Në kuadër të Samitit të Kosovës për Paqe dhe Demokraci, që po vazhdon të mbahet në Prishtinë është diskutuar për sfidat dhe mundësitë që Ballkani Perëndimor has në përpjekjet për t’u integruar në Bashkimin Evropian.
Në panelin e diskutimit me temën, Elitat Politike dhe Procesi i Integrimit Evropian: A e dëshirojnë?, drejtori Ekzekutiv në Institutin e Politikave Sociale Musine Kokalari, Visar Ymeri ka theksuar rëndësinë e integrimit të Kosovës në Bashkimin Evropian dhe sfidat që e shoqërojnë këtë proces.
Ai shprehu shqetësim mbi mentalitetin e krijuar rreth konkurrencës ekonomike brenda rajonit, duke vënë në dukje se pavarësisht aspiratave për të qenë pjesë e tregut të përbashkët evropian, ka sinjale problematike që u dërgohen njerëzve.
“Për shembull ne kemi një qeveri aktualisht në Kosovë që është e gjitha për Bashkimin Evropian. Ne duam të jemi pjesë e Bashkimit Evropian. Ne duam të hyjmë në tregun e përbashkët të Bashkimit Evropian dhe pastaj ju flisni për bashkëpunim rajonale. Dhe ata thonë se nuk ka bashkëpunim rajonal, ekonomia e Serbisë është shumë më e madhe, ata do të na vrasin. Pra, në thelb ajo që po thonë jo në mënyrë eksplicite është se po ne jemi gati të konkurrojmë me ekonominë e Gjermanisë, por nuk jemi gati të konkurrojmë me ekonominë e Serbisë, gjë që është absurde. Pra, në këtë kuptim mendoj se ka shumë sinjale shumë problematike që u dërgohen njerëzve përsëri, jo domosdoshmërisht qëllimisht, që rrethojnë këtë mit që ne po ndërtojmë se çfarë është Bashkimi Evropian dhe cilat janë perspektivat tona për Bashkimin Evropian.
Pra, kur flasim nëse elitat e duan apo jo Bashkimin Evropian, sigurisht që elitat politike, për fat të keq, kanë interesat e tyre personale gjithashtu në të gjitha vendet, dhe unë mendoj se, në një masë që është e kuptueshme, duke qenë një ish politikan vetë e kuptoj që ka një interes që doni të rizgjedheni. Por pastaj, si erdhëm në një pozicion ku të zgjidhesh duke vepruar kundër vlerave të Bashkimit Evropian… Sepse ta pranojmë se elitat politike nuk erdhën përsëri nga hëna, elitat politike ndërtohen brenda vendit tonë, ato burojnë nga kultura jonë…Duhet të kuptojmë, ose të paktën besoj se jo domosdoshmërisht përmirësimi i situatave ekonomike dhe deri në një masë të situatës sociale, jo domosdoshmërisht që prodhon një këndvështrim tjetër kulturor për shoqërinë politike dhe të ardhmen. Dhe kjo mendoj se mund të jetë e dukshme në rajonin tonë”, tha ai.
Bashkëpunëtori për të ardhmen e Evropës i Institutit për Shkenca Humane, Vjenë, Ilir Deda ka diskutuar për sfidat dhe mundësitë që i ofrohen Ballkanit Perëndimor në kontekstin e zgjerimit të Bashkimit Evropian. Ndërsa ka theksuar se situata aktuale kërkon një qasje të re nga elitat politike në rajon.
“BE nuk është ajo që ka qenë, Ballkani Perëndimor nuk është ai që ka qenë, kështu që mendoj se nëse elita e sheh se zgjerimi është i vërtetë, real, ata do të bëhen, do të duan zgjerimin e BE-së, nëse mendojnë se është thjesht një lojë e madhe, do të kemi lojën e shtirjes. Por në të njëjtën kohë, të mos harrojmë se ky rajon ka qenë në një lloj aderimi për 21 vjet dhe është shumë e vështirë të ruhet entuziazmi për zgjerim në dy dekada. Dhe me Nicolan ne ishim javën e kaluar në Varshavë ku kishim një temë të ngjashme, dhe unë kam qenë gjithmonë një fans që nëse Bashkimi Evropian është i besueshëm për një zgjerim tjetër, atëherë ai duhet të jetë konkret si ishte me një shpërthim të madh të vitit 2004 duke caktuar një datë.
Për shembull, nëse thonë në këtë moment gjeopolitik, BE-ja duhet të zgjerohet apo jo? Ose si do të thoshin amerikanët se do të shihnim një Evropë të tërë, të lirë dhe në paqe, atëherë kur do të ndodhë kjo? Pra, nëse është viti 2030, vendet dhe qeveritë do të kishin një afat deri në të cilin do të duhej të përmbushnin kërkesat. Dhe nëse një vend nuk i plotëson këto kërkesa, atëherë ai është jashtë. Pra, duhet të jeni rigoroz, por edhe të besueshëm. Si ta besojmë? Dhe ne dëgjojmë tani se disa nga vendet e mëdha të BE-së nuk e duan vërtet atë. Dhe ndoshta do të jenë Mali i Zi dhe Moldavia sepse janë më të lehtat për t’u bërë, mendoj, atëherë ky është ky moment gjeopolitik siç quhet me të vërtetë një moment i duhur, apo jo?”, tha ai.
Ndërsa, drejtor Ekzekutiv në Institutin e Politikave Sociale Musine Kokalari, ka theksuar rëndësinë e integrimit të Kosovës në Bashkimin Evropian dhe sfidat që e shoqërojnë këtë proces.
Ai shprehu shqetësim mbi mentalitetin e krijuar rreth konkurrencës ekonomike brenda rajonit, duke vënë në dukje se pavarësisht aspiratave për të qenë pjesë e tregut të përbashkët evropian, ka sinjale problematike që u dërgohen njerëzve.
“Për shembull ne kemi një qeveri aktualisht në Kosovë që është e gjitha për Bashkimin Evropian. Ne duam të jemi pjesë e Bashkimit Evropian. Ne duam të hyjmë në tregun e përbashkët të Bashkimit Evropian dhe pastaj ju flisni për bashkëpunim rajonale. Dhe ata thonë se nuk ka bashkëpunim rajonal, ekonomia e Serbisë është shumë më e madhe, ata do të na vrasin. Pra, në thelb ajo që po thonë jo në mënyrë eksplicite është se po ne jemi gati të konkurrojmë me ekonominë e Gjermanisë, por nuk jemi gati të konkurrojmë me ekonominë e Serbisë, gjë që është absurde. Pra, në këtë kuptim mendoj se ka shumë sinjale shumë problematike që u dërgohen njerëzve përsëri, jo domosdoshmërisht qëllimisht, që rrethojnë këtë mit që ne po ndërtojmë se çfarë është Bashkimi Evropian dhe cilat janë perspektivat tona për Bashkimin Evropian.
Pra, kur flasim nëse elitat e duan apo jo Bashkimin Evropian, sigurisht që elitat politike, për fat të keq, kanë interesat e tyre personale gjithashtu në të gjitha vendet, dhe unë mendoj se, në një masë që është e kuptueshme, duke qenë një ish politikan vetë e kuptoj që ka një interes që doni të rizgjedheni. Por pastaj, si erdhëm në një pozicion ku të zgjidhesh duke vepruar kundër vlerave të Bashkimit Evropian… Sepse ta pranojmë se elitat politike nuk erdhën përsëri nga hëna, elitat politike ndërtohen brenda vendit tonë, ato burojnë nga kultura jonë…Duhet të kuptojmë, ose të paktën besoj se jo domosdoshmërisht përmirësimi i situatave ekonomike dhe deri në një masë të situatës sociale, jo domosdoshmërisht që prodhon një këndvështrim tjetër kulturor për shoqërinë politike dhe të ardhmen. Dhe kjo mendoj se mund të jetë e dukshme në rajonin tonë”, tha ai.
Menaxherja e programit në Fondin Evropian për Ballkanin, Katarina Tadiq ka thënë se lidershipi politik në Serbi nuk është i angazhuar realisht për integrimin e vendit në Bashkimin Evropian (BE). Ajo theksoi se në Serbi janë përballë një qeverie, që është gjith jë e më shumë kundër BE-së.
“Nuk mendoj se lidershipi politik në Serbi e duan integrimin në BE, nuk mendoj se kjo është ajo që bën një vend demokratik. Nuk mendoj se kjo është ajo që bën një anëtar i ardhshëm i BE-së. Pra jo, në Serbi jemi përballë një qeverie, një regjimi që është gjithnjë e më shumë kundër BE-së, por thjesht pretendon se duan një anëtarësim të ri për përfitime të caktuara ekonomike”, tha ajo.
Ish-ministri i Punëve të Jashtme të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Nikolla Dimitrov ka theksuar rëndësinë e politikës së brendshme dhe reformave që duhet të realizohen për të forcuar integrimin evropian.
“Në shumicën e vendeve tona dhe mendoj se duhet të fillojmë ta quajmë Evropa Juglindore, po mërzitem me këtë termin Ballkani Perëndimor… kështu që, mendoj, sepse kjo është e rëndësishme, edhe nënndërgjegjeshëm kur thua Ballkani Perëndimor, mund ta vendosësh mendërisht jashtë Evropës. Ne jemi pjesë e kontinentit, jemi të rrethuar nga shtete anëtare. Mendoj se duhet të paktën në anën tonë dhe kur punojmë me miqtë tanë në Bruksel dhe në kryeqytete të tjera, duhet të fillojmë të përdorim termin Evropa Juglindore.
Politika në rajonin tonë është të bëhemi të fuqishëm, ka të bëjë shumë me të pasuruarit dhe ka një kontradiktë të vërtetë në atë që duan politikanët dhe çelësin dhe reformat evropiane që duhet të bëjmë në shtëpi…31:58Unë mendoj se është ndoshta e vështirë të gjesh një lider të vetëm në rajonin tonë në Evropën Juglindore, i cili kur bëhet fjalë për deklaratat publike nuk është në favor të anëtarësimit në Bashkimin Evropian, të integrimit evropian, por mendoj se testet tona duhet të jenë se çfarë bëjnë ata për këtë çështje kyçe. Luftimi i korrupsionit apo të qenit i korruptuar, mosndëshkimi kundrejt llogaridhënies, meritokracia kundrejt vendosjes së anëtarëve partiakë në vende të rëndësishme dhe gjymtimi, dobësimit i institucioneve. Kështu që unë mendoj se ky duhet të jetë testi ynë”, tha ai. /kp/