. Unë gjithashtu kam parasysh buxhetet e rritura në institucionet kulturore dhe numrin e madh të projekteve kulturore që promovojnë kulturën dhe bashkëjetesën e shqiptarëve, maqedonasve, turqve, boshnjakëve, romëve dhe komuniteteve të tjera që jetojnë në këtë pjesë të qytetit.
Falë përpjekjeve të administratës së qytetit, zhvillimi i Shkupit është më i ekuilibruar. Qyteti i Shkupit nuk është më për disa nëna, dhe për disa të tjera njerka. Hemisfera e majtë dhe e djathtë e Shkupit duhet të vazhdojnë të zhvillohen në mënyrë të barabartë, në mënyrë që truri i Maqedonisë të funksionojë në interes të të gjithë qytetarëve të vendit./SP/