Presidenti i OJQ-së polake “Pravda”, Jakub Slizh thotë se në zgjedhjet evropiane që u mbajtën në qershor, kanë dalë në pah konfliktet kombëtare, të cilat mund të jenë rezultat i propagandës polarizuese ruse.
Sliz flet për mënyrat e verifikimit të informacionit si dhe tregon për bazën e të dhënave të kontrollit të lajmeve, në të cilën kanë mbledhur rreth 2500 artikuj.
Bashkëpunimi ndërmjet gazetarëve dhe kontrolluesve të fakteve në Ballkan, sipas tij është mënyra më e mirë për të luftuar dezinformatat dhe lajmet e rreme.
Intervista e plotë:
The Geopost: Është shumë mbresëlënëse ajo që keni bërë me bazën tuaj të të dhënave. Mund të na tregoni pak për bazën e të dhënave të kontrollit të fakteve?
Slizh: “Elections 24 Check” është depoja e parë e llojit të saj për fact-checking që vjen nga organizata evropiane që merren me fact-checking. Ne mblodhëm mbi 2500 artikuj, të mbledhur së bashku me metadata që ndihmojnë së pari në analizimin e narrativave të dezinformatave nga e gjithë Evropa dhe së dyti ndihmon fact-checkers në punën e tyre të përditshme për të verifikuar shpejt informacionet e ndryshme si dhe për të kryer gjëra të tilla si p.sh. kërkimi i kundërt i imazhit (reverse image search) ose të kuptoni peizazhin e dezinformimit në përgjithësi. Pra, është projekti i parë evropian i këtij lloji që mbledh artikuj të tillë.
The Geopost: Në cilat vende keni parë më shumë ndërhyrje ruse në procesin zgjedhor?
Slizh: Për të qenë i sinqertë, mendoj se është në rregull dhe befasuese. Ne nuk pamë shumë ndërhyrje për sa i përket dezinformatave ruse në vendet evropiane. Ajo që pamë janë kryesisht konflikte kombëtare, të cilat mund të jenë rezultat i veprimeve të tjera, propagandës polarizuese ruse, etj. Por për të qenë i sinqertë, nuk pamë një informacion të drejtë, shumë të qartë që vinte nga Rusia, apo propaganda ruse, apo propaganda e Kremlinit, për të qenë më të saktë.
Pra, kryesisht çështje kombëtare dhe të brendshme, si emigrantët, çmimet e larta të ushqimeve, energjia elektrike, etj. Dhe sigurisht, Marrëveshja e Gjelbër Evropiane, e cila ishte një gjë e madhe për shumë vende evropiane, që çoi në protesta në Francë, në Poloni. Pra, kjo ishte gjithashtu një gjë e madhe.
The Geopost: Çfarë metodologjie përdorni në projektet tuaja?
Slizh: Ne fokusohemi në qasje narrative. Pra, ideja jonë është të mbledhim pretendimet e ndryshme, gjërat që fact-check-erët po verifikojnë nëpër Evropë, më pas të aplikojmë inteligjencën artificiale për të grupuar dhe grumbulluar këto pretendime në mënyrë që të krijojmë një grup unik pretendimesh që ne i quajmë narrativa.
Ato gjenerohen automatikisht nga makina, kështu që ndihmon në shpejtësinë e analizimit të përmbajtjes. Për sa i përket metodologjisë, ne gjithashtu përpiqemi të sigurohemi që cilësia e të dhënave që futim në platformë të jetë e lartë. Pra, kjo është arsyeja pse një pjesë e punës sime është edhe moderimi i artikujve që janë brenda, por gjithashtu ne trajnojmë fact-check-erët që i bashkohen programit se si të përshkruajnë saktë metadata të ndryshme në projekt, kështu që aktualisht, kjo është metodologjia jonë.
Gjëja interesante është se i gjithë projekti ishte shumë i lehtë për ne që të zhvillonim duke përdorur mjetet ekzistuese si modelet GPT, të zhvillonim këto lloj gjërash, falë inxhinierisë së shpejtë dhe teknikave të ndryshme, kështu që nuk ishte një projekt shumë i shtrenjtë dhe ne mundëm të arrijnë rezultate mjaft të mira për sa i përket analizës narrative.
The Geopost: Cili është mesazhi juaj për gazetarët dhe kontrolluesit e fakteve në Ballkan, sepse ka shumë dezinformata dhe lajme të rreme?
Slizh: Gjëja e parë është bashkëpunimi, bashkëpunimi është kyç dhe projekti në të cilin unë marr pjesë është një dëshmi për këtë. Pra, çfarëdo që të jetë, nëse është ndarja e artikujve që mund të jenë interesantë për kolegët tuaj, është një mënyrë e mirë dhe mund të jetë e dobishme. Gjëja e dytë është të siguroheni që të ruani të gjitha provat, kështu që kurdoherë, jo vetëm në fact-checking apo artikujt tuaj, të ruani burimet, por edhe të ruani duke përdorur mjete arkivimi, sepse më vonë në faza të ndryshme të rritjes së organizatës suaj dhe gjithashtu bashkëpunimi, do të keni një provë dhe mund t’i bëni të përgjegjshëm njerëzit që shpërndajnë lajme të rreme, kështu që kjo është gjëja e dytë ndërsa e fundit që do të thoja, ju e dini që ekziston një, dhe kjo është ajo që mund të shohim në projektin “Elections 24 check” është se nuk ka të bëjë vetëm me verifikimin e lajmeve të rreme (fact-checking), por gjithashtu ajo që është e rëndësishme është shpërndarja e lajmeve të vërteta në mënyrë që të nxjerrë në pah nevojën për një gazetari cilësore. Pra, shumë organizata fact-checking që marrin pjesë në projektin “Election 24 Check” jo vetëm bëjnë fact-checking, por edhe publikojnë diçka që ne e quajmë para-banka që është informacion për diçka që mund të vijë dhe kemi parë një rritje të madhe në para-bankat kështu që është interesante dhe ju rekomandoj shumë ta përdorni këtë dhe të krijoni këtë lloj artikujsh.